Pra­će­nje po­ja­ve i raz­vo­ja po­pu­la­ci­je ma­sli­ni­ne mu­ve po­či­nje kra­jem ju­na. Ko­li­či­na za­met­nu­tih plo­do­va po­ka­zu­je eko­nom­sku oprav­da­nost pri­mje­ne „Eko­trap” ze­le­nih vre­ći­ca za za­šti­tu od ma­sli­ni­ne mu­ve, kao i pre­pa­ra­ta za su­zbi­ja­nje ma­sli­ni­nog molj­ca, ocje­nju­ju u Ma­sli­nar­skom dru­štvu „Bo­ka”. Ovo udru­že­nje će do kra­ja ju­na na­ba­vi­ti po­treb­ne pre­pa­ra­te za za­šti­tu ma­sli­na, za­jed­no sa udru­že­nji­ma ma­sli­na­ra iz dru­gih obla­sti cr­no­gor­skog pri­mor­ja. Iz dru­šta­va po­zi­va­ju za­in­te­re­so­va­ne ma­sli­na­re da se ja­ve Udru­že­nju ra­di upi­sa u spi­sak za na­bav­ku ovih sku­pih, ali eko­lo­ški pri­hva­tlji­vih pre­pa­ra­ta.
Ma­sli­na je u Bo­ki do­bro cvje­ta­la, ocje­nju­ju ma­sli­na­ri i do­da­ju da su plo­do­vi ne­što ve­ći od zr­na bi­be­ra, što je pra­vo vri­je­me za za­šti­tu pro­tiv ma­sli­ni­nog molj­ca, ali upo­zo­ra­va­ju da tre­ba raz­mi­šlja­ti i o za­šti­ti od ma­sli­ni­ne mu­ve ob­ja­šnja­va Ve­sna Đu­kić iz Ma­sli­nar­skog dru­štva.
Maslinin mo­ljac Pra­us Ole­ae, ko­ji mo­že ima­ti tri ge­ne­ra­ci­je u to­ku go­di­ne (cvjet­na, plod­na i li­sna) mo­že na­ni­je­ti ve­li­ke štete ma­sli­nja­ci­ma, na­ro­či­to plod­na ko­ja mo­že uzro­ko­va­ti ma­sov­no ot­pa­da­nje plo­da i do 80 od­sto. Cvjet­na ge­ne­ra­ci­ja molj­ca po­la­že ja­ja pred cvje­ta­nje. Iz­la­skom iz ja­ja, gu­sje­ni­ca se ubu­šu­je u cvi­jet hra­ne­ći se nje­go­vim sa­dr­ža­jem. Ta­ko mo­že po­je­sti i do 40 cvje­to­va. Ka­da su plo­do­vi ve­li­či­ne zr­na bi­be­ra, mo­ljac po­la­že ja­ja na ča­ši­cu plo­da. U ne­do­stat­ku plo­do­va, lep­tir mo­že po­la­ga­ti ja­ja i na li­sto­ve.Čim izi­đe iz ja­ja, gu­sje­ni­ca se ubu­šu­je u plod i smje­šta iz­me­đu sje­men­ke i ko­šti­ce gdje se hra­ni me­zo­kar­pom bu­še­ći hod­nik a ka­da ko­šti­ca očvr­sne, hra­ni se nje­nim sa­dr­ža­jem. Na pu­tu na­po­lje, pra­vi ka­nal u bli­zi­ni pe­telj­ke, pri če­mu plod ot­pa­da. Ot­pa­da­nje plo­do­va se de­ša­va u dva na­vra­ta: pr­vo kao po­slje­di­ca ubu­ši­va­nja gu­sje­ni­ce u plod (po­či­nje u dru­goj po­lo­vi­ni ju­la i mo­že tra­ja­ti či­ta­vog mje­se­ca), a dru­go ot­pa­da­nje kao po­slje­di­ca na­pu­šta­nja plo­da i pre­ki­da­nja ve­ze sa pe­telj­kom. U to­ku av­gu­sta ne­do­zre­li plo­do­vi ot­pa­da­ju, po­ja­šnja­va­ju struč­nja­ci iz slu­žbi za­šti­te..
Li­sna ge­ne­ra­ci­ja ne ošte­ću­je plod, pa ni­je po­treb­no vr­ši­ti za­šti­tu, osim u mla­dim ma­sli­nja­ci­ma i to ako je vi­še od 10 od­sto vr­šnih ve­ge­ta­tiv­nih pu­po­lja­ka za­ra­že­no. Cvjet­nu ge­ne­ra­ci­ju, po sa­vje­tu stru­ke, tre­ba su­zbi­ja­ti pre­pa­ra­ti­ma na ba­zi spi­no­sa­da, aza­di­reh­ti­na. Upo­tre­ba spi­no­sa­da ili pi­re­tri­na (pri­rod­ni in­sek­ti­cid), pre­po­ru­ču­je se de­se­tak da­na pri­je cvje­ta­nja, ka­da mo­ljac po­la­že ja­ja. Pri­mje­na aza­di­rah­ti­na ili Ba­cil­lus thyrin­gi­en­ssis da­je naj­bo­lje re­zul­ta­te ka­da je oko otvo­re­no oko pet od­sto cvje­to­va. Ge­ne­ra­ci­ju ko­ja na­pa­da plod su­zbi­ja­mo ka­da se na vi­še od 40 od­sto plo­do­va uoče ja­ja (spi­no­sad i pi­re­trin). Ja­smi­nov mo­ljac (Margaronia uni­o­ni­a­lis) naj­vi­še šte­te uči­ni na mla­dim ma­sli­na­ma i u ra­sad­ni­ci­ma. Ako se ne za­šti­te, na­pad­nu­te bilj­ke na­kon ne­ko­li­ko go­di­na ima­ju sma­nje­nu bilj­nu ma­su. Lep­ti­ri su pri­sut­ni još od po­čet­ka go­di­ne ali na­pad je ja­čeg in­ten­zi­te­ta od kra­ja ma­ja, do kra­ja je­se­ni. Simp­to­mi su vi­dlji­vi na vr­ho­vi­ma mla­da­ra, ko­ji su iz­gri­ze­ni. Ka­sni­je mo­ljac na­pa­da i osta­le mla­da­re (boč­ne) i či­tav vrh bi­va smo­tan u pa­u­či­nu. Gu­sje­ni­ca ze­le­no bra­on bo­je, kri­je se u sli­je­plje­nim li­sto­vi­ma zbog če­ga je te­ško do­ći do nje­ga.
Pri­mje­na in­sek­ti­ci­da sa kon­takt­nim dej­stvom (pi­re­trin) ne pre­po­ru­ču­je se u rod­nim za­sa­di­ma, osim ako je vi­še od je­dan od­sto plo­do­va iz­gri­ze­no, po­ru­ču­ju u Ma­sli­nar­skom dru­štvu „Bo­ka”.
M.D.P.


Sa­vjet za ma­sli­na­re

Ovih da­na ma­sli­na­ri tre­ba da za­šti­te plo­do­ve ma­sli­na ve­li­či­ne od 4 do 5 mm, pre­po­ru­ču­je dipl.ing. za za­šti­tu bi­lja i pre­hram­be­nih pro­iz­vo­da Sla­vi­ca Kon­tić iz Re­gi­o­nal­nog cen­tra Bar. Za su­zbi­ja­nje molj­ca ma­sli­ne tre­ba ko­ri­si­ti­ti re­gi­stro­va­ne pre­pa­ra­te na ba­zi di­me­to­a­ta, Per­fek­thi­on i dr, del­ta­me­tri­na (De­cis 2,5 EC, Scat­to) ili fo­sme­ta (Imi­dan 50
WG). U or­gan­skoj pro­iz­vod­nji do­zvo­lje­ni su pre­pa­ra­ti na osno­vi BT (Ba­tu­rad WP, Bi­o­bit WP) ili pre­pa­ra­ti na osno­vu aza­di­rak­ti­na.
„Na lo­ka­li­te­ti­ma gdje je pri­mjet­na za­bi­lje­že­na je po­ja­va svr­dla­ša (Rhynchi­tes cri­bri­pen­nis) pre­po­ru­ču­je se re­dov­no pre­gle­da­nje ma­sli­nja­ka na pri­su­stvo šte­to­či­ne sve do oko­šta­va­nja ma­sli­na, po­seb­no u ma­sli­nja­ci­ma na ka­me­ni­tim po­vr­ši­na­ma. Pre­gled se oba­vlja tre­še­njem gra­na na bi­je­lu pod­lo­gu te pre­gle­dom plo­do­va. Mje­re za­šti­te za svr­dla­ša tre­ba spro­vo­di­ti sa­mo na osno­vi pre­gle­da ma­sli­nja­ka i pre­ma pro­cje­ni po­ja­ve svr­dla­ša”, na­vo­di Kon­tić.
S.Ć.