Mladi u Crnoj Gori najduže žove sa roditeljima, a u prosjeku roditeljski dom napuštaju tek u 33 godini života, za razliku od Šveđana i Danaca, koji počinju sa samostalnim životom već u 21. godini, pokazuju najnoviji podaci Eurostata. Ipak, ova drastična razlika između osamostaljivanja kod mladih kod nas i na sjeveru Evrope lako se može objasniti standardom, jer je prosječna plata u Crnoj Gori 500 eura, a mladi tu zaradu teško da mogu ostvariti jer su uglavnom nezaposleni, dok je prosječna zarada Danaca i Šveđana oko 3.000 eura.
Balkan je izgleda poluostrvo gdje se u roditeljskom gnijezdu živi najduže, pa tako i naši susjedi Hrvati porodičnu kuću napuštaju u 32. godini. Nakon njih slijede Slovaci i Italijani, koji se osamostaljuju sa 31, dok se Grci i Španci, dvije države Evropske unije koje su u ekonomskoj krizi, osamostaljuju sa 30 godina.
Poljaci se osamostaljuju u 28 godini, Irci 27, Englezi i Francuzi 25, Njemci i Holanđani 24, a Finci sa 22.
Is­tra­ži­va­nja Uje­di­nje­nih na­ci­ja za Cr­nu Go­ru po­ka­zu­ju da za­po­sle­ne mla­de oso­be rje­đe ži­ve sa ro­di­te­lji­ma, od­no­sno če­šće ži­ve odvo­je­no od njih, dok obr­nu­to va­ži za tre­nut­no ne­za­po­sle­ne i uče­ni­ke, od­no­sno stu­den­te. Ta­ko­đe, sa za­po­sle­njem do­la­zi i do fi­nan­sij­ske ne­za­vi­sno­sti mla­dih, pa ta­ko ma­nji broj za­po­sle­nih mla­dih iz­dr­ža­va­ju ro­di­te­lji ili im pru­ža­ju fi­nan­sij­sku po­moć. U po­re­đe­nju sa ne­za­po­sle­ni­ma i mla­di­ma ko­ji su još uvi­jek u si­ste­mu for­mal­nog obra­zo­va­nja po­ro­di­ca u Cr­noj Go­ri sa ro­di­te­lji­ma ži­ve mla­di sta­ri­ji od 25 go­di­na.
U is­tra­ži­va­nju UN na­vo­di se da sa ro­di­te­lji­ma ži­vi i 53 od­sto mla­dih ko­ji su za­po­sle­ni, dok 45 pro­ce­na­ta ži­vi odvo­je­no od njih. Pre­ko 67 od­sto ne­za­po­sle­nih mla­dih iz­dr­ža­va­ju ro­di­te­lji, dok je 32 po­sto iz­ja­vi­lo da se sa­mi sta­ra­ju o se­bi. Da ne­kad ni za­po­sle­nje ne ga­ran­tu­je mo­guć­nost sa­mo­stal­nog ži­vo­ta, po­ka­zu­je po­da­tak da 7,3 od­sto za­po­sle­ne omla­di­ne iz­dr­ža­va­ju otac i maj­ka, sa­mo­stal­no – ali uz po­moć ro­di­te­lja ži­vi 39 od­sto mla­dih, a bez bi­lo či­je po­mo­ći 52 od­sto za­po­sle­nih.
Pre­ma po­da­ci­ma Mon­sta­ta, u 33.868 cr­no­gor­skih po­ro­di­ca sa ro­di­te­lji­ma ži­ve nji­ho­va dje­ca ko­ja su sta­ri­ja od 25 go­di­na. Pre­ma po­da­ci­ma sa po­pi­sa, u na­šoj dr­ža­vi je 140.000 gra­đa­na od 25 do 40 go­di­na, a pro­cje­ne su da oko 40.000 njih i da­lje ži­vi sa ocem i maj­kom.
U 18.328 po­ro­di­ca mla­di sta­ri­ji od 25 go­di­na ži­ve sa ro­di­te­lji­ma ko­ji su vjen­ča­ni ili ži­ve u van­brač­noj za­jed­ni­ci. Mla­di sta­ri­ji od 25 go­di­na ži­ve u 2.453 po­ro­di­ce sa sa­mo­hra­nim ocem, dok je na dru­goj stra­ni 13.000 fa­mi­li­ja u ko­ji­ma sa­mo­hra­na maj­ka ži­vi sa po­tom­ci­ma na­ve­de­nog uz­ra­sta.
Slič­na si­tu­a­ci­ja je i sa dr­ža­va­ma u re­gi­o­nu po­što u Sr­bi­ji pre­ma po­da­ci­ma is­tra­ži­va­nja „Po­lo­žaj i po­tre­be mla­dih u Sr­bi­ji”, ko­je je spro­ve­lo Mi­ni­star­stvo omla­di­ne i spor­ta, čak 70 od­sto mla­dih u toj ze­mlji ži­vi sa ro­di­te­lji­ma i po­sli­je 25. go­di­ne.
U državama Evropske unije mladi sa roditeljima prosječno žive 26 godina.
An­tro­po­log Li­di­ja Vu­ja­čić smatra da dužinu života crnogorske omladine sa roditeljima uslovljava socio-ekonomski, ali i kulturološki aspekt. Ona kaže da lo­ša ekonomska si­tu­a­ci­ju u dru­štvu, ge­ne­ral­no, mla­di­ma sma­nju­je mo­guć­nost da se­bi obez­bi­je­de po­seb­nu stam­be­nu je­di­ni­cu i ži­ve sa­mo­stal­no, od­no­sno kva­li­tet­no od svo­ga ra­da.
– Iz pro­stog raz­lo­ga što je iz­u­zet­no ve­li­ki broj mla­dih lju­di kod nas ne­za­po­slen ili su im pri­ma­nja ne­do­volj­na da ren­ti­ra­ju ili ku­pe stan, ima­ju­ći u vi­du ne­po­volj­ne uslo­ve kre­di­ta, ro­ko­ve ot­pla­ta, ne­si­gur­nost rad­nog mje­sta ko­je bi bi­lo po­kri­će za kre­dit i slič­no. Dru­go, mla­di se da­nas sve du­že ško­lu­ju pa se,,sim­bo­lič­ka“ tj. pro­du­že­na mla­dost ili, bo­lje re­ći, eko­nom­ska za­vi­snost od ro­di­te­lja do­ne­kle pod­ra­zu­mi­je­va, jer dok god se ško­lu­ju, po do­ma­ćim tra­di­cij­skim kri­te­ri­ju­mi­ma, ni­je­su od­ra­sli lju­di – navodi Vu­ja­či­ć.M.S.


Teško se stupa i u brak

Prema podacima Monstata lani su bračni parovi u bračne vode „uplovljavali” na pragu, ili u tridesetim godinama. Tako je pri sklapanju prvog braka prosječna starost nevjeste iznosila 28, a mladoženje 31 godina.
Lidija Vujačić kaže da mla­di od­ga­đa­ju sa­mo­stal­ni ži­vot sa part­ne­rom, od­no­sno part­ner­kom i sve ka­sni­je ula­ze u brak i to je činjenica.
– Na­sli­je­đe­ni tra­di­ci­o­nal­ni, pa­tri­jar­hal­ni kul­tur­ni obra­sci idu na­ru­ku mla­dim lju­di­ma da pro­du­že (ne)volj­no dje­tinj­stvo, mla­dost i, ka­kvu-ta­kvu, ušu­ška­nost u to­pli­ni po­ro­dič­nog do­ma i srod­nič­kih ve­za ko­je nu­de, ma­kar osnov­nu eg­zi­sten­ci­jal­nu sta­bil­nost. Iako je zdra­va ve­za­nost i eg­zi­sten­ci­jal­na po­dr­ška bli­skih lju­di ko­ri­sna, kat­kad i neo­p­hod­na, pre­tje­ra­no osla­nja­nje na čla­no­ve po­ro­di­ce i ne­po­vje­re­nje u sop­stve­ne ka­pa­ci­te­te ne vo­di na­pret­ku, već du­gom ka­ska­nju u mje­stu – kaže ona.