- Piše: dr Radoslav T. Stanišić, filmski i TV reditelj

Fadil Hadžić je autor čak 57, ponekad rekordno izvođenih, pozorišnih komada i nekoliko knjiga. Bio je i vrlo zapažen akademski slikar sa 14 samostalnih izložbi. Umro je 2011. godine u Zagrebu u 88. godini. Dokumentarnost, kao podloga istinama, autentičnosti i realizam zbivanja uzetih iz svakodnevnog života prisutna je u mnogim domaćim igranim filmovima. Fadil Hadžić je jedini koji je kroz svoja djela „Službeni položaj”, „Druga strana medalje”, „Protest”, „Desant na Drvar”, „Sarajevski atentat”, ove komponente filmske slike razvio u osoben metod istraživanja događaja, ljudi i paradoksa našeg vremena. Zanimljivo je i da on istrajava na dokumentarnosti kao jedinom i najvažnijem faktoru kojim utvrđuje neposrednost i vjerodostojnost zbivanja. Umjesto dekorativnosti, Hadžić insistira na neposrednim snimcima kao jednom od načina da se što potpunije rasvijetli odnos pojedinca i sredine, kako bismo shvatili njihovu suštinu, jer dokument može da otkriva ono subjektivno i individualno, opšte i univerzalno, unutar onog što prihvatamo kao životne fakte ili same istine. Zbog toga određenost pojedinih filmova nije smetnja i kompleksnijim sintezama. Hadžiću je veoma stalo da ga dokumentarnost ne odvede u jednostranost, da ga liši sasvim psihologije i motivacionih sistema.
U tom slučaju faktografija ne bi bila uključena u preobraženja materijala unutar filma, već bi uticala na dezintegracione procese koji bi potpuno onemogućili djelovanje cjeline. U filmovima koji počivaju na ovakvim osnovama, dokumentarnost se ne smije pretvoriti u zatvoreni sistem u kome bi se rutinski, jednostrano i konvencionalno tumačili odnosi, situacije i postupci aktera.
Zato, ma koliko insistirali na vizuelnoj faktografiji kadra, on mora biti stalno otvoren i za druga saznanja i istraživanja, s obzirom da se tako i samoj dokumentarnosti obezbjeđuju neophodne dimenzije da bi ona bila prihvaćena kao složenija pojava i na višem nivou kompozicije. Već u svom filmu „Službeni položaj” u osnovnim komponentama naznačio je svoju metodu, koja je prožeta vrlo ambicioznim željama da se stvaraju dinamična djela neposredne komunikativnosti, ali i značenja. Činjenice moraju biti osmišljene, ponovo doživljene i prečišćene u samom filmu ukoliko ih pretvaramo u filmski izraz. Istovremeno, sve je ovo podrazumijevalo i rasterećivanje filma od uobičajene patetike, ideoloških proizvoljnosti i raznih aktuelnih pretencioznosti. Film sa savremenom tematikom traži mnogo više od pukog realizma, tako da i ovakve strukture moraju biti znalački komponovane. Hadžić se strasnije okrenuo socijalnoj tematici i međuljudskim odnosima u onim relacijama koje naš film teško savlađuje. Bavio se projekcijom svijesti revolucionara u mirnodopskim uslovima kroz ispitivanje lika Mirka Bošnjaka, direktora jednog velikog preduzeća, koji postepeno napušta moralne principe i podliježe malograđanskoj i komercijalnoj stihiji.
(NASTAVIĆE SE)