Tuzi su od juče postale 24. opština u Crnoj Gori. Primjetan je stalan rast stanovnika, prema podacima iz 2011. godine su imali 12.096 stanovnika a sada blizu 15.000. Na ovogodišnjim izborima u biračkom spisku je bilo upisano 11.754 birača. Tuzi se prostiru na 240 kvadratnih metara podijeljenih u 47 naselja. Graniče se sa Skadarskim jezerom, Zetom, Podgoricom i Albanijom. Imaju dvije morfološke cjeline, ravničarski i brdski dio. Najveća nadmorska visina je 1.650 metara. Kroz Tuzi protiče Cijevna i riječice Rujela, Riječina i druge. Imaju više vodoizvorišta. Više hiljada hektara je pod šumom. Stanovništvo karakteriše multietnička struktura koju čine Albanci, Crnogorci, Bošnjaci, Muslimani, Srbi i ostale etničke grupe. Najbrojniji su Albanci sa blizu 70 odsto. Preovladava islamska i katolička vjeroispovjest. Imaju jednu gimnaziju, četiri osnovne škole, u toku je izgradnja prvog vrtića. Nosilac kulturnog života je KIC „Malesija”. Imaju više spomenika kulture, izmeđuostalog Kula Camovića, tvrđavca Planinica i Dečić... Sportski ponos Tuzi je FK Dečić. Nosilac privrede u Tuzima su mala i srednja preduzeća i poljoprivreda. Drumski sistem čini magistralni put Skadar-Podgorica-Nikšić-Sarajevo i regionalni Podgorica-Gusinje uz mrežu lokalnih puteva i željezniučku prugu Podgorica- Skadar.
Tuzi su samostalnost dobili političkom odlukom- voljom većine u državnom parlamentu koji su donijeli oumjene zakone kojima je Tuzima omogućena samostalnost. Godinama je postojala želja, uglavnom albanskih nacionalnih partija da dobiju samostalnost ali je to bilo nemoguće sve dok na to nije pristao DPS. Karakteristično je da su građani Tuzi godinama imali dupli glas birajući tako svoj i parlament Glavnog grada. To su uradili i na izborima 2018. godine.
Da se status samostalne opštine ne razlikuje puno od statusa opštine u okviru Glavnog grada, osim u načinu finansiranja, kazao je juče Abedin Adžović, predsjednik Opštine Tuzi. Ipak, on ne smatra da bi mogli imati poteškoća u finansiranju.
– Obzirom da smo u prethodnom periodu utvrdili organizacione jedinice, započeli stvaranje normativnog okvira i preuzimanje predmeta od Podgorice, smatram da nećemo imati nekih poteškoća u daljem radu. Neophodno je donijeti status samostalne opštine kao osnovnog i krovnog akta svake opštine, započeti sa projekcijama budžeta za 2019. godinu, nastaviti sa donošenjem skupštinskih odluka kojima se uređuju pojedinačne nadležnosti. Najbitnije je da se nastavi kontinuitet u radu lokalne uprave, što građani već prepoznaju. Benefite samostalne opštine građani mogu vidjeti u načinu ostvarivanja njihovih prava pred organima lokalne uprave, koji će im sad biti bliži i dostupniji. Dok nosioci vlasti benefite mogu očekivati u samostalnosti u donošenju odluka, odnosno odlučivanju o pravcima razvoja opštine– kazao je Adžović.
Ipak, taj finansijski momenat brine odbornika Bošnjačke stranke Nedžada Dreševića koji ne smatra da je samostalna opština dobar izbor.
– Mi smo od početka bili protiv samostalne opštine. Doduše, kad se glasalo u skupštini podigao sam ruku da ne bi bilo da zbog nas nisu dobili opštinu. Ipak, nisam optimista da će samostalna opština biti bolja od opštine u okviru Glavnog grada, a što je bila naša inicijativa. Takav status je u finasijskom smislu bio puno bolje rješenje jer smo imali svoj budžet, operativni koji pokriva Glavni grad i kapitalni koji pokriva država. Ne znam šta to mi imamo da možemo očekivati da će nam puniti lagano kasu opštine. Mislim da ni kadrovski nismo spremni za to. Imamo Gusinje i Petnjicu za primjer opština koje su već dugo opštine pa ne mogu pokriti sve potrebe, daj bože da nećemo mi biti jedni od njih – kaže Drešević.
Funkcioner Demokratskog saveza Albanaca Nikola Camaj ističe da će Tuzi kao samostalne biti održive samo ako je budu vodili ljudi koji znaju i koji je vole.
– Ako je sprovođenje zakona u rukama onih koji su se protivili samostalnosti, postoji bojazan da će učiniti sve kako bi dokazali da su bili u pravu kada su rekli da nije održiva. No, i pored toga, kao i činjenice da je samostalnost dosta zakašnjela zbog enormne centralizacije u pljačke naših resursa, Malesiji je ostala mogućnost razvoja sopstvenim snagama. Iz DPS-a možete čuti da smo spremniji danas nego prije 10 godina, a gdje bi mi danas bili da smo opštinu dobili tada. Da nije bilo DS-a koji nije pristajao na te eksperimente, vjerovatno bi se ovo pitanje davno zatvorilo jednim takvim nakaradnim rješenjem. Što se tiče građana smatram da su oni iskazali svoju volju za samostalnuom opštinom u više navrata te da je dobro što je i to zakonom regulisano–kazao je Camaj.
Šef kluba odbornika Demokrata Štjefan Camaj pak vjeruje da Tuzi neće doživjeti istu sudbinu kao i mnoge opštine u Crnoj Gori, već da će biti istinski servis građana.
– Kao što je i poznato, pravo na lokalnu samoupravu kao jedno od osnovnih ljudskih prava zagarantovano Ustavom Crne Gore i međunarodnim konvencijama, dugo godina je bila neostvariva želja i pravo građana Malesije, uprkos težnjama i zahtjevima građana da se to desi. Pa se s pravom pitam šta se to desilo pa to pravo ostvarujemo od 1. septembra? Izgleda da su se brojke poklopile, izračunali su i to da im građani Malesije i Tuzi nisu više potrebni kao brojke za spas vlasti u Glavnom gradu. Hoću da vjerujem u to da nismo zakasnili sa ostvarivanjem ili uživanjem ovog prava. Hoću da vjerujem da Opština Tuzi neće imati sudbinu mnogih opština u kojima vlast vrši DPS i sateliti. Očekujemo da opština bude istinski servis građana da služi interesima svakog građanina i da omogući sveukupni razvoj i prosperitet ovog kraja. Opština u svom funkcionisanju i djelovanju mora biti lišena političkih uticaja i ne smije nikako biti servis vlastodržaca za razne malverzacije i punjenje vlastitih džepova kao što je to bio slučaj brojnih opština u Crnoj Gori–kazao je Camaj.
Funkcioner Albanske alternative Lindon Đeljaj ističe da očekuje da će sada biti poboljšan servis građana i da će sva svoja prava iz lokalne uprave moći da rješavaju na maternjem jeziku.
–Opština će imati budžet koji će biti upotrijebljen za potrebe građana i razvoj infrastrukture za naseljena mjesta kao i za razvoj biznisa i ulaganja u poljoprivredu, turizam. Svi ekonomski elaborati su pokazali finansijsku održivost. Albanska altrnativa je i formirana sa ciljem osnivanja Opštine Tuzi i srećni smo što smo dio cjeline koja je u finalu završila ovo pitanje. Sada nastavljamo da ozbiljno i posvećeno radino na projektima i razvoju Malesije, integraciji i faktorizaciji Albanaca u Crnoj Gori – poručuje Đeljaj.
Status samostalne opštine građanima Tuzi juče je čestitao Aleksa Bečić, predsjednik Demokrata.S.R.

Slijedi razgraničenje prava i obaveza
Slijede dani kada Podgorica i Tuzi moraju da razgraniče sva prava i obaveze, podijele imovinu, odrede teritoriju, formiraju službe i preduzeća... Najkasnije za 90 dana moraju biti raspisani izbori. Na vlasti je trenutno DPS koji je ostvario nikad bolji rezultat nego na prošlim izborima.

Duković: Održali smo obećanje
Šef kluba odbornika DPS-a Halil Duković ističe da su punopravnu opštinu dobili još prije godinu dana izmjenom Zakona o teritorijalnoj organizaciji koju je DPS i inicirao, te da je 1. septembra samo počela primjena tog zakona. Navodi i da mu je posebno drago što tu izmjenu sada slave i albanske partije.
–Najbitnije je da smo mi održali svoje obećanje, dobili smo opštinu a da li će biti održiva- vrijeme će pokazati. Istina je i da smo mi navikli na neku sigurnost koju nam je pružao Glavni grad, a da sada postoji neka mala bojazan kad preuzimamo sve u svoje ruke. Ipak, vjerujemo da će uz dobru organizaciju, pomoć grada i države da ovo biti jedna uspješna priča–kazao je Duković.
Kako navodi, ne smatra da nisu ispoštovali građane time što nisu provjerili njihovu volju prije 1. septembra, jer je zakon jasan, odnosno ne predviđa referendum.