Trenutno stanje tragične podijeljenosti naroda u svakom segmentu crnogorskog društva nema previše duboke korijene, a osnovni uzrok podjela treba tražiti u nesrećnom bratoubilačkom ratu tokom četrdesetih godina prošlog vijeka. Posledice tog užasnog sukoba odredile su buduću izdijeljenost društva. Pobjednici u građanskom ratu su suprotne strane proglasili izdajničkim, dok su potomke tih „izdajnika“ izložili šikaniranju, diskriminaciji ili, u najboljem slučaju, asimilaciji.
Ne želeći sada da ulazim u suštinu četničko-partizanskog sukoba, niti u analizu tragičnih grešaka komandujućih, kao i povremene saradnje sa okupatorom i počinjenih zločina, naglašavam sledeće: u svim tim pokretima (četničkom, partizanskom, zelenaškom) bilo je istinskih patriota, onih koji su se borili za svoju zemlju i narod, a protiv okupatora. Iz poštovanja prema tim patriotama neopravadano je od strane pobjednika i njihove istoriografije suparničke pokrete proglašavati izdajničkim. Za razliku od domaćeg primjera, Španci su, recimo, bili dalekovidi i mudriji, te su pobjednici u građanskom ratu na jednom groblju kraj Madrida zajedno sahranili poginule iz oba tabora, uz natpis: „Dali su svoj život za Španiju“.
Aktuelni montenegrinski diktatorski režim pravilno je uočio da se decenijska vlast najefikasnije održava neprestanim surfovanjem na talasima naslijeđenih podjela. Za razliku od neke hipotetičke odgovorne vlasti koja bi radila na pomirenju i prevazilaženju podjela, montenegrinski režim se u protekle tri decenije (uz različite ideološke i nacionalne predznake) brutalno obračunavao sa neistomišljenicima. Ipak, reklo bi se da je vlast u poslednjim godinama strahovlade pokrenula projekat „konačnog rješenja“, kojim bi se eliminisale podjele, ali i čitav jedan narod koji ona smatra „remetilačkim faktorom“. Nema nikakve tajne da je plan režima da drastično smanji udio srpskog stanovništva u državi, a naredni popis bi dao prve rezultate takvog mračnog projekta. Režimske glavešine su uvjerene, a uz njih i mnogi dukljanski ideolozi, da samo svođenjem broja Srba na „pristojnu mjeru“ može procvjetati njihova Crna Gora, tj. ona koja je napravljena po njihovom liku i (ne)djelu. Realizacija ovog plana uveliko je počela: već su mnoge porodice prinuđene da mijenjaju nacionalnu pripadnost, izložene različitim vrstama prijetnji i ucjena.
Nema nikakve sumnje da ovakve kriminalne, ali i bezumne politike režima direktno vode u propast crnogorskog društva. Ako bi one kojim nesrećnim slučajem i dale kratkoročne rezultate, na duže staze bi vodile neminovnim krizama i sukobima. Pad diktatorskog režima je preduslov demokratizacije društva, prevazilaženja podjela, kao i pomirenja. Treba insistirati upravo na pomirenju, a ne, kao što to rade neke opozicione partije - na pobjedama. Jer, u crnogorskom slučaju, nečija pobjeda je uvijek vodila nesreći i plaču nekog drugoga. Kod nas su pobjede uvijek imale gorak ukus. Svakako, procesuiranje kriminalnih radnji režimskih glavešina i opšta lustracija su prioriteti, ali je prioritet i ostvarivanje opšteg društvenog kompromisa u cilju izmirenja u zemlji. Samo na taj način naše društvo ima šansu da preživi.
Dosta je bilo „pobjednika i poraženih“, vrijeme je za pomirenje.