-PRIREDIO:Miladin VELjKOVIĆ

Albanija je nastojala da nedostatak ostalih vidova saradnje sa Jugoslavijom kompenzuje jačanjem odnosa sa Sovjetskim Savezom. Sovjetski centralni aparat je u sklopu mjera za jačanje sovjetskog uticaja u zemljama narodne demokratije i učvršćivanja komunističkih režima u tim zemljama planirao stalne razmjene kulturnih, prosvjetnih, umjetničkih, sindikalnih, zadružnih, omladinskih delegacija, otvaranje domova sovjetske kulture. U jesen 1949. poslata je posebna delegacija u Moskvu radi obilježavanja Dana Oktobarske revolucije, dok je Nemdžija Hodža u svojstvu predsjednice organizacije žena, prisustvovala u Moskvi zasijedanju odbora svjetske federacije žena. U proljeće 1950. je uslijedilo i niz posjeta albanskih partijskih i sindikalnih organizacija Sovjetskom Savezu, dok je sovjetska delegacija prisustvovala proslavi 1. maja u Tirani. Težnja za jačanjem odnosa sa Sovjetskim Savezom, iskazivala se i na druge načine. U jesen 1949. Enver Hodža je molio Staljina da odbori prijem albanskih partijskih kadrova na školovanje i dozvoli postavljenje stalnog albanskog partijskog predstavnika u Moskvi. Na taj zahtjev je sovjetska strana veoma brzo pozitivno odgovorila, pa je Albanska partija rada dobila i svog zvaničnog predstavnika u Moskvi, što je dodatno ojačalo veze između dviju partija. I na kulturnom polju je osnaženo sovjetsko prisustvo u Albaniji. U proljeće 1949. u Albaniju je stigla sovjetska ekipa kinematografa, koja je trebalo da postavi osnove albanske kinematografije i pomogne razvoj sistema bioskopa u čitavoj zemlji. Tokom naredne godine u Albaniju je upućeno nekoliko grupa, koje su nastojale da pomognu razvoj različitih vidova dramskih i likovnih umjetnosti. Albaniju je posjetilo i nekoliko vodećih sovjetskih skulptora, koji su imali poseban zadatak da steknu uvid u mogućnost postavljanja velelepnih spomenika u Tirani. Protivno utvrđenom ideološkom obrascu, ali u cilju učvršćivanja odnosa sa Sovjetskim Savezom i konsolidacije i jačanja sopstvene vlasti, vođstvo albanskih komunista je u skladu s pozitivnim iskustvima, vezanim za posjetu delegacije albanske Pravoslavne crkve Sovjetskom Savezu 1947, molilo Staljina da odobri posjetu posebne delegacije Islamske vjerske zajednice Albanije. Staljin je prihvatio takvu ponudu i tokom ljeta delegacija Islamske vjerske zajednice Albanije je posjetila djelove Sovjetskog Saveza nastanjene muslimanskom populacijom.
Centralni aparat sovjetske Komunističke partije je nastojao da sovjetsku javnost što bolje upozna sa Albanijom i dešavanjima u njoj. Uprkos intenzivnoj vojnoj, političkoj i ekonomskoj saradnji, Albanija je za sovjetski svijet bila poprilična nepoznanica. U tom cilju je objavljena knjiga ranijeg sovjetskog partijskog predstavnika u Tirani Mihaila Mančhe, koji je na krajnje propagandistički način, a u skladu s potrebama i ciljevima sovjetske politike u Albaniji, oslikao ekonomsko i političko stanje u toj zemlji, optuživši Jugoslaviju za navodno imperijalističko djelovanje prema njoj i pokušaj asimilacije, potpuno negirajući jugoslovensku pomoć tokom rata i neposredno po njegovom završetku. Knjiga puna stereotipa i iskonstruisanih tvrdnji, postala je svojevrstan univerzalni sovjetski priručnik o Albaniji sve do početka procesa destaljinizacije, normalizacije odnosa sa Jugoslavijom i potonjeg sukoba između Sovjetskog Saveza i Albanije. (...)
Pokušano je i diskretno probijanje izolacije u Ujedinjenim nacijama, pa je Enver Hodža izuzetno učtivim tonom, koji nije bio karakteristika njegovog ponašanja u diplomatiji, zatražio od generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Trigve Lija dozvolu da Albanija, kao zemlja koja nije članica te najznačajnije međunarodne organizacije, pri njoj delegira svog stalnog posmatrača.
U sklopu jačanja veza sa Sovjetskim Savezom, Enver Hodža je marta i aprila 1949. posjetio Sovjetski Savez. S njim su u državnoj delegaciji bili i ministri trgovine, industrije i građevina. U Moskvi ga je prvo primio Višinski 22. marta. Tom prilikom je Hodža objasnio ciljeve svoje posjete. Naveo je teško ekonomsko stanje u Albaniji, kao posljedicu pogubnog jugoslovenskog uticaja u prethodnom periodu. Na spoljnopolitičkom planu žalio se na sve lošije odnose sa Jugoslavijom i Grčkom. Optuživao je jugoslovensku stranu za granične incidente, ubacivanje diverzenata i špijuna i tešku antialbansku propagandu. Tražio je i savjet o uspostavljanju diplomatskih odnosa sa Italijom, zbog niza navodno neriješenih pitanja u odnosima između dviju zemalja. Višinski mu nije dao nikakav odgovor, ostavljajući to pitanje za kasnija razmatranja. Hodža se 23. marta sreo sa Staljinom u Kremlju. Na samom početku razgovora zahvalio je Staljinu što je Rezolucija Informbiroa spasila Albaniju neminovne katastrofe. Na Staljinovo pitanje u čemu bi se sastojala ta katastrofa, Hodža je odgovorio da su jugoslovenski stavovi bili upereni protiv čitavog istočnog lagera, a posebno protiv Sovjetskog Saveza i Albanije. U daljem razgovoru je optuživao Jugoslaviju za podrivačku djelatnost u samoj Albaniji, izazivanje raskola među njenim partijskim liderima, pokušaj vođenja kolonizatorske politike. Ponizno je priznao navodne greške albanske partije, koja takve tendencije nije na vrijeme vidjela, preuzimajući svu krivicu za takvo stanje na sebe.
(NASTAVIĆE SE)