Ni nakon godinu od ubistva Olivera Ivanovića, srpskog političara sa Kosova, i brojnih napada bombama i vatrenim oružjem koji su se odigrali u sjevernom dijelu Kosova, slučaj nije riješen, piše Balkanska novinarska istraživačka mreža (BIRN) povodom godišnjice od Ivanovićeve likvidacije. U tekstu autora Anđele Milivojević podsjeća se da je Ivanović u novembru 2017. godine rekao „ uradili su mi sve što su mogli do sada, samo još nisu pucali na mene”.
Skoro tri mjeseca kasnije, 16. januara 2018. godine, oko osam sati ujutro, u trenutku kada je Ivanović ulazio u sjedište svoje partije u Mitrovici na sjeveru Kosova, iz vozila u pokretu odjeknulo je šest hitaca. Ivanović je pogođen u leđa, a preminuo je nakon sat.
Njegova supruga Milena Ivanović Popović neposredno pred prvu godišnjicu Oliverove smrti rekla je da joj je uvijek govorio kako je Kosovo njegov život, i na kraju je svoj život i dao za to Kosovo. U nekoliko izjava Ivanović je za pokušaje zastrašivanja okrivio neke ljude iz Zajednice Srba na Kosovu. Takođe je tvrdio da su oni navodno povezani sa partijom kosovskih Srba koja ima podršku zvaničnog Beograda. Ta partija je Srpska lista, a Ivanović je bio njen oštar kritičar.
BIRN piše da je policija imenovala Milana Radoičića, potpredsjednika Srpske liste, kao osumnjičenog u slučaju Ivanovićevog ubistva. Radoičić, koga je Ivanović jednom opisao kao moćnika koji zapravo upravlja srpskom enklavom na sjeveru Kosova, prebjegao je u Srbiju, a trenutno se nalazi u bjekstvu. On poriče umiješanost u ubistvo.
Kosovska policija je u međuvremenu uhapsila dvojicu srpskih pripadnika nedavno integrisanih policijskih snaga i jednog pripadnika grupe navijača „Partizana” iz Beograda. Specijalno tužilaštvo na Kosovu dosad nije bilo u stanju da identifikuje lice koje je povuklo obarač.
Godinu nakon što je vijest o ubistvu Ivanovića dospjela u novine širom svijeta, istraživanje BIRN-a otkriva da je ovaj zločin samo vrh ledenog brijega kada su u pitanju neriješeni slučajevi politički motivisanog nasilja unutar zajednice Srba na sjeveru Kosova.
BIRN je pronašao i ispitao 74 slučaja napada na kosovske Srbe u kojima su korišćeni vatreno oružje, granate, molotovljevi kokteli ili eksplozivne naprave, a svi su se odigrali poslije 2014. godine, kada je Srpska lista prvi put odnijela veliku pobjedu na lokalnim izborima u opštinama pod kontrolom Srba. Mete su bili političari, pripadnici policije ili snaga bezbjednosti, novinari, preduzetnici, državni službenici i istaknute ličnosti. Nijedan od tih slučajeva kosovska policija ne tretira kao etničko nasilje, što znači da ne vjeruju da iza ovih napada stoje kosovski Albanci. Većina incidenata je uključivala uništavanje automobila ili imovine, a napadi su se odigravali kasno noću, zbog čega eksperti smatraju da počinioci više žele da pošalju poruku nego da rane ili ubiju nekoga. U trenutku publikovanja ovog članka nijedan od tih slučajeva nije stigao do podizanja optužnice.
Kako prenosi BIRN, Šićiri Sila, državni tužilac iz Osnovnog tužilaštva u Mitrovici, rekao je da nije zadovoljan istragama.
– Vidite od 2014. godine ima slučajeva a nijedan nije otkriven, prošle su četiri pune godine i što više prolazi vrijeme još teže ih je oktrivati – rekao je Sila.
U poslednjem intervjuu koji je dao za BIRN prije nego što će biti ubijen, Ivanović je identifikovao Radoičića – tada malo poznatog utjerivača dugova i vlasnika kamiona – kao centralnu figuru u neprozirnom sistemu vlasti u djelovima Kosova kojim upravljaju Srbi.
– Centar moći nije u zgradi Opštine, nego zgrada Opštine potpada pod ovaj drugi, neformani centar moći – rekao je tada Ivanović.
Kada se pročulo da kosovska policija traži Radoičića, istaknuti srpski zvaničnici su ustali u njegovu odbranu, a Marko Đurić, direktor Kancelarije za Kosovo u vladi Srbije, opisao ga je kao „istinskog patriotu“. Šef srpske države Aleksandar Vučić rekao je da Radoičić nije Oliverov ubica, kao i da je kosovska policija htjela da ga ubije prilikom hapšenja da bi odgovornost za ubistvo Olivera Ivanovića svalili na Beograd.
Članovi Srpske liste takođe su se pojavili u javnosti noseći bijele majice sa mapom Kosova u bojama srpske zastave, sa slikom Radoičića i natpisom: „Svi smo mi Milan“.
Istraga je pokazala da se u protekle četiri godine pored Ivanovića još šest opozicionih srpskih političara sa Kosova našlo na meti napada neidentifikovanih napadača – neki i više od jednom. Tužilaštvo i policija su potvrdili da do januara 2019. godine niko još nije izveden pred sud u vezi sa 74 napada koje je BIRN identifikovao.
Za to vrijeme u Beogradu, godinu dana poslije ubistva njenog supruga, Milena Ivanović Popović još čeka da sazna ko je njihovog sedmogodišnjeg sina Bogdana ostavio bez oca.
– Ne smijem da izgubim nadu. Oliver zaslužuje i svi mi zaslužjemo da saznamo ko stoji iza tog ubistva, ko je to naložio jer mislim da je to važno za svakog poštenog i pravičnog čovjeka – rekla je Ivanović Popović.
M.V.

---

Brojne optužbe
Kako piše BIRN, tužilaštvo za organizovani kriminal u Beogradu 2011. godine optužilo je Milana Radoičića za nezakonito prisvajanje 32 kamiona koja je uzeo na lizing i prebacio preko kosovske granice. Specijalno odjeljenje za organizovani kriminal pri Višem sudu u Beogradu oslobodilo ga je optužbi.
Ipak, 2013. godine tužioci u Pirotu na jugu Srbije optužili su ga za nezakonito profitiranje od građevinskih radova na izgradnji autoputa jer je kopao šljunak bez odgovarajuće dozvole Ministarstva za rudarstvo. I ovog puta je oslobođen optužbi odlukom Višeg suda u Pirotu, ali tu odluku je poništio Apelacioni sud u Nišu. Novo suđenje je počelo u decembru 2017. godine i još je u toku.


Poruke s netačnim informacijama
Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije saopštilo je da je sa više navodno imejl adresa državnih organa Srbije upućena poruka sa zlonamjernim i netačnim tvrdnjama o ubistvu lidera Građanske incijative SDP Olivera Ivanovića.
– Policija je o svemu obavijestila Posebno tužilaštvo za visokotehnološki kriminal, a dosadašnja istraga je pokazala da je riječ o takozvanim ‘spoofing’ porukama čiji je cilj da se dođe do ličnih, finansijskih i drugih povjerljivih podataka o osobama kojima je ovaj mejl poslat, naveo je MUP. U saopštenju navode da je provjerama utvrđeno da je najveći broj poruka stigao sa jednog servera u Holandiji, koji se koristi za slanje većeg broja neželjenih poruka. Organizatori protesta „Jedan od pet miliona“ obilježiće godišnjicu ubistva skupom danas od 18 časova ispred Filozofskog fakulteta u Beogradu, na koji su građane pozvali da dođu sa svijećama umjesto sa pištaljkama, a kojem će se priključiti i aktivisti Lokalnog fronta koji su iz Kraljeva pješke došli do glavnog grada kako bi prisustvovali obilježavanju tog događaja. Milena Popović Ivanović je rekla da neće prisustvovati tom protestu jer misli da je to „politizacija tragedije“, dok je Oliverov bratanac Aleksandar Ivanović na Tviteru napisao da će njegova porodica doći na protest. M.Nj.