-Piše: prof.dr Marko Knežević

NATO vojna agresija na SR Jugoslaviju 1999. godine, cinično nazvana „humanitarna intervencija” i „Milosrdni anđeo”, izvršena bez odobrenja Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija, bez objave rata i kršenjem međunarodnog prava i pravila ratovanja, isporučila je na teritoriju Srbije i Crne Gore prekomjernu količinu smrtonosnih projektila i izazvala ogromna razaranja, ljudske žrtve, radiološku kontaminaciju i teške ekološke posledice. Za 78 dana danonoćnog bombardovanja, od 24. marta do 10. juna, bačeno je na teritoriju SRJ 10. 000 bombi što je ravno snazi pet atomskih bombi bačenih na Hirošimu. To je više bombi nego što je Hitler isporučio na prostoru kraljevine Jugoslavije u toku Drugog svjetskog rata. Na Crnu Goru isporučeno je 57 NATO bombi, od kojih 17 na Murinu.

Prema izvještaju koji je predat Ujedinjenim nacijama, proizilazi da je cilj NATO bombardovanja SRJ 1999. bio trajno uništenje naroda. U tu svrhu upotrijebljeno je zabranjeno oružje, projektili sa osiromašenim uranijumom (15 tona), kasetne bombe i dr, a „legitimne mete” su bile civili među kojima i djeca, civilni objekti: bolnice, škole, porodilišta, rafinerije nafte (da bi se izazvala ekološka katastrofa), vozovi i autobusi s putnicima, mostovi i dr. Taj cilj se prepoznaje iz izjave koju je tokom agresije dao američki general Majkl Šort: „Ne može se dobiti rat ako ne uništimo mogućnosti normalnog života za većinu stanovništva. Moramo im oduzeti vodu, struju, hranu, pa čak i zdrav vazduh”. Sličnu izjavu tokom agresije dao je komandant francuske avijacije u NATO: „Avijacija je dobila naređenje da uništi život u Srbiji”.

Trajno uništenje, odnosno genocid, nastavlja se poslije agresije sve masovnijom smrtnošću stanovništva, naročito djece, od malignih bolesti prouzrokovanih trajnom radiološkom kontaminacijom životne sredine od NATO projektila. Samo u toku 2013. godine u Srbiji je evidentirano 37.500 novooboljelih od karcinoma. Po mišljenju medicinskih stručnjaka, bolest poprima epidemiološke razmjere. Nakon bombardovanja 1999. u Murino su sahrane bile češće nego obično, što ukazuje na povećanu smrtnost mještana od karcinoma.

Za razliku od Srbije koja se branila od agresora, Vlada Crne Gore je u toku agresije zavela radnu umjesto vojne obaveze i bojkotovala mobilizaciju. To nije spriječilo agresora da bombarduje Danilovgrad, Golubovce, Murinu, Lušticu i okolinu Bara, Herceg Novi i Podgoricu. Niko nije očekivao da će mala varošica Murino biti meta „Milosrđnog anđela", 30. aprila 1999, te da će od tog NATO anđela stradati djeca - učenici osnovne škole Miroslav M. Knežević (13 godina), Julija Brudar (10 godina) i Olivera Maksimović (13 godina). Julija i Olivera pobjegle su od NATO bombardovanja iz Prištine da bi u Murinu našle spas. Od NATO bombi ginu i Manojlo Komatina, Milka Kočanović i Vule - Vukić, a ranjenih je bilo više nego poginulih.

Osim mnogobrojnih srušenih škola, bolnica, porodilišta, rafinerija nafte, mostova i drugih objekata, NATO je iz aviona uništavao izbjegličke kolone, groblja i električne dalekovode. Prema procjeni, u toku agresije, od ukupno 2.500 žrtava, 90 odsto su civili, 30 odsto djeca, dok je 40 odsto ranjeno i osakaćeno.

(Na fotografiji je dio raznesenog Miroslavljevog tijela na Murinskom mostu s patikom na nozi po kojoj je otac Mirko identifikovao sina).

Svake godine 30. aprila u Murino kod spomen- česme žrtvama NATO bombardovanja drži se komemorativni pomen nevino stradalima. Sveštenstvo Eparhije budimljansko-nikšićke, sa preosvećenim vladikom Joanikijem na čelu, ovaj pomen obilježava molebanom. Pomenu prisustvuju predstavnici pojedinih opština, političkih partija, nevladinih organizacija i brojni građani. Učestvuju sa svojim saopštenjima brojni pjesnici i drugi stvaraoci. Poruka pomena je da se žrtve nikada ne zaborave i da se ovakvi zločini nikada ne ponove.

U Murinu je uništena saobraćajna i komunalna infrastruktura, oštećene su porodične kuće i zgrada osnovne škole. Put Murino-Čakor-Peć ni do danas nije otvoren za saobraćaj. Duž ovog puta prestale su da rade prodavnice i ugostiteljski objekti. Dio štete saniran je od strane ondašnje Savezne Republike Jugoslavije, Vlade Crne Gore, Opštine Plav i privatnih preduzetnika, ali sve posledice bombardovanja još nijesu otklonjene.

Ulazak Crne Gore u NATO alijansu, protiv većinske volje naroda, neće uticati na porodice murinskih žrtava da zaborave NATO agresiju na SRJ 24. marta 1999. i bombardovanje Murina 30. aprila iste godine. Naprotiv, pristupanje Alijansi, koja je Murino zavila u crno, još više je povrijedilo nezarasle rane porodica i još više ih zabrinulo za sudbinu, za budućnost djece, koja će zavisiti od onih koji su nas nemilosrdno bombardovali, ubijali i rušili.

---