-Piše Radosav Nikčević(

Na slivu Morače treba uraditi 30 višenamjenskih akumulacija! Odustati- od izgradnje 4 hidroelektrane na glavnom toku Morače- sve su učestaliji zahtjevi laičke javnosti.

Kao osnovni argumenti za ovakve stavove, iznose se relacije:

*Da će doći do gubitka i degradacije, prirodnih staništa biosfere (negativne promjene hidromorfologije; negativne promjene sezonskih plavnih ciklusa; ubijanje zoosfere; gubitka divlje ljepote i njene turističke valorizacije...?)

*Međutim, istina je - da je, u slivu Morače, čitav živi svijet stabilan, a da je samo ugrožen onaj njegov najsloženiji i najvažniji segment, a to je čovjek. Ljudi je na tom prostoru sve manje. Oni su još samo u tragovima - kao relikti iz minulih epoha. Ako se imobilizacija izuzetnih razvojnih resursa (vodnih, eko- agrarnih, turističkih...) nastavi, tamo više neće biti ljudi, što nam, svakako, nemože biti cilj.

*Slažemo se da u slivu Morače ne treba graditi četiri višenamjenske hidroakumulacije - hidroelektrane (Andrijevo, Raslovići Milunovići i Zlatica)- već 30 višenamjenskih hidroakumulacija (Vodoprivredna osnova Crne gore; Detaljni prostorni plan za višenamjenske hidroakumulacije na rijeci Morači): Javor; Ljevičke Bare; Ljevišta; Krušev Lug; Zavraca; Dubravica; Požnja; Vrela; Ibrija; Velje Duboko; Višnje; Mrtvo Duboko; Luge; Gornja Koštanica; Stožački potok; Zagradac; Sjevernica- Crni potok; Donja Trebješica; Širalija; Kruševica; Nožica; Brskut; Andrijevo, kota normalnog uspora- 206 mnm (ispod magistrale); Raslovići; Milunovići; Zlatica; Prifta, na Cijevni; Rogami; Podgorica; Botun!

Naime, znanje – stručno -naučne spoznaje, ukazuje - da se naši rječni slivovi, bujičnog karaktera, najefektnije mogu valorizovati (vizuelno, estetski, ekološki, ekonomski) podizanjem

višenamjenskih hidroakumulacija (ne tirolskih zahvata, koji naše vodotoke višestruko degradiraju - estetski, ekološki, energetski, višenamjenski, ekonomski...) koje generišu: novu infrastrukturu, putnu, energetsku, telekomunikacionu; nove ekosisteme; ustavljanje ili smanjivanje erozionih procesa; navodnjavanje; vodosnabdijevanje; nove ukrase i ljepote u prostoru; nove turističke vrijednosti; nova riblja staništa; kontinuitet jezera i među tokova, neće biti ubijanja zoosfere, kao što je to sad u sušnim periodima; proizvodnja vršne, hidro – elektroenergije; značajne ekonomske benefite - prihod, dobit, zaposlenost; položajna renta za lokalne zajednice; ustavljanje i revitalizaciju negativnih demografskih tokova; enormni opšti razvoj i prosperitet!

Dakle- vodama treba upravljati, a ne da one, kao bujice, prolaza mimo nas i pritom nanose opštu štetu! Ovo je prestižna teorija i praksa (Italija, Apenini, Alpi; Austrija; Švajcarska; Francuska; Španija...)!

*Ovakav pristup, je od najvišeg državnog i narodnkog interesa! Ovaj resurs, njegovu valorizaciju- realizaciju i vođenje u praksi- treba da baštini država Crna Gora!

K o n c e s i j e s u k o l o n i j a l n i o d n o s !

Za ovakav razvoj nijesu potrbni nikakvi „strateški partneri“ već strateško znanje, ono koje mi već imamo i ono koje imaju drugi, a mi ga možemo koristiti. Ovdje ne bi bio problem ni zajam ni vraćanje! Ova realizacija može da počne odmah, vrlo brzo, a sve kao transfer najprestižnijih tehnologija i praksi, iz ove sfere valorizacije resursa. Pri ovakvom ishodištu-u efektnoj sinergiji prirodne i stvorene strukture- prirodnih i stvorenih rariteta, sliv Morače bi zavrijedio da se proglasi nacionalnim parkom! Nadamo se da smo više zreli!?

(Radosav Nikčević

Zeleni Crne Gore)

---