Poslovno okruženje u Crnoj Gori moglo bi imati koristi od efikasnih mjera usmjerenih ka daljem jačanju vladavine prava, pravovremenog sprovođenja ugovora i povećanja transparentnosti zakonskih promjena, što bi opet moglo povećati produktivnost i konkurentnost. Ako se Crna Gora pitanjem korupcije ne pozabavi energično, postaće manje privlačno mjesto za poslovanje, upozorili su iz Evropske komisije (EK).

Izvršno tijelo EU objelodanilo je ocjenu programa ekonomskih reformi Crne Gore do 2021. godine. U tom dokumentu se pitanje sprečavanja korupcije izdvaja kao jedno od ključnih ukoliko Crna Gora želi da bude atraktivna destinacija za investitore.

Dokument je objavljen uoči objavljivanja izvještaja Evropske komisije o napretku Crne Gore na putu ka EU, koje je najavljeno za kraj maja.

Prema ocjeni iz dokumenta EK, veliki neformalni sektor i dalje je važan strukturni izazov. Kako je konstatovano, procenat neformalne ekonomije u ukupnom BDP-u u zemlji iznosi oko 28 odsto do 33 odsto, dok je preko 20 odsto tržišta rada neformalno.

– Slabosti u institucionalnom i regulatornom okruženju, uključujući tržište rada, korupciju i visoku toleranciju prema neplaćanju poreza, ostaju ključna pitanja koja treba riješiti. Poboljšanje kapaciteta lokalnih i državnih organa i saradnja između njih, te sistematski pristup fokusiran na osnovne uzroke fenomena, a ne na borbu protiv njegovih posledica, doveli bi do smanjenja neformalnog sektora – sugerišu iz Evropske komisije.

Ukazali su da su vrlo niska aktivnost i zaposlenost i dalje ključni izazov i da posebno pogađaju mlade, žene i niskokvalifikovane radnike.

– Troškovi rada i rigidnosti tržišta rada su relativno visoki i utiču na mobilnost na tržištu. Kompleksnosti u socijalnoj podršci zajedno sa neprijavljenim radom stvaraju dodatne prepreke za formalno zapošljavanje. Pored niske aktivnosti i stope zaposlenosti, starenje stanovništva ima dodatni negativni efekat na tržištu rada, a samim tim i na održivost penzijskog sistema – navodi se u dokumentu Evropske komisije.

Konstatovali su i da su procedure javnih nabavki često pogođene rigidnošću kriterijuma prihvatljivosti, nepreciznim zahtjevima ili nedostatkom specifikacije dokumenata, te nepredviđenim zastojima i čestim promjenama u tehničkim specifikacijama i kriterijumima.

– Ishodi postupka nabavke mogu u početku biti pozitivno razmotreni od državne komisije, ali se potom često uspješno osporavaju pred sudom. Sumnje u korupciju često se izražavaju od poslovne zajednice. Postoje značajni nedostaci u transparentnosti i kvalitetu sprovođenja procesa javnih konsultacija, uz malo javno dostupnih informacija o tekućim postupcima davanja koncesija – piše u dokumentu EK.

M.V.

---

Glavni izvještaj 29.maja
Objavljivanje godišnjeg izvještaja Evropske komisije o Crnoj Gori i drugim kandidatima i potencijalnim kandidatima za prijem u EU najavljeno je za 29. maj. Iako je to trebalo da bude urađeno u aprilu, odloženo je zbog izbora za Evropski parlament, koji su zakazani za kraj maja.

Izvještaj o Crnoj Gori objaviće evropski komesar za pregovore o pridruživanju Johanes Han. Kada izvještaj bude objavljen, biće jasnije i pitanje vladavine prava u Crnoj Gori, s posebnim akcentom na afere koje poslednjih mjeseci potresaju zemlju, posebno u bankarskom sektoru, uz nelegalno finansiranje političkih stranaka i korupciju u poslovima najviših državnih zvaničnika.