Povećana vlažnost, pojačano znojenje, nošenje zatvorene obuće i odjeće od sintetičkih materijala, kao i neadekvatna higijena mogu da dovedu do gljivičnih infekcija kože i noktiju, oboljenja koja se često javljaju u ljetnjem periodu. Statistike pokazuju da su „na udaru” gljivica sportisti, starije osobe, osobe koje imaju oslabljeni imunitet, kao i mala djeca kod kojih je posebno važno voditi računa o higijeni tokom toplih ljetnjih dana.
O najčešćim ljetnjim gljivičnim infekcijama kože, prevenciji i liječenju razgovarali smo sa specijalistom dermatovenerologije dr Marijom Tomović.
– Topla i vlažna sredina idealna je za razvoj gljivičnih infekcija koje su uporne i iziskuju dugotrajno liječenje – kaže dr Tomović. – Pored znojenja, odlazak na bazene i divlje plaže povećava rizik od obolijevanja. Gljivice najčešće napadaju orožali sloj pokožice, ali mogu da napadnu i cjelokupnu površinu kože, kao i sluzokožu i nokte, odakle ih je najteže odstraniti. Za svakog dermatologa je važno da otkrije da li je riječ o invazivnoj ili neinvazivnoj infekciji, odnosno da ustanovi da li je riječ o patološkom procesu koji je ograničen na rožaste strukture ili zahvata sve slojeve kože i okolna tkiva.
●Koji simptomi otkrivaju prisustvo gljivica?
– Simptomi uvijek zavise od mjesta zahvaćenog infekcijom i vrste gljivica koje su se nastanile. Gljivice roda candida albicans najčešće se javljaju na mjestima pregiba kao što su pazusi, prepone i područje ispod grudi, a prate ih crvenilo, iritacija i osjećaj peckanja. Uzroci su pojačano znojenje i nošenje odjeće od sintetičkih materijala. Simptomi mogu da budu ublaženi korišćenjem najobičnijeg dječjeg pudera u prahu, ali on neće u isto vrijeme i izliječiti problem. Terapija za ovu vrstu gljivične infekcije podrazumijeva kombinaciju antimikotika i kreme na bazi kortiokosteroida. Kod gojaznih osoba koje se mnogo znoje i tokom ljeta ne nose odjeću od prirodnih materijala javljaju se gljivice na leđima. Saprofiti, gljivice koje inače žive na našoj koži u vrlo maloj količini, počinju da bujaju i stvaraju crvene ili smeđe fleke, a potom oštećuju pigment i stvaraju bjeličaste mrlje.
●Šta pokazuje klinička praksa, zbog koje gljivične infekcije kože se pacijenti najčešće obraćaju dermatologu?
– Najčešća gljivična infekcija koja se može javiti ne samo ljeti, već i tokom ostalih godišnjih doba, jeste takozvano atletsko stopalo. Statistike pokazuju da se ovaj problem javlja kod 70 odsto ljudi, a posebno kod osoba čija se stopala jako znoje ili kod onih koji često nose patike. Infekcija se manifestuje na tabanima, stopalima i koži između prstiju u vidu perutanja, crvenila i pojave plikova. Ukoliko je infekcija zahvatila i nokte dolazi do promjene boje noktiju u žutu ili smeđu, zadebljanja noktiju, razlistavanja po slojevima, a ponekad se događa i da nokti djelimično otpadaju. Uzročnik infekcije je gljivica iz grupe dermatofita, parazit koji preživljava na dijelovima mrtve kože koje tijelo konstantno odbacuje. Ove gljivice imaju posebnu sklonost da napadaju spoj između četvrtog i petog prsta na nozi, i to je mjesto odakle infekcija obično počinje. Takođe, gljivice se na ovom dijelu stopala lako razmnožavaju jer je tu cirkulacija slabija, manje je kiseonika i nutritivnih materija koje dolaze kroz krv. Atletsko stopalo bi trebalo tretirati antimikoticima u obliku krema ili rastvora, jednom ili dva puta dnevno u trajanju od četiri do pet nedjelja, a kod osoba koje imaju suvu kožu liječenje može da traje od šest do osam nedjelja. Paralelno, uz upotrebu antimikotika u obliku spreja ili kreme koriste se i antimikotici u obliku tableta.
●Da li su promjene na noktima uvijek znak gljivične infekcije?
– Ne, ali su osobe koje imaju psorijazu ili lihen planus podložnije gljivičnim infekcijama, jer im je zdravlje noktiju narušeno zbog primarne bolesti i često mogu da primijete promjene u vidu prebojenosti i zadebljanja nokatne ploče. Onihomikoza se često javlja i kod starijih osoba, posebno kod muškaraca, a naročito su joj skloni dijabetičari, osobe koje imaju oslabljenu cirkulaciju ili imunodeficijenciju. U svim navedenim slučajevima nokatna ploča može da postane trošna i da otpada u slojevima. Da bi se utvrdilo postojanje gljivične infekcije noktiju, neophodno je uzeti strugotinu nokta i uraditi analizu. Liječenje obuhvata korišćenje antimikotika koji se mogu primijeniti lokalno, sistemski i kombinacijom ova dva načina. Odnedavno, odobrena je i upotreba diodnog lasera u terapiji gljivičnih infekcija noktiju.
S. M.

Mjere prevencije
– Detaljno održavajte higijenu i tuširajte se barem dva puta dnevno dok traju vrućine – podsjeća dr Tomović. – Nosite pamučnu ili lanenu odjeću, nemojte koristiti tuđe peškire niti dijeliti svoj peškir sa drugima. Nosite otvorenu obuću, a tokom boravka na bazenu ili plaži budite sve vrijeme u papučama. Ukoliko primijetite crvenilo ili bilo kakve druge promjene na koži ili na noktima, obavezno se javite dermatologu i nemojte koristiti kortikosteroidne kreme, masti i rastvore na svoju ruku, jer tako možete da “zamaskirate” problem, pa da infekcija potraje mnogo duže.
Kako ističe sagovornica „Dana”, tokom terapije liječenja gljivičnih infekcija kože i noktiju, čarape obavezno perite na temperaturi od 90 stepeni Celzijusa, a obuću koju ste nosili dezinfikujte ili, ako je moguće, operite u veš-mašini na 90 stepeni. Kožne patike, cipele i čizme stavite najmanje sedam dana u zamrzivač i nemojte ih nositi dok ne budete sasvim izliječeni, kako se infekcija ne bi vraćala.