-PIŠE: SVETISLAV ŠESTOVIĆ

Ostala tri bataljona imala su pravac kretanja Pavino Polje – Grančarevo – Bijelo Polje. Zborno mjesto brigade određeno je pored Lima u Nikoljcu. Poslije kraćeg odmora i dobijenog taina, brigada je raspoređena od Rasova do Voljavca.

Nakon povlačenja crnogorskih jedinica od Čelebića i sa sektora Boljanići – Kovač i zauzimanje Prijepolja i Brodareva od strane austrougarske vojske, veza između crnogorskih i srbijanskih jedinica je prekinuta. Zaprijetila je opasnost od prodiranja austrougarske vojske ka Sjenici, gdje je srbijanske vojske bilo malo, tako je i Bijelo Polje bilo u neposrednoj opasnosti. Zato je šef štaba Bjelopoljske brigade Grujica Grdinić 26. avgusta izdao naredbu za pokret trupa ka Sjenici radi sprečavanja eventualnog neprijateljskog prodora na tu stranu i pokreta neprijateljskih snaga od Sjenice ka Bijelom Polju. Pored toga, trebalo je zaštitit srpski živalj od zločina naoružanih Muslimana s Peštera i uspostaviti vezu sa srpskom vojskom kod Sjenice.

Za to je vrijeme Luka Gojnić sa dijelom vojske držao položaje na Lisi i Grabu, u ispomoć mu je stigao i Mile Matanović s Đakovičkom brigadom. Tada je iz Nikšića počelo prebacivanje crnogorskih jedinica u rejon Pljevalja i Bijelog Polja. Tako je 25. avgusta naredbom crnogorske vrhovne komande formirana Sandžačka vojska čiji je komandant bio divizijar serdar Janko Vukotić. U cilju lakšeg komandovanja Sandžačka vojska je podijeljena u dvije divizije: Prva sandžačka divizija pod komandom brigadira Luke Gojnića i Druga sandžačka divizija, pod komandom brigadira Mašana Božovića. Bjelopoljska brigada ušla je u sastav Prve sandžačke divizije, a od kraja novembra u sastav Druge sandžačke divizije. Tada je za komandanta brigade postavljen Grujica Grdinić, on je i kao načelnik štaba brigade, tu dužnost vršio od povlačenja brigade sa sektora Boljanići–Kovač. Pobjeda srpske vojske na Ceru, ovog puta riješila je i pitanje Sandžaka. Poslije višednevnih, krvavih borbi na planini Ceru, neprijatelj je razbijen i prinuđen na povlačenje. To je i 16. austrougarski korpus primoralo da napust Pljevlja. Od 24. do 26. izjutra, povukli su se iz šireg okruženja.

Srpske jedinice su kod Brodareva uspostavile vezu s jednim crnogorskim bataljonom, a 27. avgusta Gojnić je s Graba uspostavio vezu s odjeljenjima srpske vojske koja su operisala oko Jabuke i srpsko-crnogorske granice. I crnogorska Sandžačka vojska otpočela je nastupanje: desna kolona nastupala je pravcem Kovren–Vrulja–Mataruge–Pljevlja, a lijeva kolona pošla je sa Stožera preko Kosenice ka Glibaćima. Tako je 27. avgusta 1914. Sandžačka vojska ušla u napuštena Pljevlja. U tom vremenu Bjelopoljska brigada se nalazila u okolini Bijelog Polja, da bi 30. avgusta krenula pravcem Sutivan–Lisa–Kozica– Otilovići. Brigada se 5. avgusta nalazila u Dolovima kod Pljevalja, ali ne u punom sastavu, jer su Prošćensko-barički i Bjelopoljski bataljoni bili otkomandovani iz njenog sastava. Brojno stanje bilo je sledeće: oficira 21, vojnika boraca 1.595, neboraca 63, iz brigade je bilo otkomandovano: oficira 18, vojnika boraca 1.345 i neboraca 52. Ovdje se mora napomenuti, da se brojno stanje u brigadi svakodnevno mijenjalo, najčešće zbog privremenog otkomandovanja pojedinih četa iz sastava brigade. Pridodavane su artiljerijskim i mitraljeskim jedinicama ili upućivane na druge zadatke, često i radne. Podaci govore da su u sastavu brigade bili pridodati i regrutni bataljoni. Ne treba zanemariti ni dezerterstva iz jedinica ili samovoljne odlaske vojnika kućama s namjerom da se snabdiju i ponovo vrate u jedinicu, što je uticalo na dnevne promjene brojnog stanja u brigadi. Brigada je imala i svoju izviđačku četu pod komandom oficira Nova Grdinića. Ta je četa bila uglavnom sastavljena od ljudstva iz Prošćensko-baričkog bataljona. Ponegdje u dokumentima pominje se mješovita četa, ali to se radi o toj izviđačkoj četi. Ta četa, sastava 122 vojnika, bila je podijeljena na šest vodova. Formirana je za izvršavanje određenih zadataka.

Sandžačka vojska je lako slomila otpor neprijateljske zaštitnice i u nastavku operacija na ovome pravcu crnogorske jedinice su uspjele da do 7. septembra protjeraju neprijatelja sa desne na lijevu obalu Drine. Jake borbe na prelazima preko Drine otpočele su 14. septembra. Prvog dana borbi poginuo je Mirko Šutović iz Prošćensko-baričkog bataljona. I narednog dana borci Prošćensko-baričkog bataljona vodili su oštre borbe na Petiboru, gdje je ubijeno više od 40 neprijateljskih vojnika.

Nastaviće se

---