Potrošačke jedinice odlazeće vlade Duška Markovića u 2019. godini su nezakonito isplatile preko 33 miliona eura pomoći za više državnih preduzeća, nijesu prikazale u predlogu budžeta za 2019. godinu 123 miliona depozita, prekoračile su budžetsku potrošnju za 306 miliona eura, dok gotovinski deficit nijesu pravilno iskazale. Sve ovo je utvrdila Državna revizorska institucija (DRI) prilikom revizije završnog računa budžeta za 2019. godinu, koji je Vlada usvojila i dostavila Skupštini prije nekoliko mjeseci. Vrhovna revizija je na finansijsku reviziju dala pozitivno mišljenje sa skretanjem pažnje, dok je na reviziju pravilnosti dala negativno mišljenje, jer „potrošačke jedinice nijesu u svim materijalno značajnim aspektima uskladile poslovne aktivnosti sa zakonskim i drugim propisima”.

DRI je utvrdila da su 33 miliona eura nezakonite pomoći isplaćena preko transfera institucijama, zatim kroz subvencije i budžetsku rezervu. Preko transfera institucijama 15,5 miliona, subvencija 9,35 miliona, a iz budžetske rezerve 8,4 miliona.

Ministarstvo saobraćaja i pomorstva (MSP) i Ministarstvo održivog razvoja i turizma (MORT) isplatili su 15,5 miliona eura državnim preduzećima bez podnošenja prijave i prethodno pribavljenog mišljenja Agencije za zaštitu konkurencije (AZK), što nije u skladu sa članovima 10 i 12 Zakona o kontroli državne pomoći.

MSP, na čijem čelu je Osman Nurković, prenijelo je sredstva na ime pomoći preduzećima Montenegroerlajnz (MA), Crnogorska plovidba i Barska plovidba u ukupnom iznosu od 13,33 miliona i to Montenegroerlajnzu 5,5 miliona za podmirenje dospjelih obaveza, Crnogorskoj plovidbi 4,83 miliona i Barskoj plovidbi tri miliona radi servisiranja kredita. MORT, kojim od novembra prošle godine rukovodi premijer Marković, prenijelo je na ime pomoći 2,2 miliona eura HTP Ulcinjska rivijera. Iz DRI su naveli da Nacionalna turistička organizacija nije dostavila dopunjeni izvještaj o realizaciji avansa kompanije MA.

– Ministarstvo saobraćaja i pomorstva i Ministarstvo održivog razvoja i turizma su bili u obavezi da se prilikom pružanja pomoći privrednim društvima pridržavaju članova 10 i 12 Zakona o kontroli državne pomoći – poručili su iz DRI u izvještaju kojim je rukovodio predsjednik Senata Milan Dabović.

Kada su u pitanju subvencije, DRI je utvrdila da je Uprava za željeznice isplatila 9,35 miliona eura koje se odnose na isplatu sredstava po osnovu ugovora o pružanju usluga prevoza od javnog interesa prema Željezničkom prevozu (ŽPCG) u iznosu od 4,6 miliona i 4,7 miliona za otplatu kredita ŽPCG i Željezničke infrastukture (ŽICG).

– Utvrđeno je da su sredstva prenesena na ime pomoći u cilju izmirenja obaveza iz kreditnih ugovora bez prethodnog podnošenja prijave AZK radi davanja mišljenja. DRI nije mogla utvrditi zakonski osnov za isplatu sredstava navedenim preduzećima – piše u nalazu.

Takođe, u procesu revizije utvrđeno je da su sa tekuće budžetske rezerve u 2019. godini vršene isplate prema preduzećima – Luka Bar, Skijališta Crne Gore, JP Regionalni vodovod i Montenegroerlajnz u ukupnom iznosu od 8,4 miliona, bez prethodno pribavljenog mišljenja Agencija za zaštitu konkurencije.

Revizijom gotovinskih depozita je utvrđeno da sredstva u iznosu od 123,13 miliona (i sredstva iskazana u valutama i to: 47.460 dolara; 2.500 franaka; 105,9 funti) nijesu iskazana u Predlogu zakona o završnom računu budžeta za 2019. godinu. Dio navedenih sredstava se odnosi na sredstva iz kredita u iznosu od 15 miliona, sredstva iz donacija i IPA fondova u iznosu od 44,5 miliona i na sredstva data kao pozajmice za realizaciju Projekta „1000+ stanova” u iznosu od 24,5 miliona.

Državna revizorska institucija je skrenula pažnju da je revizijom utvrđeno da ostale prihode treba uvećati u neto iznosu od 528,5 hiljada eura, a za isti iznos smanjiti primitke od prodaje imovine i korigovati gotovinski deficit, tako da iznosi 142,75 miliona. Shodno tome, koriguje se i modifikovani gotovinski deficit na iznos 143,9 miliona.

Revizijom je utvrđeno da je u 2019. godini budžetska potrošnja prekoračena u iznosu od 306 miliona eura.

– Od ukupno iskazanog prekoračenja budžetske potrošnje izdaci u iznosu od 302,6 miliona predstavljaju dozvoljena prekoračenja, iznos od 3,5 miliona se odnosi na prekoračenja po osnovu plaćanja transakcija označenih kao sudske presude na poziciji 4630 – Otplata obaveza iz prethodnog perioda, dok nedozvoljena prekoračenja budžetske potrošnje iznose 1.197 eura. U procesu revizije utvrđeno je da u toku 2019. godine Ministarstvo finansija nije vršilo presumjeravanja u potrebnom iznosu u skladu sa članom 7 stav 2 Zakona o budžetu Crne Gore za 2019. godinu – zaključeno je u izvještaju DRI.

​U procesu revizije utvrđeno je da potrošačke jedinice kod kojih su nastali izdaci po osnovu sudskih presuda, sudskih rješenja i rješenja Agencije za mirno rješavanje radnih sporova nijesu vršile plaćanja ovih izdataka u zakonom utvrđenom roku što je izazvalo dodatne troškove prinudnog izvršenja u iznosu od 70.354 eura.

DRI je utvrdila da je dug lokalne samouprave na 31.12.2019. godine iznosio 80,6 miliona eura.

– U procesu revizije utvrđeno je da je Glavni grad Podgorica, dug prema Erste Bank AD Podgorica u iznosu od pet miliona prikazao kao ino dug, pri čemu je uvidom u izvještaj kreditnog registra CBCG i IOSa dostavljenih od strane kreditora zaključeno da se radi o kreditnom ugovoru sa domaćom finansijskom institucijom – piše u nalazu.

D.M.

---

Hrapović nije plaćao poreze na varijabile
U procesu revizije je utvrđeno da Ministarstvo zdravlja, koje vodi Kenan Hrapović, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, kojim upravlja Kemal Purišić, i Uprava za kadrove nijesu zapošljavali lica sa invaliditetom i nijesu vršili uplate posebnog doprinosa za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom, što nije u skladu sa članovima 21 i 22 Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom.

– Ministarstvo zdravlja je vršilo isplatu varijabilnog dijela zarade na koji nijesu obračunati i plaćeni porez i doprinosi u skladu sa članom 12 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica i članom dva i 3a Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje – piše u izvještaju.

U procesu revizije utvrđeno je da Ministarstvo saobraćaja i pomorstva nije ažuriralo internu proceduru o načinu pripreme obračuna i isplate zarade shodno organizaciji i načinu rada Državne uprave, koja je u primjeni od 1. januara 2019. godine. Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje vršio je plaćanja poreza i doprinosa na ostala lična primanja sa izdatka bruto zarada, što nije u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština – piše u nalazu.


Poreska nije sprovodila pravovremeno mjere prinudne naplate
Revizijom Završnog poreskog računa za 2019. godinu konstatovano je da je početno stanje poreskih potraživanja na 1.1.2019. godine iskazano u iznosu od 577,6 miliona a početno stanje preplate po osnovu poreskih potraživanja 457,5 miliona. Poreska uprava, čiji je direktor Miomir M. Mugoša, kako je utvrdila DRI, nije izvršila knjiženje 1.100 ukidnih rješenja i time su ukupna potraživanja prema obveznicima u Poreskom informacionom sistemu umanjena za iznos od 8,3 miliona, što nije u skladu sa članom 11 Pravilnika o poreskom knjigovodstvu.

– Kontrolom sprovedenih mjera prinudne naplate poreskih potraživanja u 2019. godini utvrđeno je da nijesu pravovremeno sprovedene mjere prinudne naplate poreskih potraživanja kod osam poreskih dužnika čija poreska obaveza iznosi 5,45 miliona, dok kod 11 poreskih dužnika čija poreska obaveza iznosi 3,87 miliona nijesu sprovedene sve predviđene mjere prinudne naplate, što nije u skladu sa odredbama Zakona o poreskoj administraciji i internim procedurama za sprovođenje mjera prinudne naplate Poreske uprave – piše u izvještaju.

Revizijom Predloga zakona o završnom računu budžeta za 2019. godinu je utvrđeno da je Poreska uprava evidentirala dug vjerskih zajednica po osnovu poreza i doprinosa na lična primanja na kraju 2019. godine u iznosu od 5,4 miliona i poreski dug po osnovu poreza na promet nepokretnosti u iznosu od skoro šest hiljada, te da vjerske zajednice nijesu prijavljivale i plaćale porez na dodatu vrijednost u 2019. godini.

– Poreska uprava nije izvršila obezbjeđenje poreskog potraživanja nad cjelokupnom nepokretnom imovinom kod četiri poreska dužnika čiji poreski dug iznosi 114.154 eura – naveli su iz DRI.


Problemi sa projektima
Revizijom kapitalnog budžeta, utvrđeno je da kod dva projekta, čija je zajednička vrijednost ugovorenih radova iznosila 110,8 hiljada, izvođač radova nije priložio činidbenu garanciju, ili je ista istekla prije okončanja projekta.
– Kod projekta Cetinje – Njeguši, dionica Voli – Bajička crkva, izvođač radova do kraja 2019. godine nije uveden u posao, iako je Ugovor zaključen dana 25.04.2018. godine – piše u izvještaju.
Kašnjenja u izvođenju radova utvrđena su kod šest projekata. U jednom slučaju aktiviran je član iz ugovora na ime prekoračenja roka i zadržan je iznos od 291.234 eura, dok u drugom slučaju nije bilo moguće aktivirati ovaj član jer izvođač do kraja 2019. nije uveden u posao. Za ostala četiri projekta ovaj član nije aktiviran. Predlogom zakona o budžetu za 2019. godinu planirana je realizacija 135 projekata. Od ukupnog broja planiranih projekata vršena su plaćanja na ime realizacije planiranih aktivnosti za 82 projekta, dok za 53 projekta nije bilo plaćanja.