Francuska i Holandija, a donekle i još neke članice EU, još su uzdržane prema utvrđivanju datuma početka pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom o prijemu u EU, jer procjenjuju da Skoplje, a posebno Tirana, još nijesu ispunili ključne uslove za to, povezane s vladavinom zakona. To su u Briselu prenijeli diplomatski izvori EU koji su naveli da bi odluku o tome trebalo da usaglase šefovi diplomatija EU 15. oktobra, a konačnu riječ će imati samit EU 17-18. oktobra.

Ti izvori kažu i da se posebno iz francuskih, holandskih i danskih krugova čulo da bi prihvatljivo rješenje moglo biti da se početak pregovora odobri bar Skoplju, zbog rješavanja spora s Atinom, ali da se odloži odluka o tome kad bi bila prva međuvladina konferencija s EU, dakle sam početak pregovora.

Bugarska je unijela novu nedoumicu pošto su i njena vlada i parlament tražili da Sjeverna Makedonija svoj jezik ne naziva makedonskim, da istorijske ličnosti poput Goce Delčeva priznaje jedino kao bugarske, kao i da bugarske snage u Drugom svjetskom ratu i njihove zločine više ne nazivaju „bugarskim fašističkim okupatorima”.

Sofija ne kaže izričito da će staviti veto, ali izgleda da zahtijeva da se to unese u okvir za pregovore Sjeverne Makedonije i EU, dok od Tirane traži da kao „bugarsku nacionalnu manjinu” prizna izvjestan broj stanovnika Albanije slovenskog porijekla.

Francuska je, po evropskim diplomatskim funkcionerima, za to da se, kad se steknu uslovi, datum pregovora utvrdi istovremeno i za Sjevernu Makedoniju i za Albaniju.

Holandski ministar inostranih poslova Stef Blok je izjavio da vlada u Hagu smatra da bi počinjanje pregovora s Tiranom „bilo preuranjeno”, ali da Hag neće staviti veto na odluku ako većina članica EU zaključe da ipak treba krenuti u pregovore s ta dva partnera sa Zapadnog Balkana.

Zvanični Berlin je stavio do znanja da je njemački parlament, Bundestag, odobrio početak pregovora sa Skopljem i Tiranom, ali Pariz i Hag ukazuju na to da je i Bundestag to usvojio s naznakom „kad za to budu ispunjeni uslovi”.

To je naročito podvuklo i ministarstvo unutrašnjih poslova Holandije, naglasivši da „svi preduslovi moraju biti ispunjeni” prije početka pregovora. Uz to vlada u Hagu kaže da se o kandidatima mora dati „odvojeno mišljenje, utemeljeno na zaslugama svakog posebno”.

Zvaničnici u Savjetu ministara EU kažu da im zasad nije jasno kakve bi odluke mogli donijeti ministri ili šefovi država ili vlada EU, ali dodaju da je u nacrtu zaključaka zasjedanja šefova diplomatija Unije prvobitno pisalo da „na osnovu napretka u reformama treba pokrenuti pregovore” sa Skopljem i Tiranom, ali da u najnovijoj verziji zaključaka toga više nema.

Makedonski premijer Zoran Zaev i šef diplomatije Nikola Poposki ove nedjelje putuje u Brisel i Luksemburg da bi u neposrednom razgovoru s ministrima, a moguće i s nekim od vođa EU, razjasnili šta se može očekivati.

Šefovi diplomatija Češke, Slovačke, Mađarske i Poljske zatražili su da se 15. oktobra, na ministarskom zasjedanju EU, odobri datum početka pregovora o članstvu sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, istakavši da bi „takva moćna odluka bila jasan znak da EU priznaje da su ispunjeni uslovi za to i Zapadni Balkan bi dobio novi podstrek za reforme i preobražaj”.

Ova poruka četvorice ministara članica EU dolazi u času kad Francuska, Holandija i još po neka članica Evropske unije i dalje misle da zbog manjkave vladavine zakona nije uputno da EU odobri datum pregovora sa Skopljem i Tiranom.

Premijer Sjeverne Makedonije Zoran Zaev je izjavio da „ostaje optimista” u uvjerenju da će Evropska unija ove sedmice utvrditi datum početka pregovora s njegovom zemljom o prijemu u članstvo.

Zaev je novinarima rekao da Francuska nije protiv prijema Sjeverne Makedonije u EU, već da „legitimno principijelno traži promjenu metodologije za pregovaranje”.

– Ostajem optimista zbog toga što imamo sve argumente na svijetu da dobijemo pozitivnu odluku Evropskog savjeta. Konačan odgovor ćemo imati 17. i 18. oktobra. Ne želim ni da razmišljam da nećemo dobiti datum. Petnaest godina smo čekali, donijeli smo krupne odluke, reforme, dogovori su 100 odsto ispunjeni. Stvarno smo primjer za cio region – procijenio je Zaev.

---

Rama: Mi smo kolateralna šteta
Albanski premijer Edi Rama ne očekuje da će Albanija sledeće sedmice dobiti datum početka pregovora o prijemu u Evropsku uniju.

Rama kaže da nije optimista kad je riječ o otvaranju pregovora Albanije i Sjeverne Makedonije sa EU, o čemu će Evropski savjet odlučivati sledeće sedmice.

– Da li sam optimista? Ne – odgovorio je Rama za irski list „Ajriš tajms”, prenosi makedonski portal A1on.

On je dodao da, posmatrajući događaje u EU, ne može da bude optimista.

– Ja sam optimista o budućnosti Albanije, ali ne i po pitanju onoga što će se dešavati sledeće sedmice. Mi smo kolateralna šteta. To je kao kada padaju bombe i pogode baštu. Mi smo ta bašta – rekao je Rama.

On je dodao da njegova zemlja ne očekuje da postane članica EU sledeće nedjelje i da znaju da to nije moguće, već da traže početak pregovora, pomoću kojih bi za deset godina postali članica EU.