Vlada Crne Gore je u 2014. godini nastavila sa politikom odsustva težnje da usvoji zakonski propis koji bi omogućio restituciju vjerske imovine oduzete od strane bivše, komunističke jugoslovenske vlasti, dok su i dalje prisutni incidenti skrnavljenja i krađe crkvene imovine, posebno Srpske pravoslavne crkve (SPC), navodi se u izvještaju o vjerskim slobodama američkog Stejt departmenta. U izvještaju se konstatuje da je Vlada nastavila sa praksom odbijanja izdavanja privremenih boravaka u državi za sveštenike SPC, te da su najveće vjerske grupe negodovale zbog odluke vlasti da u radnoj grupi koja je radila na nacrtu zakona o slobodi vjeroispovjesti ne budu uključeni vjerski predstavnici.
– Najveće vjerske grupe su navele da je zakon koji uređuje njihov pravni status zastario i neodgovarajući, pripisujući problem činjenici da je nacrt zakona pravljen za uslove koji su postojali u vrijeme jugoslovenske Vlade. Tokom godine Vlada je nastavila sa pisanjem novog zakona o pravnom statusu vjerskih zajednica, ali su se neke vjerske zajednice žalile da nijesu uključene u proces izrade tog zakona. Takođe, bilo je spornih pitanja u pogledu registracije, a Vlada je odbila zahtjeve za izdavanje dozvola za privremeni boravak sveštenicima SPC, uz obrazloženje da SPC nije pravilno registrovana. Vlada i SPC su nastavile sa polemikama oko pitanja u pogledu imovine. Tokom godine nije bilo restitucije imovine najvećim vjerskim grupama – konstatuje se u izvještaju.
Navodi se da je Ministarstvo za ljudska i manjinska prava dostavilo imena članova radne grupe za izradu novog zakona o pravnom statusu vjerskih grupa koje imenuje Vlada, ali nijedno od tih lica nije bilo predstavnik vjerskih zajednica.
– SPC je vladine službenike odgovorne za izradu novog zakona nazvala „nekompetentnim”. Pravni savjet SPC (budimsko-nikšišće eparhije), na čijem čelu je vladika Joanikije, izjavio je da je odluka Ministarstva za ljudska i manjinska prava da ne uključi predstavnike vjerskih grupa u izradu nacrta zakona predstavljala primjer diskriminacije – konstatuje američki Stejt dipartment.
Navodi se da je Ministarstvo za ljudska i manjinska prava osnovalo odvojene zajedničke komisije za sprovođenje ugovora o pravnom statusu za Islamsku, Jevrejsku i Katoličku zajednicu, napominjući da je Srpska pravoslavna crkva pohvalila osnivanje ovih komisija, ali je kritikovala ministarstvo što nije učinilo napore da potpiše ugovor o pravnom statusu sa SPC.
– Ministarstvo unutrašnjih poslova je u martu 2014. odbilo azahtjeve za izdavanje dozvola za privremeni boravak za devet sveštenika SPC iz manastira blizu Pljevalja, zbog toga, kako su naveli, što SPC nije pravilno registrovana kao zvanična vjerska grupa. SPC je izjavila da se radi o „politički motivisanom napadu” na crkvu i da SPC ne mora da se registruje jer djeluje na teritoriji kojom sada upravlja Vlada duže od postojanja države. Dana 16. decembra Ministarstvo unutrašnjih poslova je po sedmi put odbilo zahtjev za prebivalište Veliboru Džomiću, parohu podgoričke parohije SPC, koji je u zemlji živio 19 godina. Krajem maja, Upravni sud je ukinuo prethodnu odluku ministarstva o odbijanju zahtjeva. SPC je saopštila da odbijanje izdavanja dozvola za boravak i prijetnje protjerivajem određenog broja njenih sveštenika, koji su iz inostranstva, predstavlja vjersku i političku diskriminaciju. Ministarstvo unutrašnjih poslova je navelo da su radnje koje je ono preduzelo zakonite, zato što SPC nije pravilno registrovana za sticanje pravnog statusa. SPC je navela da ne mora da se registruje iz razloga što je od ranije već registrovana u skladu sa jugoslovenskim zakonom i što postoji na teritoriji zemlje prije pojave sadašnje države – kaže se u dokumentu.
Stejt department navodi da nijedna vjerska grupa tokom 2014. nije ponovo postala vlasnik imovine za čiji povrećaj je podnijela zahtjev, niti je Vlada ponudila nadoknadu za neku imovinu.
Konstatuju da su pokušaji da se izgrade novi vjerski objekti, ali i događaji koji nijesu bili povezani sa vjerom, kao što su fudbalske utakmice, izazvali vjerske proteste, a ponekad i nasilje.
– Nastavljeni su sporovi između SPC i CPC oko vlasništva nad vjerskim hramovima. U muslimanskoj zajednici je došlo do sporenja između pristalica imama iz Srbije i imama iz Crne Gore. Incidenti sa skrnavljenjem i krađom usmjerenom na vjersku imovinu i dalje su prisutni – navodi se u dokumentu.
Navodi se da u zemlji postoji 19 aktivnih vjerskih grupa.
A.T.
Incidenti i sporovi
U izvještaju je navedeno da je policija 29. septembra 2014. privela četiri maloljetna lica zbog gađanja kamenjem crkve SPC u Rožajama, da je nastavljeno sporenje između SPC i tzv. CPC oko vlasništva nad svetilištima. Navodi se i događaj iz Bijelog Polja kada je se mještanin Milorad Španjević iz Nedakusa posvađao sa vjernicima iz lokalne džamije i ometao poziv na molitvu. Španjević se navodno žalio na buku koju stvara poziv na molitvu i pritiskao sirenu na automobilu.
– Sporovi između SPC i CPC nastavili su se u vezi sa vlasništvom nad 750 pravoslavnih vjerskih objekata. Obje crkve su tvrdile da su „prava” pravoslavna crkva u zemlji. CPC i SPC su proslavile Badnje veče, Božić i Vaskrs na odvojenim lokacijama, često uz policijsku zaštitu oko crkava. Dana 6. januara, sveštenstvo i vjernici SPC i CPC su organizovali paralelna tradicionalna paljenja badnjaka na pravoslavno Badnje veče: SPC u Podgorici i CPC na Cetinju. Dana 12. maja, etnički Albanci iz Martinaja blizu Gusinja protestovali su zbog izgradnje crkve SPC u njihovoj zajednici. Izgradnju crkve SPC u mjestu koje je naseljeno samo Muslimanima opisali su kao „provokacija” – piše u dokumentu.
)){kind=small}
