Cr­no­gor­ska vla­da na­sta­vi­la je sa po­li­ti­kom ne­u­sva­ja­nja za­ko­na ko­ji bi tre­ba­lo da omo­gu­će po­vra­ćaj cr­kve­ne imo­vi­ne ko­ju je od­u­ze­la biv­ša ko­mu­ni­stič­ka vlast, na­vo­di se u ovo­go­di­šnjem iz­vje­šta­ju ame­rič­kog Stejt de­part­men­ta o vjer­skim slo­bo­da­ma u svi­je­tu. U iz­vje­šta­ju za Cr­nu Go­ru na­gla­ša­va se da je ve­ći­na vjer­skih or­ga­ni­za­ci­ja kri­ti­ko­va­la pred­lo­že­ni za­kon o vjer­skim za­jed­ni­ca­ma ko­ji, pre­ma nji­ho­vom mi­šlje­nju, ugro­ža­va auto­no­mi­ju vjer­skih za­jed­ni­ca.
U iz­vje­šta­ju ame­rič­ke vla­de kon­sta­tu­je se da su pred­stav­ni­ci vjer­skih za­jed­ni­ca u 2015. go­di­ni upo­zo­ra­va­li da je za­kon ko­ji re­gu­li­še nji­hov prav­ni sta­tus za­sta­rio i ne­a­de­kva­tan, jer je re­gu­li­sao okol­no­sti ko­je su vla­da­le u vri­je­me biv­še Ju­go­sla­vi­je. Na­vo­di se da će Na­crt za­ko­na o slo­bo­di vje­ro­i­spo­vi­je­sti, ko­ji je Vla­da pred­lo­ži­la kra­jem ju­la 2015. go­di­ne, zah­ti­je­va­ti re­gi­stra­ci­ju za sve vjer­ske gru­pe, kao i da su jav­nost i vjer­ske za­jed­ni­ce ima­le ne­ga­tiv­ne re­ak­ci­je na taj akt.
– Ne­ki su re­kli ka­ko Vla­da po­ku­ša­va da na­ci­o­na­li­zu­je cr­kve­nu imo­vi­nu. To­kom dvo­mje­seč­ne jav­ne ras­pra­ve o na­cr­tu za­ko­na sa­mo su „Cr­no­gor­ska pra­vo­slav­na cr­kva” i Je­vrej­ska za­jed­ni­ca po­dr­ža­le za­kon. Dru­ge vjer­ske za­jed­ni­ce, po­put Srp­ske pra­vo­slav­ne cr­kve (SPC), iz­ra­zi­le su za­bri­nu­tost zbog nji­ho­vog ne­u­klju­či­va­nja u pro­ces iz­ra­de za­ko­na, na­vo­de­ći da dje­lo­vi na­cr­ta za­ko­na ugro­ža­va­ju nji­ho­vu vjer­sku i slo­bo­du go­vo­ra, po­seb­no oni ko­ji se od­no­se na za­bra­nu po­li­tič­ke ak­tiv­no­sti od stra­ne vjer­skih or­ga­ni­za­ci­ja i za­htje­va da se Vla­da oba­vi­je­sti pri­je ime­no­va­nja vjer­skih po­gla­va­ra – na­vo­di se u iz­vje­šta­ju.
Kon­sta­tu­je se da je 19. av­gu­sta, već še­stu go­di­nu za­re­dom, po­li­ci­ja za­bra­ni­la pro­sla­vu Pre­o­bra­že­nja Hri­sta u cr­kvi na Iva­no­vim ko­ri­ti­ma, pla­še­ći se su­ko­ba dvi­ju stra­na.
U iz­vje­šta­ju se ta­ko­đe na­vo­di i da je Osnov­ni sud u Pod­go­ri­ci ka­znio glav­nog ured­ni­ka cr­no­gor­skog iz­da­nja „In­for­mer” No­va­ka Usko­ko­vi­ća sa 5.000 eura zbog ob­ja­vlji­va­nja uvre­dlji­vog član­ka na ra­čun Al­ba­na­ca. U do­ku­men­tu Stejt de­part­men­ta, iz­me­đu osta­log, kon­sta­tu­ju i da su Vla­da i SPC na­sta­vi­le da se ospo­ra­va­ju oko imo­vin­skih pi­ta­nja, u ve­zi sa za­htje­vi­ma tzv. CPC da ko­ri­ste ne­ke od cr­ka­va i ma­na­sti­ra ko­je su pod kon­tro­lom Srp­ske pra­vo­slav­ne cr­kve.
– To­kom go­di­ne ni­jed­na vjer­ska za­jed­ni­ca ni­je po­vra­ti­la vla­sni­štvo nad imo­vi­nom ko­ju je po­tra­ži­va­la, ni­ti je Vla­da po­nu­di­la kom­pen­za­ci­ju za bi­lo ko­ji dio te imo­vi­ne. Vla­da je na­sta­vi­la svo­ju po­li­ti­ku ne­u­sva­ja­nja za­ko­na ko­ji­ma se pred­vi­đa re­sti­tu­ci­ja cr­kve­ne imo­vi­ne ko­ju je od­u­ze­la ko­mu­ni­stič­ka ju­go­slo­ven­ska vla­da – na­vo­di se u iz­vje­šta­ju Stejt de­part­men­ta za 2015. go­di­nu i na­gla­ša­va da je Vla­da u pro­šloj go­di­ni obez­bi­je­di­la fi­nan­sij­sku po­moć za sve vjer­ske za­jed­ni­ce, uklju­ču­ju­ći i ne­re­gi­stro­va­ne. Na­vo­di se da je Uprav­ni sud po­no­vo po­ni­štio od­lu­ku Mi­ni­star­stva unu­tra­šnjih po­slo­va (MUP) da od­bi­je do­zvo­lu bo­rav­ka u dr­ža­vi sve­šte­ni­ku SPC Ve­li­bo­ru Džo­mi­ću i na­lo­žio MUP-u da po­no­vo raz­mo­tri slu­čaj i da mu se obez­bje­di pri­vre­me­ni bo­ra­vak u Cr­noj Go­ri dok se pred­stav­ka pre­i­spi­tu­je.
– Džo­mić je bio pri­mo­ran da u fe­bru­a­ru na­pu­sti ze­mlju i van dr­ža­ve je pro­veo šest mje­se­ci dok je slu­čaj bio u to­ku. Agen­ci­ja za na­ci­o­nal­nu bez­bjed­nost je u av­gu­stu sa­op­šti­la da Džo­mić vi­še „ne ugro­ža­va na­ci­o­nal­nu bez­bjed­nost i mir”. Džo­mić je ra­ni­je ka­zao da (ta­da­šnji) mi­ni­star unu­tra­šnjih po­slo­va Ra­ško Ko­nje­vić vr­ši pro­gon Srp­ske pra­vo­slav­ne cr­kve i nje­nog sve­šten­stva. Džo­mić ni­je do­bio do­zvo­lu bo­rav­ka do kra­ja go­di­ne – na­vo­di se u do­ku­men­tu.
Ame­rič­ka vla­da ana­li­zi­ra­la je i slu­čaj iz sep­tem­bra pro­šle go­di­ne, ka­da su vjer­ni­ci SPC spri­je­či­li čel­ni­ka tzv. CPC Mi­ra­ša De­de­i­ća da pri­su­stvu­je jav­nim ras­pra­va­ma o na­cr­tu za­ko­na o slo­bo­di vje­ro­i­spo­vi­je­sti u Ko­to­ru i Bi­je­lom Po­lju. Kon­sta­tu­je se da su vjer­ni­ci po­ku­ša­li da se fi­zič­ki ob­ra­ču­na­ju sa De­de­i­ćem, te da su pro­šli bez hap­še­nja, dok je Osnov­no dr­žav­no tu­ži­la­štvo u Ko­to­ru pod­ni­je­lo pre­kr­šaj­nu pri­ja­vu pro­tiv čel­ni­ka tzv. CPC zbog ša­ma­ra­nja vjer­ni­ka SPC.
U iz­vje­šta­ju pi­še i da su se na­sta­vi­li spo­ro­vi iz­me­đu SPC i tzv. CPC zbog vla­sni­štva nad 750 pra­vo­slav­nih sve­ti­nja.
Ame­rič­ki Stejt de­part­ment kon­sta­to­vao je ten­zi­je iz­me­đu re­i­sa Islam­ske za­jed­ni­ce u Cr­noj Go­ri Ri­fa­ta Fej­zi­ća i ta­da­šnjeg po­gla­va­ra sr­bi­jan­ske Islam­ske za­jed­ni­ce Mu­a­me­ra Zu­kor­li­ća, oko to­ga ko je pred­sta­vljao mu­sli­man­sku za­jed­ni­cu u San­dža­ku.
– Islam­ska za­jed­ni­ca u Sr­bi­ji ni­je ima­la prav­ni sta­tus u Cr­noj Go­ri, ali je ima­la ne­ke pri­sta­li­ce u ze­mlji, po­seb­no na sje­ve­ru. Pre­ma Fej­zi­ću, Zu­kor­li­ćev uti­caj na mu­sli­ma­ne u ze­mlji je sma­njen, ali je op­tu­žio Zu­kor­li­ća za ši­re­nje ra­di­ka­li­zma me­đu mu­sli­ma­ni­ma u sje­ver­nim dje­lo­vi­ma ze­mlje – na­vo­di se u do­ku­men­tu ko­ji je ob­ja­vi­la ame­rič­ka vla­da.
U iz­vje­šta­ju pi­še i da je u de­cem­bru 2014. go­di­ne pro­fe­sor gim­na­zi­je u Ba­ru na­pu­stio čas u znak pro­te­sta zbog uče­ni­ce ko­ja je na na­sta­vu do­šla sa hi­dža­bom.
– U mar­tu je ne­po­zna­ta oso­ba, na pe­ri­fe­ri­ji Bi­jelog Po­lja na­cr­ta­la kr­sto­ve na pu­tu do dža­mi­je – kon­sta­tu­je se u iz­vje­šta­ju.A.O.