U Crnoj Gori je svakog trećeg dana tokom protekle godine po jedna osoba izvršila samoubistvo, pokazuje statistika Uprave policije za period od januara do kraja novembra 2018. Kako je „Danu” saopšteno iz policije, tokom 11 mjeseci prošle godine evidentirano je 99 samoubistava. Najviše ih je bilo u avgustu – 15, na području nadležnosti centara bezbjednosti Podgorica šest, Pljevlja četiri, Nikšića i Berana po dva i jedno u Bijelom Polju.
U odnosu na polnu strukturu, u većini slučajeva su muškarci počinioci samoubistva. Kada je u pitanju starosna struktura najčešće suicid počine lica starija od 60 godina i to u preko 50 odsto slučajeva.
Uprava policije je i tokom 2017. godine registrovala 109 samoubistava, što u praksi, takođe, znači da je skoro svaki treći dan neki građanin digao ruku na sebe.
U septembru prošle godine zabilježen je jedan od najdramatičnijih slučajeva kada su u pitanju samoubistva. U samo jednom danu dogodila su se dva suicida, dok je treći spriječen. Jedan muškarac je izvršio samoubistvo tako što je legao na šine i mahao mašinovođi voza koji je saobraćao na relaciji Bar – Beograd. Drugo samoubistvo desilo se u jednom podgoričkom naselju gdje se muškarac objesio u kući u kojoj je živio. U trećem slučaju muška osoba je spriječena u naumu da se ubije.
Inače, stopa samoubistava u Crnoj Gori, odnosno broj suicida na stotinu hiljada stanovnika je između 14 i 15, što je iznad evropskog prosjeka i godinama je na tom nivou.
Psiholog Radmila Stupar Đurišić kaže da je samoubistvo rješenje problema, te da to nije medicinski, već socio-psihološki fenomen. Objašnjava da osoba koja izvrši samoubistvo u tome vidi jedini izlaz iz problema u kojem se našla i zato se ono posmatra kao rješenje.
– Iako je to pogrešno rješenje, oni koji se odluče za samoubistvo u njemu traže izlaz i pitanje je kako takve osobe navesti da probleme riješe bez tragičnih posledica. Suština je da tim ljudima treba podrška, treba im pomoć u prevazilaženju problema, a u tome im pomaže porodica, okolina i uopšte društvo. Ljudima treba dati mogućnost da potraže stručnu pomoć, psihologa i psihijatra. Kod nas je sramota reći da ideš kod psihologa, jer te onda društvo stigmatizuje. Zbog toga imamo standardno visoku stopu samoubistava i imaćemo je sve dok kao društvo ne prihvatimo da je normalno imati problem, normalno imati trenutak slabosti, normalno potražiti stručnu pomoć – istakla je Stupar Đurišić.
Ona navodi da je za samoubistvo potrebno mnogo snage, te da je sigurna da ne postoji problem koji ne može prevazići osoba koja se na to odluči.
– Ako neko ima snage da sebi oduzme život, sigurna sam da ta osoba može napraviti radikalnu promjenu u svom životu, promijeniti sve kod sebe, počev od stavova, mišljenja, radnog mjesta, partnera, mjesta života i svega ostalog da bi riješila problem koji ima. Samo joj je za to potrebna pomoć i neko da joj pokaže da postoji drugi način. Zato psihološka podrška treba da bude dostupna svima i, naravno, društvo ne treba da je osuđuje i gleda na te ljude sa prezrenjem. Dok se mi kao društvo ne promijenimo, imaćemo ogromnu stopu samoubistva kao što je imamo sad – upozorila je Stupar Đurišić.
Psihijatar Tea Dakić ocijenila je da faktori za samoubistvo mogu biti biološki, bilo da su psihički ili fizički, pa su predisponiranije suicidu osobe koje pate od težih mentalnih poremećaja, naročito bolesti zavisnosti, među kojima se ističe alkoholizam, potom neke hronične fizičke/tjelesne bolesti, kao što su onkološke bolesti sa lošom prognozom, u kojima osoba trpi hronični bol, i epilepsija. Ona je kazala da na suicid mogu da utiču i društveni, ekonomski i sredinski faktori, kao što su, na primjer, kako je navela, pripadnost nekoj grupi koja je marginalizovana, diskriminisana, stigmatizovana, kakvi su na primjer istorija loših porodičnih i društvenih odnosa, izolacija.
– Na koncu, imamo ono što su precipitirajući faktori, oni činioci koji mogu da služe kao okidači da neko nešto i uradi. To su, na primjer, vremena velikih kriza, stresova u životu, kao što su razvod, gubitak partnera, gubitak bliskog člana porodice, otkaz, finansijski krahovi – rekla je Dakićeva.
M.S.

---

Godišnje 110 suicida
Šefica Svjetske zdravstvene organizacije za Crnu Goru Mina Brajović ranije je upozorila da se godišnje na nivou Crne Gore dogodi 110 samoubistava, te da se bilježi enorman porast depresivnih poremećaja kod građana, što mora da zabrine zdravstveni sistem. Ona je upozorila da je u Crnoj Gori porastao broj samubistava u odnosu na 2000. godinu za 35 odsto i da su mnogi faktori uticali na zabrinjivajuće stanje, počev od porasta broja oboljelih od depresije, potom veći broj zavisnika od alkohola i psihoaktivnih supstanci, period tranzicije i ekonomske prilike u državi i neaedekvatna briga zdravstvenog sistema.
Ukazala je i da se Crna Gora nalazi među prvih 10 država po broju samoubistava u Evropi, pa je jasno koliko je ozbiljna situacija. Stopa samoubistava kod nas je vrlo visoka i iznosi 18,9 na 100.000 stanovnika, prema podacima SZO.