Skupština Crne Gore skoro godinu, uprkos urgencijama, odbija da odgovori na pitanje „Dana” – da li će po uzoru na kolege iz Srbije formirati komisiju za istragu posledica NATO bombardovanja, odnosno agresije na SR Jugoslaviju. Skupštinu smo ovim povodom kontaktirali 16. maja 2018. kada su njihove kolege u Srbiji formirale komisiju. Od tada do danas u Srbiji je urađena preliminarna analiza koja je pokazala da su djeca rođena između 1999. i 2015. godine bila izložena toksičnom faktoru koji je uticao da budu podložni malignim bolestima. Predsjednik te komisije Darko Laketić kazao je da se istraživanje odnosilo samo na djecu, jer su ona manje izložena drugim faktorima rizika, poput pušenja. Istraživanje je sprovedeno u saradnji sa Institutom za javno zdravlje „dr Milan Jovanović Batut”, a pokazalo je da su najčešći tumori kod djece uzrasta do četiri godine neuroektodermali, kod onih od pet do devet godina tumori krvi, od 10 do 14 godina tumor mozga, a od 15 do 18 godine solidni tumori.

Iz crnogorske skupštine za to vrijeme nijesu našli za shodno ni da odgovore na pitanje da li će po uzoru na Srbiju formirati sličnu komisiju koja bi se bavila posledicama vazdušnih napada tokom NATO bombardovanja 1999. Takođe, pitali smo i ostali uskraćeni za odgovor – da li će tražiti pomoć i nalaze od Srbije, ali i od Italije koja je utvrdila da su hiljade njenih vojnika oboljele od maligniteta usled boravka na bombardovanim područjima u Srbiji, a 300 vojnika iz Italije je umrlo zato što su na kriznim područjima boravili bez zaštite.

Podaci koje je „Dan” dobio od Instituta za javno zdravlje pokazuju da je nakon 1999. godine došlo do povećanja smrtnosti od malignih bolesti i do 40 odsto. Naime, 1999. u godini bombardovanja u Crnoj Gori je od tumora preminulo 820 građana i to 517 muškaraca i 303 žene. Preliminarni podaci za 2015. pokazuju da je od tih bolesti tada preminulo 1.323 lica i to 743 muškarca i 580 žena.

U Institutu kažu da nemaju podatke prije 1999. godine, ipak podaci nakon toga pokazuju da je broj preminulih od tumora do 2009. oscilirao, ali konstanto je bio veći od broja slučajeva zabilježenih u godini bombardovanja. Od 2010. imamo situaciju da broj preminulih od tumora konstatntno prelazi 1.000 lica i najviše ih je 2015. – 1.323.

– Od 2010. godine, usled donošenja novog zakona, došlo je do promjene u nadležnostima vođenja statistike mortaliteta prema uzrocima smrti, nakon čega je od 2013. sporazumno dogovoreno da Institut za javno zdravlje započne prikupljanje potvrda o smrti od MUP-a, kao i da izvrši šifriranje osnovnih uzroka smrti. Način šifriranja prema međunarodnim preporukama i smjernicama je najvjerovatnije uticao na povećanje broja umrlih od raka nakon 2010., koji zato ne mora da predstavlja i realno povećanje, tako da je potreban poseban oprez u tumačenju ovih podataka – kažu iz Instituta.

U Crnoj Gori je, prema podacima iz Registra malignih neoplazmi, tokom 2013. registrovano ukupno 2.784 novih slučajeva obolijevanja od malignih neoplazmi. Od ukupnog broja novooregistrovanih slučajeva bolesti među muškarcima ih je bilo 1.476 (53,02 odsto), a kod žena 1308 (46,98 odsto). Analiza podataka pokazuje da muškarci, u našoj zemlji, najčešće obolijevaju od raka traheje, bronha i pluća, koji je ujedno i vodeći uzok umiranja muškaraca od malignih neoplazmi. Zatim slijede: rak kože, debelog crijeva, prostate i mokraćne bešike. Kod žena među malignim oboljenjima dominiraju: rak dojke, koji je ujedno i vodeći uzrok umiranja žena od malignih neoplazmi, kože, debelog crijeva, traheje, bronha i pluća, grlića i tijela materice.

Povodom obilježavanja godišnjice od početka NATO agresije objavljen je apel 243, kojim se traži formiranje nezavisne komisije za utvrđivanje posledica NATO bombardovanja na zdravlje ljudi.

M.S.

---

Zanemarena posledica agresije
U pokretu Alternativa ocijenjuju da je Crna Gora u NATO ušla nelegalno i neustavno, te da je prilikom tog čina zanemarena svaka posledica agresije koju je taj savez sproveo nad našom državom i narodom. Kako kaže koordinator Alternative Vesko Pejak, povećan stepen obolijevanja od raka je evidentan i to jasno pokazuje da cilj bombardovanja nije bio dobijanje rata, već su zapadne zemlje imale plan potpunog istrebljenja našeg naroda.

– Po definiciji, takvo istrebljenje se zove genocid. Istraživanjem smrtnih slučajeva koji su nastali kao posledica bombardovanja naša skupština i vlada bi pokrenule istragu organizovanog genocida – kaže Pejak.