Zbog višestrukog povećanja zagađujućih materija u vazduhu, kojima su posledih dana izloženi stanovnici više crnogorskih gradova – posebno Pljevalja, Podgorice i Nikšića, u posebnom riziku su bebe, djeca, trudnice i osobe sa bolestima srca i krvnih sudova, sa hroničnim bolestima pluća i organa za disanje, gojazni i stariji, upozorili su juče iz Ministarstva održivog razvoja i turizma (MORT). Iz tog resora su kazali da je zbog prekoračenja emisija zagađujućih materija u vazduhu juče održan koordinacioni sastanak između predstavnika MORT-a, Agencije za zaštitu prirode i životne sredine, Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju i Instituta za javno zdravlje.

– Na sastanku je dogovoreno pojačano svakodnevno informisanje građana o prognozama stanja kvaliteta vazduha u zavisnosti od meteoroloških uslova, koje će sadržati i preporuke građanima, naročito vulnerabilnim grupama, o načinu ponašanja i prilagođavanja životnih i radnih aktivnosti stanju kvaliteta vazduha – kazali su iz ministarstva.

Prema studiji procjene uticaja zagađenja vazduha na zdravlje ljudi Instituta za javno zdravlje i Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) s kraja 2015. i početka 2016, a koja je obuhvatila Pljevlja, Podgoricu i Nikšić, više od 250 prijevremenih smrtnih slučajeva i 140 prijema u bolnicu na godišnjem nivou u ova tri grada, kao i niz drugih zdravstvenih posledica, direktno su povezani sa izlaganjem PM česticama čije su koncentracije premašivale preporučene koncentracije od strane Svjetske zdravstvene organizacije.

Iz MORT-a dodaju da u situaciji kao što je ova, kada je uzrok prekomjernog zagađenja sadejstvo grijanja domaćinstava, emisije iz stacionarnih izvora i nepovoljni vremenski uslovi, „Vlada sa lokalnim samoupravama, privredom i građanima odgovorno učestvuje u rješavanju ovog dugoročnog problema koji zahtijeva dugoročnu posvećenost svih kako bi se došlo do trajnog rješenja”.

– Prekoračenje dozvoljenih granica emisija zagađujućih materija nije nažalost novina, ni u Crnoj Gori ni u regionu i Evropi. Prekoračenja se dešavaju uglavnom tokom sezone grijanja i ona su izražena u onim djelovima Crne Gore koji su pod uticajem značajnih meteoroloških situacija koje u pojedinim danima imaju ekstremne osobine – saopšteno je nakon sastanka.

Govoreći o Pljevljima, kao gradu koji se višedecenijski suočava sa zagađenošću vazduha, iz MORT-a navode da je tokom 2019. započeta remedijacija dvije „crne” ekološke tačke – jalovišta Gradac i dijela deponije pepela i šljake Maljevac, pa će do kraja juna 2020. iznos od 11.196 miliona eura u cijelosti biti uložen u remedijaciju ove dvije lokacije. Poručuju da se sredstvima iz budžeta nastavlja subvencionisana nabavka ekološki prihvatljivijih goriva za grijanje domaćinstava (briketi i peleti), mjere energetske efikasnosti kojima će se smanjti tražnja za toplotnom energijom, te tvrde da će se s otpočinjanjem ekološke rekonstrukcije TE „Pljevlja”, emisije sumpor-dioksida i oksida azota smanjiti za 70-80 odsto.

Stanje kvaliteta vazduha u Nikšiću nije na zadovoljavajućem nivou od početka godine, a ono što je zabrinjavajuće da su povećani parametri opasnih, tzv. lebdećih čestica PM10 i PM2,5 čije koncentracije su u pojedinim periodima dana od početka godine bile i do sedam puta veće od dozvoljenih. Suspendovane PM10 čestice poznate su kao „nevidljive ubice iz vazduha”, a u Nikšiću juče u 11 časova njihova koncentracija bila je čak 329,7 mikrograma po metru kubnom, a dozvoljena srednja dnevna vrijednost je do 50. U istom terminu koncentracija PM 2,5, koje su sitnije od prvopomenutih, pa time i opasnije jer daleko lakše i brže dospijevaju u ljudski organizam, bila je 284,7 mikrograma po metru kubnom, a dozvoljeno je svega 25.

– Nikšić je tokom prethodne godine imao 61 dan sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti PM10 suspendovanih čestica, što je značajno više od 35 koliko je zakonski maksimalno dozvoljeno, a i prvu polovinu januara ove godine karakteriše isti problem – ističe direktor Ekološkog pokreta (EP) „Ozon” Aleksandar Perović.

Sekretar Sekretarijata za uređenje prostora i zaštitu životne sredine Gorica Fatić nije juče odgovorila na naša pitanja o aktuelnoj zagađenosti vazduha u Nikšiću.

Ministar zdravlja Kenan Hrapović poručio je juče da Vlada preduzima adekvatne i na vrijeme određene mjere po pitanju zagađenja vazduha, ističući da su upućene mjere predstavnicima opština gdje je taj problem najviše izražen, koje će doprinijeti poboljšanju situacije.

– Radimo proaktivno i preduzeli smo konkretne korake, a to su sastanci sa predstavnicima Ministarstva održivog razvoja i turizma i Agencije za zaštitu životne sredine – kazao je Hrapović nakon sjednice Vlade.

B.B. – A.O.

---

Smolović formirao komisiju
Predsjednik Opštine Bijelo Polje Petar Smolović formirao je komisiju za ocjenu stanja kvaliteta vazduha. Komisija je sastavljena od predstavnika lokalne samouprave, stručnih lica i predstvnika civilnog sektora.

– Zadatak komisije je da utvrdi trenutno stanje kvaliteta vazduha u Bijelom Polju, da uporedi to stanje sa stanjem u prethodnom vremenskom periodu, kao i da prati trend stanja u narednom periodu. Komisija će sačiniti spisak (potencijalnih) zagađivača vazduha u Bijelom Polju i utvrditi ostale uzroke zagađenja, ali i predložiti mjere i rješenja poboljšanja i unapređenja stanja kvaliteta vazduha. Ona će predsjedniku opštine podnijeti izvještaj o rezultatima svoga rada – navedno je u saopštenju lokalne uprave.

M.N.






Kašljanje, otežano disanje, iritacije
Iz Ministarstva održivog razvoja su ukazali na posledice kratkotrajnog izlaganja zagađenju vazduha.

– Kao posledica kratkotrajnog izlaganja zagađenom vazduhu i kod zdravih ljudi nastaju simptomi kao što su su iritacija sluzokože očiju, nosne šupljine i grla, kašljanje, stezanje u grudima, otežano disanje. Ovi simptomi nastaju privremeno i nestaju kada se popravi kvalitet vazduha – navode iz MORT-a.