Vojska Crne Gore (VCG) arbitražno se umiješala i povrijedila pravo na slobodu mirnog okupljanja usmenim naređenjem o zabrani učešća na litijama, u organizaciji Srpske pravoslavne crkve (SPC), profesionalnom vojnom licu, ocijenio je zaštitnik ljudskih prava i sloboda. U mišljenju ombudsmana naglašeno je da usmeno naređenje o zabrani učešća na litijama i radnje u vezi s tim nemaju jasno uporište u zakonu.

„Dan” je početkom februara objavio da je zamjenik komandanta Pješadijskog bataljona, potpukovnik Žarko Vojinović usmeno naredio pripadnicima te jedinice VCG da ne učestvuju u litijama, koje povodom spornog Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica organizuje Mitropolija crnogorsko-primorska. „Dan” je tada objavio dopis koji je Vojinović uputio pripadnicima Pješadijskog bataljona, u kojem ih pita da li su upoznati s njegovom usmenom naredbom.

Iz inistitucije Zaštitnika su konstatovali da je profesionalno vojno lice u službi u VCG, podnijelo pritužbu ombudsmanu na postupanje zamjenika komandanta Pješadijskog bataljona navodeći da je usmenim naređenjem, o zabrani učešća pripadnika tog bataljona na litijama, u organizaciji SPC, izvršen akt diskriminacije.

U izjašnjenju Ministarstva odbrane (MO) – Generalštaba VCG navedeno je da vojnik mora, bez obzira na politička uvjerenja, da bude neutralan i nepristrasan. Poručili su da je vojna organizacija u konkretnom slučaju morala da reaguje pravovremeno i spriječi manipulaciju njenih pripadnika kako se ne bi dešavale ubuduće i za račun drugih političkih ciljeva.

– Svaki zakon, pa i Zakon o slobodi vjeroispovijesti, izraz je političke volje, pa bi učešće pripadnika Vojske na ovakvim skupovima na kojima se iskazuje protest zbog usvojenog zakona bilo jasno ispoljavanje svojih političkih uvjerenja, što je u konkretnom bio slučaj s podnosiocem pritužbe – ocijenili su iz MO.

Navodi se da se ova tvrdnja zasniva na činjenici da je podnosilac pritužbe javno i pristrasno učestvovao na protestima kojje je organizovana vjerska zajednica – SPC.

– Na protestima je bilo vidljivih primjesa politike, pozivanja „ratnih drugova na postrojavanje“ – od političke partije i na njima su se javno vrijeđali ljudi koji se izjašnjavaju kao Crnogorci i država Crna Gora – kaže se u izjašnjenju MO – Generalštaba.

Zaštitnik je u svom mišljenju podsjetio da je sloboda okupljanja osnovno demokratsko pravo i poput prava na slobodu misli, savjesti i vjere, jedan od temelja društva. Ukazali su da se sloboda okupljanja ne može usko tumačiti, pa ona saglasno doslednim stavovima Evropskog suda za ljudska prava obuhvata skupove različite po obliku, povodu i sadržini poruke koja se sa njih upućuje.

Podsjetili su da je Zakonom o VCG propisano da je „vojnom licu zabranjeno nošenje vojne uniforme ili djelova vojne uniforme prilikom prisustvovanja protestnim ili političkim skupovima i drugim aktivnostima koje nijesu u vezi s vršenjem službe u Vojsci, kao i prilikom učestvovanja u štrajku van vojnog objekta”. Kako se ističe, u kontekstu te zakonske odredbe, jasno proizilazi da vojnim licima nije zabranjeno prisustvovanje protestnim i političkim skupovima pod uslovom da ne nose vojnu uniformu ili njene djelove.

– Pod pretpostavkom da su na litijama iznošeni i određeni politički zahtjevi i stavovi, učešće na njima, prema ovoj zakonskoj odredbi, podliježe zabrani isključivo u slučaju da vojno lice tom prilikom nosi vojnu uniformu, odnosno djelove vojne uniforme – piše u mišljenju zaštitnika.

Poručuju da mjera ograničenja prava na slobodu okupljanja nije zasnovana na zakonu u smislu kvaliteta zakona koji proizilazi iz zahtjeva pravne sigurnosti.

Zaštitnik naglašava da usmeno naređenje o zabrani učešća na litijama u organizaciji SPC i radnje u vezi s tim nemaju jasno uporište u zakonu.

– Zbog čega nalazi da se VCG tim činom arbitrarno umiješala i povrijedila pravo na slobodu mirnog okupljanja podnosioca pritužbe zajemčenog Ustavom Crne Gore, Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda i Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima – kaže se u mišljenju.

A.O.

---

Resor odbrane da se uzdrži od ugrožavanja prava
Zaštitnik je preporučio MO – Generalštabu da se u svim budućim analognim situacijama uzdržava od miješanja u ostvarivanje prava na slobodu mirnog okupljanja podnosioca pritužbe i drugih lica u službi u VCG, osim kada to ima jasno uporište u zakonu.
– To uključuje i uzdržavanje od zabrane njihovog učešća na javnim okupljanjima, kada se to čini na način koji isključuje nošenje „vojne uniforme” ili „djelova vojne uniforme” – kaže se u preporukama.<