Vla­da je Pred­lo­gom za­ko­na o bu­dže­tu za na­red­nu go­di­nu pred­lo­ži­la da se tro­ško­vi za ugo­vo­re o dje­lu po­ve­ća­ju za 715.000 eura. Plan je da se to­kom 2018. za te na­mje­ne po­tro­ši 6.293.826 eura, dok je za ovu go­di­nu taj iz­da­tak bio 5.578.313.
Ugo­vo­ri o dje­lu su pri­vre­me­ni ugo­vo­ri ko­ji­ma po­slo­da­vac an­ga­žu­je rad­nu sna­gu za kon­kre­tan, na­ru­če­ni po­sao, obič­no do­da­tan, ko­ji se ne mo­že za­vr­ši­ti sa po­sto­je­ćim bro­jem za­po­sle­nih. Me­đu­tim, u Cr­noj Go­ri rad­ni­ci po tom osno­vu ra­de go­di­na­ma i to na mje­sti­ma ko­ja su si­ste­ma­ti­zo­va­na kao stal­na, što je ne­za­ko­ni­to.
Pre­ma Pred­lo­gu za­ko­na o bu­dže­tu za na­red­nu go­di­nu in­sti­tu­ci­ja pred­sjed­ni­ka Cr­ne Go­re na ime ugo­vo­ra o dje­lu po­tro­ši­će 22.829 eura, a Skup­šti­na čak 200.000.
Član Ko­le­gi­ju­ma Uni­je slo­bod­nih sin­di­ka­ta Alek­sa Ma­ro­je­vić ka­že da po­sto­ji sum­nja da dr­ža­va, od­no­sno nje­ne in­sti­tu­ci­je zlo­u­po­tre­blja­va­ju do­bar dio nov­ca pred­vi­đen za ugo­vo­re o dje­lu.
– Ugo­vor o dje­lu se ko­ri­sti sa­mo ka­da su ne­kom po­slo­dav­cu po­treb­ni za­po­sle­ni za oba­vlja­nje po­sla ko­ji ni­je u dje­lo­kru­gu nje­go­ve nad­le­žno­sti. Me­đu­tim, kod nas se lju­di po tim ugo­vo­ri­ma za­po­šlja­va­ju za pri­mar­ne po­slo­ve in­sti­tu­ci­ja što je zlo­u­po­tre­ba nor­me u za­ko­nu. Ka­da dr­ža­va kr­ši za­kon i pra­va rad­ni­ka, on­da i dru­gi po­slo­dav­ci ka­žu: A za­što ne bi i mi, ka­da već dr­ža­va to ra­di – upo­zo­rio je Ma­ro­je­vić u iz­ja­vi za „Dan”.
On sma­tra da za­po­sle­ni­ma ko­ji ra­de po ugo­vo­ru o dje­lu, a po­treb­ni su in­sti­tu­ci­ja­ma tre­ba da­ti ugo­vor o ra­du.
– Ta­ko će lju­di ba­rem do­bi­ti si­gur­nost i na kra­ju bi­će za­po­sle­ni u tran­spa­rent­noj pro­ce­du­ri. Ta­ko­đe, da­će se pri­mjer dru­gim po­slo­dav­ci­ma ka­ko se po­štu­ju rad­ni­ci – is­ti­če Ma­ro­je­vić.
Pre­ma ri­je­či­ma Ve­ska Pe­ja­ka iz Al­ter­na­ti­ve Cr­ne Go­re, an­ga­žo­va­nje li­ca po osno­vu ugo­vo­ra o dje­lu je „ne­pri­ja­vlje­ni” rad­ni od­nos ko­ji ni­je neo­p­hod­no prav­da­ti.
– Vje­ro­vat­no na taj na­čin pra­ve „si­gur­no­sni ven­til”. Ja­sno je da Vla­da ne­ma pa­ra ni za po­sto­je­će za­po­sle­ne, pa vje­ro­vat­no na taj na­čin za­po­šlja­va­ju pri­vre­me­no „svo­je” da bi im udo­vo­lji­li na ne­ki na­čin. Cr­na Go­ra ne mo­že op­sta­ti ako se rad­na mje­sta otva­ra­ju sa­mo u jav­nim slu­žba­ma. Do­ći će ubr­zo vri­je­me da Vla­da ne­će ima­ti da is­pla­ću­je re­dov­ne oba­ve­ze za pla­te i pen­zi­je. Ta­da će mo­ra­ti da od­lu­či ko­ga da za­po­sli/ot­pu­sti. Ova­kvim ugo­vo­ri­ma u jav­nim slu­žba­ma sa­mo se ubr­za­va taj da­tum – sma­tra Pe­jak.
Ne­vla­di­na or­ga­ni­za­ci­ja In­sti­tut Al­ter­na­ti­va ra­ni­je je upo­zo­ri­la na mo­guć­nost zlo­u­po­tre­be ugo­vo­ra o dje­lu od stra­ne dr­žav­nih or­ga­na ka­ko bi se za­o­bi­šle pro­ce­du­re za­po­šlja­va­nja utvr­đe­ne Za­ko­nom o dr­žav­nim slu­žbe­ni­ci­ma i na­mje­šte­ni­ci­ma. U Cr­noj Go­ri se stro­go for­mal­no ne mo­že go­vo­ri­ti o za­po­šlja­va­nju na osno­vu ugo­vo­ra o dje­lu, jer skla­pa­nje ovih ugo­vo­ra uop­šte ni­je re­gu­li­sa­no za­ko­ni­ma o ra­du i o dr­žav­nim slu­žbe­ni­ci­ma i na­mje­šte­ni­ci­ma.M.S.


Iz­u­ze­tak ko­ji je po­stao pra­vi­lo

Pred­sjed­nik Udru­že­nog sin­di­ka­ta dr­žav­nih in­sti­tu­ci­ja (US­DI) Ve­sko Vu­ja­no­vić is­ti­če da je an­ga­žo­va­nje lju­di po osno­vu ugo­vo­ra o dje­lu iz­u­ze­tak u rad­nim od­no­si­ma, ko­ji je kod nas po­stao pra­vi­lo.
– To su pri­vre­me­ni po­slo­vi i ne znam ka­ko se sva­ke go­di­ne po­ve­ća­va­ju iz­da­ci po nji­ho­vom osno­vu. Mo­žda ho­će da ot­pu­šta­ju lju­de, pa da an­ga­žu­ju ne­ke pri­vre­me­no, da ne da­ju pla­te sva­ki mje­sec. Ta­ko­đe, mo­žda in­sti­tu­ci­je ho­će da uve­du prak­su da umje­sto po ugo­vo­ri­ma o ra­du an­ga­žu­ju lju­de ho­no­rar­no. Ne znam da li će tu bi­ti zlo­u­po­tre­ba, ali vi­dje­će­mo vri­je­me je pred na­ma pa će se sve ot­kri­ti – is­ta­kao je Vu­ja­no­vić za „Dan”.


Ne ža­le no­vac iz bu­dže­ta

Mi­ni­star­stva prav­de i unu­tra­šnjih po­slo­va ima­ju plan da na ime ugo­vo­ra o dje­lu po­tro­še po 50.000, re­so­ri fi­nan­si­ja i po­ljo­pri­vre­de i ru­ral­nog raz­vo­ja po 20.000. Mi­ni­star­stvo vanj­skih po­slo­va na ove ugo­vo­re po­tro­ši­će 25.000, a re­sor kul­tu­re 15.000. Mi­ni­star­stvo eko­no­mi­je je u ove svr­he pla­ni­ra­lo iz­da­tak od 6.400, re­sor sa­o­bra­ća­ja i po­mor­stva i zdra­vlja po 60.000, dok će Mi­ni­star­stvo ra­da i so­ci­jal­nog sta­ra­nja utro­ši­ti 3.000. Re­sor evrop­skih po­slo­va za ugo­vo­re o dje­lu da­će 5.000, Mi­ni­star­stvo na­u­ke 10.000 i re­sor jav­ne upra­ve 25.000.
Upra­va po­li­ci­je će na ime na­ve­de­nih ugo­vo­ra po­tro­ši­ti 55.000, a Voj­ska 69.960 eura.