U periodu od 2013. do kraja aprila ove godine zbog brisanja iz Centralnog registra privrednih subjekata (CRPS), a na osnovu pravosnažnih rješenja o zaključenju stečajnog postupka, prestale su poreske obaveze u iznosu od 77,6 miliona eura, odnosno taj iznos duga je izbrisan. Istovremeno, ukupan naplaćeni poreski dug kod privrednih subjekata kod kojih je postupak stečaja sproveden od 2013. do 2017. godine iznosio je svega 9,3 miliona eura. To pokazuju podaci Poreske uprave (PU), koje je Državna revizorska institucija (DRI) objavila u izvještaju o reviziji uspjeha „Efikasnost sistema naplate poreskog duga poreskih obveznika u stečaju i likvidaciji“.
– Prezentovani podaci osnov su za zaključivanje da naplata poreskog duga od strane Poreske uprave kod privrednih subjekata u stečaju i likvidaciji nije u dovoljnoj mjeri efikasna – piše u nalazu DRI koji potpisuje član Senata DRI Branislav Radulović.
Prema podacima PU, poreski dug privrednih društava u stečaju i likvidaciji na 31. decembar prošle godine iznosio je 95,4 miliona. Od toga se 4,4 miliona odnose na društva kod kojih je postupak dobrovoljne likvidacije završen.
Na kraju prošle godine ukupan poreski dug je iznosio 444,65 miliona eura.
Na čelu PU od 2013. do polovine 2015. godine bio je Milan Lakićević, kojeg je naslijedio Miomir M. Mugoša.
DRI je revizijom utvrdila da je glavni uzork visokog rizika i loše naplate poreskog duga stečajnih subjekata u postupku stečaja neblagovremeno pokretanje stečajnog postupka.
– Postupci se, u najvećem broju slučajeva, pokreću kad je već nastupila izražena prezaduženost privrednog subjekta, posebno u odnosu na raspoloživu imovinu stečajnog dužnika. Odlazak u stečaj privrednog subjekta sa visokim iznosom poreskog duga je posledica nepreduzimanja, odnosno neblagovremenog preduzimanja mjera naplate od strane Poreske uprave prije pokretanja stečaja. Preduzete mjere prije pokretanja stečaja uglavnom ne rezultiraju naplatom jer su privredni subjekti već prezaduženi i često su neblagovremene. Poreska uprava nema program za analizu i procjenu rizika od uvođenja stečaja i likvidacije, koji bi, između ostalog, definisao i indikatore koji ukazuju na rizik od prevare kroz uvođenje stečaja i likvidacije, kako bi se na osnovu procijenjenog rizika mjere naplate preduzimale na vrijeme, dok iznos poreskog duga nije dostigao visok iznos i dok je naplata još uvijek moguća – piše u nalazu DRI.
Revizija je utvrdila da evidencije koje vode PU, Privredni sud i CRPS nijesu usaglašene i ne obezbjeđuju potpune i dovoljne podatke za privredne subjekte koji se nalaze u postupku stečaja i likvidacije. Utvrđeno je i da su u određenom broju slučajeva ista lica izvršni direktori i osnivači više društava kod kojih je postupak stečaja ili likvidacije sproveden ili je u toku. To, kako su kazali, može biti indikator rizika od prevare kroz uvođenje stečaja i likvidacije.
DRI je utvrdila da u strukturi podnosilaca zahtjeva za pokretanje stečajnog postupka Poreska uprava učestvuje sa samo jednim procentom.
– Poreska uprava uglavnom ima najveća potraživanja od dužnika u stečaju, a najmanju naplatu – piše u izvještaju.
D.M.


Država gubi prihode

PU, kako su naveli, ni u jednom od postupaka nije koristila institut „pobijanja pravnih radnji“, kako bi se utvrdilo da li je stečajni dužnik vršio pravne poslove sa namjerom oštećenja jednog ili više povjerilaca.
DRI je skrenuo pažnju da država gubi prihode ne samo po osnovu poreza i doprinosa zbog nemogućnosti naplate već se umanjuje i prihod od PDV-a koji bi se ostvario da je obveznik u stečaju izmirio obaveze prema drugim privrednim subjektima. Dodatno, kao posledica nenaplaćenog poreskog duga kroz postupak stečaja, Fond rada izdvaja sredstva za socijalno zbrinjavanje radnika koji su u procesu stečaja i likvidacije ostali bez zaposlenja i čija potraživanja nijesu naplaćena.