U povjerljivim izvještajima odjeljenja američkog trezora (FinCEN) koje se bavi sprečavanjem finansijskog kriminala, pominju se i sumnjive transakcije od tri milijarde, koje se povezuju sa bivšim vlasnikom Kombinata aluminijuma Podgorica (KAP) Olegom Deripaskom. Prema podacima Baltičkog centra za istraživačko novinarstvo (Re:Baltica) dio tog sumnjivog novca moguće da je završio u Crnoj Gori, preko kupovine imovine na Platamunima, gdje Deripaska ima luksuzni kompleks.

Da je Deripaska imao sumnjive transakcije pokazuje dokumentacija obrađena u okviru istraživanja pod nazivom „FinCEN” dosijei, koju je objavio Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara (ICIJ), u zajedničkom istraživanju sa BuzzFeed-om, ali i sa nekoliko partnerskih novinarskih organizacija širom svijeta.

Baltički centar za istraživačko novinarstvo (Re:Baltica) je u saradnji sa Mrežom za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) istraživao podatke iz dokumenata o transakcijama koje se tiču Deripaske.

Utvrđeno je da je od 2002. godine Deripaska koristio malo poznatu letonsku banku Expobank, koja se nekada zvala LTB banka, da bi prebacio milijarde dolara za svoja preduzeća. Preko mreže korporacija, kako se navodi u tekstu, mogla su da se izvrše plaćanja lobista u Vašingtonu, kao i kupovina privatnih aviona, kancelarije i kuće u Njujorku, ali i nekretnina u Crnoj Gori. Objelodanjeni američki dokumenti pokazuju da je najmanje tri milijarde dolara prebačeno putem Expobanke u vezi s poslovanjem Deripaske između 2002. i 2016. godine. Ovi transferi prijavljeni su kao sumnjivi Odjeljenju američkog trezora (FinCEN) koje se bavi sprečavanjem finansijskog kriminala. Smatrali su da su te transakcije sumnjive i da je porijeklo novca nejasno, da su transakcije često uključivale misteriozne kompanije i da je novac poslan preko Letonije, koja je u to vrijeme smatrana „jurisdikcijom visokog rizika”. Jedna od kompanija koja se pominje u sumnjivim transakcijama, a koja se povezuje sa Deripaskom, ima nekretnine u Kotoru, u naselju Platamuni. Radi se o luksuznom stambenom kompleksu sa bazenom i platformom za slijetanje helikoptera. U istraživanju „Re:Baltica” se navodi da se u blizini tog luksuznog kompleksa nalazi i velika imovina, koja se, moguće, povezuje sa ruskim oligarhom. Na toj lokaciji u planu je izgradnja hotela sa pet zvjezdica, luksuznih vila, restorana i spa- centra. Obje nekretnine bile su u indirektnom vlasništvu kompanije Tangril Equities Limited (2019. godine promijenila je ime u Advante Management Corp.), koja je nekada imala račun u Expobanci. Nemoguće je utvrditi ko je posjedovao „Tangril” jer se radi o ofšor firmi registrovanoj na Britanskim Djevičanskim ostrvima. Deripaska nije komentarisao pitanje novinara da li je on stvarni vlasnik „Tangril Equities Limited”, niti druga poslata pitanja u vezi transfera novca. Ipak, u istraživanju je zaključeno da je račun „Tangril Equities Limited” korišten za prenos novca ka nekoliko drugih kompanija povezanih s Deripaskom. Vl.O.

---

Među klijentima i Saviris
FinCEN-ovi dokumenti takođe pokazuju da su među klijentima Expobanke bili egipatski milijarder Naguib Saviris, šef Oraskom Grupe, kao i ruski oligarh, Sulejman Kerimov, koji je bio na američkoj sankcionoj listi.
Francuske vlasti Kerimova su optužile za utaju poreza, nakon što je u Francusku nosio kofere punjene stotinama miliona eura za kupovinu vila. Naguib Saviris je brat Semiha Savirisa, egipatskog biznismena, koji je dobio crnogorsko državljanstvo i koji ima poslove u Crnoj Gori.


Kažnjeni sa 105.000 eura
Uprkos ovim slučajevima i čestim spominjanjima u izvještajima FinCEN-a, Expobank u Letoniji nije puno pominjana u štampi, navodi se u istraživanju. Letonski regulatori su dva puta novčano kažnjavali banku zbog nedovoljne pažnje - 2014. godine evidentirano je samo upozorenje, a godinu dana kasnije morali su da plate 105.000 eura kazne. Postupci Regulatorne akcije poklapali su se s međunarodnim pritiskom da se u Letoniji pojača nadzor nad bankarskim sektorom.



”Račun „Tangril Equities Limited” korišten za prijenos novca ka nekoliko drugih kompanija povezanih s Deripaskom