Fond za zaštitu depozita (FzD) od aprila do septembra ove godine kupio je državne zapise u ukupnoj vrijednosti od 31,7 miliona eura, odnosno taj iznos su pozajmili Ministarstvu finansija (MF) kako bi država mogla da finansira tekuće obaveze. To je epilog istraživanja koje je sprovela Mreža za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije „Lupa”.

Tokom 2020. godine održano je ukupno sedam aukcija državnih zapisa. Prva aukcija organizovana je 13. januara 2020. godine, kada je prodato 14,9 miliona eura državnih zapisa. S obzirom na to da se radi o aukciji koja je okončana prije nekoliko mjeseci, nema zvaničnih podataka ko je tada kupio akcije i da li je među kupcima bio Fond za zaštitu depozita.

Druga aukcija održana je 17. februara 2020. godine. Tada je prodato pet miliona državnih zapisa. U istom mjesecu organizovana je i treća aukcija, koja je okončana prodajom 18 miliona eura državnih zapisa. Podataka o kupcima državnih zapisa u drugoj i trećoj aukciji takođe nema.

Krajem aprila ove godine, Ministarstvo finansija, na čijem je čelu ministar Darko Radunović, organizovalo je četvrtu aukciju državnih zapisa. S obzirom na to da nije bilo zainteresovanih koji bi kupili državne zapise, pojavio se Fond za zaštitu depozita, koji je, kako aukcija ne bi propala, kupovinom tada svih državnih zapisa pozajmio državi 15 miliona eura. Interesantno je da je ova aukcija održana nešto više od mjesec dana nakon što je u Crnoj Gori i zvanično proglašena epidemija virusa korona.

Pozajmljeni novac, uz kamatu, Ministarstvo finansija dužno je da vrati Fondu, na čijem je čelu direktor Predrag Marković, 29. oktobra ove godine, kada je evidentiran datum dospijeća.

Peta aukcija državnih zapisa organizovana je 15. jula. Tada je Fond za zaštitu depozita ponovo otkupio sve državne zapise, u vrijednosti od 14,9 miliona eura, kako bi ponovo pomogli državi da ispoštuje svoje tekuće obaveze.

Mjesec kasnije, 17. avgusta, organizovana je i šesta aukcija, na kojoj se konačno pojavio kupac van državnog sektora – Hipotekarna banka, koja je otkupila 100 odsto državnih zapisa u vrijednosti od pet miliona eura.

Istog mjeseca održana je i sedma aukcija, gdje je Hipotekarna banka kupila većinu, odnosno 73,53 odsto državnih zapisa (pet miliona eura), dok je Fond za zaštitu depozita otkupio 26,47 odsto (1,8 miliona eura).

U izvještaju o radu Fonda za zaštitu depozita iz 2019. godine, može se vidjeti u rubrici „Investiranje u državne zapise” da, prema investicionoj politici, Fond može da investira samo 20 odsto novca koji posjeduje.

Ipak investiciona politika Fonda promijenila se drastično u 2020. godini u odnosu na prošlu godinu. To je potvrđeno i u odgovoru koji je dostavljen novinarima.

– Izmjena politike investiranja Fonda za zaštitu depozita u 2020. u odnosu na 2019. godinu uslovljena je ukupnom situacijom na svjetskom finansijskom tržištu, na kojem se uglavnom ostvaruju negativne kamatne stope, pa je izmjenom politike investiranja procenat sredstava Fonda za zaštitu depozita koja se mogu investirati u hartije od vrijednosti koje je emitovala Crna Gora povećan sa 20 odsto na 40 odsto – piše u odgovoru Predraga Markovića, direktora Fonda za zaštitu depozita. Prema podacima prikupljenim za ovo istraživanje, negativne kamatne stope na svjetskom (evropskom) finansijskom tržištu prisutne su od 2015. godine, tako da taj razlog ne bi mogao da se veže za uvećanje gornje granice za investiranje u državne zapise.

Bojana Moškov

Vladimir Otašević

---

Đukanović imenovao članove Upravnog odbora Fonda
Prema zvaničnim podacima, 3. februara ove godine predsjednik države Milo Đukanović imenovao je Upravni odbor Fonda za zaštitu depozita.

– Upravni odbor ima pet članova. Članove Upravnog odbora imenuje predsjednik Crne Gore, s tim što jednog člana imenuje na predlog organa državne uprave nadležnog za poslove finansija, jednog na predlog Centralne banke, jednog na predlog Udruženja banaka Crne Gore, jednog na predlog Privredne komore Crne Gore i jednog na predlog predsjednika Crne Gore – piše na sajtu Fonda za zaštitu depozita. Prema istim podacima, predsjednik Upravnog odbora Fonda je Vesko Lekić, dok su članovi Branislava Božović, Dejan Vujačić, Nebojša Đoković i Vlastimir Golubović.


Od kupovine državnih zapisa prihodovali 45.607 eura
Osnovna djelatnost Fonda je ostvarivanje zaštite depozita u bankama i obaveza da pri nastanku zaštićenog slučaja (stečaj banke) isplati deponentima garantovane depozite, do iznosa utvrđenog zakonom. Fond garantuje isplatu garantovanih depozita do iznosa od 50.000 eura po deponentu, po banci, bez obzira na broj i visinu iznosa koje taj deponent posjeduje kod banke nad kojom je otvoren stečajni postupak.

– Ukupno ostvareni prihodi Fonda za 2019. godinu iznose 58.265.629 eura. Najznačajniju stavku poslovnih prihoda čine prihodi po osnovu povraćaja sredstava iz stečajne mase banaka koja je Fond prenio za potrebe isplate garantovanih depozita u 2019. godini – piše u izvještaju o radu te državne institucije. Fond je tokom 2019. godine imao i prihode od investiranja u državne zapise Crne Gore koji su ostvareni u iznosu od 45.607 eura. U dopisu direktora Fonda piše da je ta državna institucija u prvih sedam mjeseci ove godine ostvarila prihode u iznosu od oko 21,8 miliona eura i da trenutno raspolaže sa 84,9 miliona eura.