- Dr RADOSLAV T. STANIŠIĆ, FILMSKI I TV REDITELj

Gorčina, čežnja, ljubav, agresivnost, ravnodušnost, cinizam, humanost, sentimentalnost i grubost, ovdje su spojene u neraskidivu vezu između čovjeka i sredine. U interpretacijama čovjekove sudbine, pa i savremenih međuljudskih odnosa, Babič je otišao dalje od mnogih reditelja pa smo se suočili sa filmom kompleksnih psiholoških dejstava i pune vizuelne ubjedljivosti.
Vrijednost ovog filma je u tome što on obogatio jugoslovensko filmsko stvaralaštvo, posvećeno čovjeku i njegovoj svakodnevnoj realnosti. Fizička međuzavisnost čovjeka i okoline sadrži istovremeno i onu još složeniju, psihičku, koja stoji u osnovi onog što određuje autentičnost jedne korkretne realnosti kakva je ova na filmu. Ni čovjek a ni njegova okolina ne koriste se za dokazivanje različitih ideja ili stavova, ne ide se za spoljnim egzibicionizmom, niti se traže socijalne drastičnosti ili bizarni efekti. To je drama čovjeka u savremenom svijetu, izvedena i uslovljena nizom stvarnih akata, ali kroz film preobražena, tako da dobija vrijednost na onom opštem ljudskom planu. Naravno, moguće je sumnjati u izvjesna rješenja, sporiti se oko izvjesnih likova, stepena njihove ubjedljivosti ili deformacije, koja ponekad može izgledati kao karikaturalnost, raspravljati o glumačkom domašaju i nizu pojedinosti, ali se ne može Babiču osporiti da kroz svoju strukturu on humanizuje ljudske odnose.
Psihološke reakcije su tako postale dio procesa koji se zbiva između čovjeka i negovog svijeta i stoga i ispunjavaju glavninu strukture ovako komponovanog djela. Zato i ne iznenađuje što tu nema posebnih stilskih figura i napadne simibolike, što je filmski jezik sveden i uprošćen na onu najjednostavniju i neposredniju komunikativnost. Atmosferom, unutarašnjom dinamikom i životom, film obezbjeđuje sebi snagu kojom djeluje, tako da može izdržati svako osporavanje i dijalog sa vremenom.
Pošto je izbjegao mehaničkom pojednostavljenju već u premisi a pogotovo u aspektu koji opravdava, metodski i formalno, razvijanje Alešove istorije, Jože Babič dao je svom filmu važnost ne opšte već
individualne sudbine. Svakako je to posledica insistiranja na ljudskom doživljaju u čitavoj drami. Alešova istorija je projekcija determinizma čovjekove prirode. Ovakvo zaključivanje opravdala bi analiza detallja spoljnog svijeta u kome Aleš, sa svojim unutrašnjim svijetom potpuno različitim, ne može da nađe pouzdan oslonac.
Ali pošto je razbio u paramparčad jedinu iluziju svom junaku, raspršivši mu žudnje u kojima se on, možda i ne znajući, vaskrsao, Babič ga ne ostavlja samog — ne znači pomirenje, već prihvatanje, svjesno i odlučno, onih nekoliko završnih kadrova koji obilježavaju Alešov povratak u sredinu u kojoj je dotle doživljavao razočaranja i sukobe. Ako je i bilo nesporazuma oko njegovih vrijednosti u trenutku pojave, vrlo brzo se pokazalo da ovaj film posjeduje suštinska značenja koja mu obezbjeđuju važno mjesto među najboljim ostvarenjima jugoslovenske kinematografije. Uz svu melodramatiku to filmu daje mogućnost da sam sebe, upravo iznutra, kroz tako sagledanu i iskazanu autentičnost, odredi i u domenu same realnosti. Zato u njemu i prepoznajemo raspoloženja, shvatanja i osjećanja ljudi i sredine kojom je nadahnut.(Kraj)