- Piše: Vladislava Ignjatov

U redovima dobrovoljaca, pored običnog svijeta – seljaka i radnika, bilo je i učenika, studenata, učitelja, profesora, ljekara i drugih obrazovanih ljudi, koji su dobrovoljačkim trupama davali poseban kvalitet. Konačno, kao dobrovoljci, Srbi iz Vojvodine, a naročito iz Banata, u velikom broju su učestvovali i u srpskoj vojsci i četničkim odredima u Velikom ili Prvom svjetskom ratu.


Srbija u Prvom svjetskom ratu

Veliki rat je biološki, socijalno, privredno i kulturno razorio društvo Kraljevine Srbije, koja se u ovom ratu borila na strani Antante, ali prvenstveno za odbranu svoje teritorije i naroda. Ali, Srbija se borila i za nacionalno oslobođenje svih Južnih Slovena (sem Bugara) i stvaranje zajedničke južnoslovenske države. Materijalna razaranja u Srbiji su dosegla izuzetno visok stepen, dok su biološki gubici njenog naroda bili katastrofalni. Srbija je u ovom ratu izgubila oko trećinu ukupnog broja žitelja, oko 60 odsto ukupne muške populacije. Ona je srazmjerno broju svojih stanovnika bila država sa najvećim brojem ljudskih žrtava. Nijedna od zaraćenih strana nije imala takav biološki gubitak. Tokom neprekidnog četvorogodišnjeg ratovanja 1914–1918. godine koje je iziskivalo nadljudske psihofizičke napore, Srbija i njen narod su doživjeli teška stradanja, zastrašujuće odmazde nadmoćnijeg neprijatelja, pored nemaštine, gladi i bolesti. Uprkos svemu tome Kraljevina Srbija je ostvarila sjajne vojne pobjede. Njena vojska je bila jedina na svijetu kojoj nijedna pukovska ratna zastava nikada nije zarobljena. Srpske pobjede na Ceru i Kolubari 1914. godine, herojska i nadčovječna odbrana Beograda i cijele zemlje 1915, Albanska golgota 1915–1916, boravak srpske vojske na Krfu – ostrvu spasa, kao i Vido – ostrvo smrti, borba i proboj Solunskog fronta, oslobođenje Srbije, kao i značaj i uloga srpskog dobrovoljačkog pokreta u ovom ratu, trebalo bi da budu duboko urezani u kolektivnom pamćenju srpskog naroda.


Dobrovoljci srednjeg Banata

Dobrovoljački pokret dostigao je svoje najviše domete i ostvario najznačajnije ciljeve u Velikom ratu, 1914–1918. godine. On je bio dio sveukupnog ratnog napora Kraljevine Srbije, ali i dio nacionalnih, ratnih, političkih i socijalnih težnji dijela srpskog naroda koji je živio u okvirima Austrougarske. Mnogi mladići iz srednjeg Banata koji su imali vojnu obavezu, kao i oni koji još nisu postali austrougarski vojni obveznici, bježali su u Srbiju prije nego što je ona napadnuta od strane Austrougarske monarhije. Prebjeglice iz Banata, kao i iz Srema, izražavale su želju da se bore protiv Austrougarske. Neke od njih, regent Aleksandar lično je posjetio u kasarni Dunavske divizije, u Beogradu. Pored njih istu želju da se bore protiv Austrougarske, izražavali su i mnogi Banaćani i Sremci, koji su još prije rata bili u Beogradu, naročito studenti, đaci i šegrti. Ali, većina od njih nije bila u godinama za vojsku.
Nastaviće se