-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ, FILMSKI I TV REDITELj
Dok se u Francuskoj razvijao Novi talas, Englezi su prisustvovali preporodu sopstvene kinematografije. Međutim, još od vremena novina koje je donijela Brajtonska škola početkom prošlog vijeka, britanska kinematografija je, izuzimajući filmove Alfreda Hičkoka, proizvela mali broj značajnih narativnih filmskih djela, filmove koje je proizveo ili i režirao Aleksander Korda, kao i adaptacije pozorišnih komada koje je snimao Entoni Eskvit. Ovaj nagli izliv energije tokom tridesetih godina prošlog vijeka na trenutak je oslobodio britansku filmsku industriju od vječite holivudske dominacije, ali je već krajem te decenije većina britanskih komercijalnih produkcija bila usmjerena ka proizvodnji drugorazrednih filmova koji treba da prate holivudske produkcije u bioskopskim duplim programima.
Među najvažnije britanske filmove poslijeratnog razdoblja spada i serija duhovitih i inteligentnih komedija proizvedenih u studijima Ealing, porodičnoj firmi Majkla Bejkona. Te filmove režirali su Čarls Krajton, Aleksander Makindrik, Henri Kornelijus i Robert Hejmer. U nekoliko ovih filmova Alek Ginis je ostvario sjajne uloge koje su mu donijele međunarodnu slavu.
Zahvaljujući svom ubjedljivom mizanscenu i kružnoj narativnoj strukturi, omnibus film „Gluvo doba noći” (1945), koji su režirali Alberto Kavalkanti, Robert Hejmer, Čarls Krajton i Bejzil Dirden, predstavlja bitno dostignuće britanskog poslijeratnog filma. Sredinom pedesetih godina prošlog vijeka britanski film se degradira u kliše i Britaniji ponovo prijeti opasnost da postane kolonija Holivuda.
Vješto snimljeni žanrovski filmovi sa skromnim budžetom, kakve je proizvodio Hammer Films, bili su izuzetak. Riječ je o maloj, nezavisnoj produkcionoj kući koju su 1947. osnovali Džejms Kareras i Entoni Hajnds. Oni su 1951. izgradili zvučnu pozornicu na velikom majuru u Breju, blizu Londona. U periodu od 1954. do 1968. u studiju u Breju snimljeno je više naučnofantastičnih, kriminalističkih i horor filmova, koji su zbog kombinacije nasilja, golotinje i krvavih scena postali veoma popularni i kod kuće i na stranim tržištima. Prvi uspjeh su postigli s tri šokantna filma o invaziji vanzemaljaca, zasnovana na popularnoj Bi-Bi-Sijevoj TV seriji iz pera Najdžela Nila, pod nazivom „The Quatermass Experiment” (1953). Filmovi su snimljeni u crno-bijeloj tehnici i bili su toliko strašni da su im britanski cenzori dodijelili oznaku „X”, što je značilo da se ne smiju prikazivati djeci. Sledeći taj trend, Hamer je za tržište gotskog horora snimio „The Curse of Frankenstein” (1957), istmankolor verziju klasika Meri Šeli u widescreen formatu. Izazivao je mučninu i zbog toga što je mizanscen bio prepun unutrašnjih organa i otkinutih djelova tijela.
Produkcija je koštala nešto više od sto hiljada dolara (65.000 funti), a film je zaradio preko četiri miliona dolara (dva miliona funti), od čega polovinu na američkom tržištu, što je bilo sasvim novo za jedan poslijeratni britanski film, nezavisno od žanra.
Ubrzo je uslijedio „Dracula” (distributerski naziv za američko tržište glasio je: „The Horror of Dracula”, Terens Fišer, 1958). Ta dva filma postavila su standarde „Hamer horora”: widescreen varijante Univerzalovih horor klasika iz tridesetih, u punom koloru, koje pršte od nasilja, seksa i krvi, ali su ih krasili suvisli scenariji (često iz pera Džimija Sangstera), maštovita dramaturgija (za koju je obično bio zadužen umjetnički direktor Bernard Robinson) i fotografija (direktor fotografije bio je Džek Ašer), kao i zanatski uspjele interpretacije dvojice protagonista – Pitera Kušinga i Kristofera Lija, šekspirovskih glumaca koji su obično igrali protivnike. Reditelj koji je često snimao Hamer horore bio je Terens Fišer. U relativno kratkom periodu, snimio je živopisne filmove kao što su „Mumija”, „Baskervilski pas”, „Fantom iz opere”, kao i njihove nastavke (recimo, „The Revenge of Frankenstein”, i „Drakuline nevjeste” 1960). U narednih deset godina, Hamer je proizveo još pet nastavaka o Frankenštajnu, šest o Drakuli i devet o vampirima uopšte, još dva o doktoru Džekilu i gospodinu Hajdu, kao i tri nastavka o mumiji. Britanski mejnstrim kritičari su, sasvim očekivano, bili užasnuti Hamerovim filmovima, smatrajući ih vulgarnim i sadističkim. (NASTAVIĆE SE)

---