-PIŠE: DR RADOSLAV T. STANIŠIĆ, FILMSKI I TV REDITELj

Znamenita je i „Još jedna godina” (2010), u kojoj slika udaljavanje dvoje vremešnih partnera iz srednje klase. Poput Figisa, u početku je i Majk Njuel bio angažovan na televiziji, da bi kasnije režirao filmove raznih žanrova, kroz koje provijavaju društveni komentari ili moralne dileme. Njegov najvažniji film osamdesetih bio je „Dance with a Stranger” (1985), priča o poslednjoj ženi u Engleskoj nad kojom je izvršena smrtna kazna zbog ubistva bogatog ljubavnika. Film sadrži umješnu analizu strogog klasnog sistema u Velikoj Britaniji, kao i samodestruktivne moći opsesivne ljubavi. Devedesetih je bio prepoznatljiv po snimanju romantičnih komedija, zahvaljujući uspjehu filmova „Čarobni april” (1992) i „Četiri vjenčanja i sahrana” (1994). Ovaj drugi ima dvostruku zaslugu za to što je filmskoj publici predstavio Hju Granta (r. 1960) i postao najuspješniji britanski film svih vremena, sa zaradom od 244 miliona dolara u svijetu u odnosu na budžet od svega šest miliona dolara.Majk Hodžis (r. 1932) radio je za televiziju BBC kao pisac, producent i reditelj.
Prije nego što je snimio svoj prvi igrani film „Uhvati Kartera” (1971), neobično nasilan gangsterski film s Majklom Kejnom u glavnoj ulozi, koji se danas smatra jednim od najboljih u tom žanru, Hodžis je tokom sedamdesetih bio na glasu kao tvorac žestokih žanrovskih filmova (npr. „The Terminal Man”, 1974), da bi zatim za Dina de Laurentisa 1980. snimio urnebesnog „Fleša Gordona”. S originalnom rok podlogom grupe Kvin, ta visokobudžetna varijanta B-serijala iz tridesetih postavila je živopisnu estetiku, ali i gramatiku i sintaksu stripa na veliko platno, čime je vješto utrla put potonjim filmovima poput „Betmena” (1989, Tim Berton).
Majkl Radford (r. 1950) je sve do 1983. godine režirao dokumentarce. Tada je snimio dramu „Another Time, Another Place”, ratnu romansu koja se odvija u škotskim brdima. Uslijedila je adaptacija Orvelove „1984” (1984), poslednji film u kojem je igrao Ričard Barton. Najveći uspjeh Radford je ostvario filmom „Poštar” (1994), koji govori o odnosu između prognanog čileanskog nobelovca, pjesnika Pabla Nerude (Filip Noare) i njegovog poštara (Masimo Troizi, koji je umro od srčanog udara poslednjeg dana snimanja). Radnja se odigrava pedesetih godina na malom ostrvu nadomak italijanske obale.
Taj rimejk filma „Ardiente paciencia” (1983) portugalskog reditelja Antonija Skarmete nominovan je za Oskara za najbolji film 1995. Prvi strani film kojem je pripala ta čast bilo je Bergmanovo djelo „Krici i šaputanja” iz 1973. godine.
Stiven Frirs (r. 1941) ušao je u kinematografiju kao asistent Lindsi Anderson i Karela Rajsa, za koga je radio dok nije snimio svoj prvi igrani film „Gumshoe” (1971), omaž žestokim detektivskim filmovima poput „Malteškog sokola” (1941, Džon Hjuston i „Velikog sna” iz 1946, Hauarda Hoks), u kojem su uočljiva oba uticaja.
Godine 1972. zaposlio se na televiziji BBC i narednih dvanaest godina režirao niz izvanrednih televizijskih filmova. Njegov prvi cjelovečernji igrani film bio je „Ubistvo” (1984), psihološki triler o dvojici profesionalnih ubica koji odlaze u Španiju da bi uklonili bivšeg saradnika. Frirs je zatim režirao film „My Beautiful Laundrette” (1985), po scenariju romanopisca i dramaturga anglopakistanskog porijekla Hanifa Kurejšija. Riječ je o ostvarenju koje će se pretvoriti u paradigmu britanske kinematografije i gradskog života osamdesetih, za vrijeme konzervativne vlade Margaret Tačer. U tom filmu sa skromnim budžetom, snimljenim 16-milimetarskom kamerom, a zatim kineskopiran na 35-milimetarsku filmsku traku za potrebe prikazivanja u bioskopima.
Danijel Dej Luis igra mladog rasistu iz straćara istočnog Londona, koji se nenadano zaljubljuje u Pakistanca, vlasnika perionice rublja. Kao umjerena mješavina ironične komedije i kulturne politike, film „My Beautiful Laundrette” postao je iznenadni hit, koji je Frirsu i Kurejšiju (više puta nagrađenim za taj scenario) donio ugled među kritičarima, a Dej Luisu status filmske zvijezde. Frirs je potom završio dugo planirani projekat „Naćuljite uši” (1987), prema scenariju Alana Beneta, a na osnovu biografskog djela Džona Lara o ubijenom dramaturgu Džou Ortonu, inače homoseksualcu, koga tumači Gari Oldman, prvi put u glavnoj ulozi. Odmah nakon te dvije uvijene satire na račun britanskog licemjerja uslijedio je čeoni napad na tačerijansku Englesku s kojom maltene polemiše: „Sammy and Rosie Get Laid” (1987), takođe po Kurejšijevom scenariju.
(NASTAVIĆE SE)

---