-Piše:Dr Radoslav T. Stanišić
Filmski i TV reditelj


Njena emocionalna blokada i zatim buđenje osjećajnosti kroz burnu vezu s muževljevim komšijom, oslobađa sile koje će skoro uništiti svo troje – i, u stvari, uništiti simbolični duh njene umjetnosti. Prelijepo snimljen na terenima Novog Zelanda (direktor fotografije Stjuart Drajburg) u „gotskom” stilu koji podsjeća na „Izlet na Henging Rok”, ova mračna romantična drama (igrale su Ana Pakuin i Holi Hanter), osvojila je niz nagrada, među kojima i tri Oskara, i ujedno ukazala na postojanu snagu novog talasa u australijskoj kinematografiji.

Džejn Kempion je potom snimila adaptacije romana Henrija Džejmsa „Portret jedne dame” („Portrait of a Lady”, 1996), odnosno Suzane Mur „In the Cut” (2003), film „Bright Star” (2009) po vlastitom scenariju, o poslednje tri godine života pjesnika romantičara Džona Kitsa, kao i „Top of the Lake” (2013), televizijsku mini-seriju o nestanku trudne 12-godišnjakinje na Novom Zelandu.

Australijska filmska industrija, koja je opstala zahvaljujući državnim subvencijama prisutnim još od početka sedamdesetih, i dan-danas veoma zavisi od ulaganja države i zakona koji je štite. Godine 1988. osnovana je Australijska korporacija za finansiranje filma (Australian Film Finance Corporation – AFFC) radi ulaganja u komercijalno opravdane produkcije, dok su „kulturne proizvode”, koji bi teško donijeli dobit, i dalje finansirale Australijska komisija za film i Film Australia – premda je Komisija za film raspolagala sa svega desetak miliona dolara godišnje.

Prije ulaganja u određeni filmski projekat, AFFC bi zaključivala nekakav pretprodajni ugovor, što je svakako doprinijelo jačanju trenda komercijalizacije. AFFC, Komisija za film i Film Australia su 2008. objedinjeni u Screen Australia, koji je centralizovao resurse za stimulisanje lokalne produkcije. Takva pomoć je od suštinskog značaja zbog, kako se Dejvid Straton izrazio 2000. godine, „bespoštedne najezde holivudskih filmova koji sa svih strana zasipaju domaće bioskope”. Drugim riječima, američke velike korporacije kontrolišu distribuciju, baš kao i u Velikoj Britaniji. Iako australijska industrija danas proizvodi dvadeset do dvadeset pet filmova godišnje, malo je domaćih gledalaca koji su za njih zainteresovani.

Pored toga, na primjer, u 1998. i 1999. godini, snimljena su 42 filma s ukupnim budžetom od 72 miliona dolara, dok je tek pokoji imao budžet veći od tri i po miliona dolara. Sedamnaest ih je čak snimljeno za manje od šesto hiljada dolara.To znači da je Australija i danas, kao i proteklih trideset godina, jeftin provodnik ka anglofonoj produkciji, te da je poželjno odredište za ofšor kompanije koje snimaju filmove s inostranim novcem, ali pretežno s australijskim glumcima i ekipom. Primjeri za to su „Bejb, prase u gradu” (Babe:Pigin the City, 1998) Džordža Milera, „Mračni grad” (Dark City, 1998) Aleksa Projasa, „Sveti dim” (Holy Smoke, 1999) Džejn Kempion i „Mulen Ruž” (Moulin Rougel, 2001) Baza Lurmana, filmovi koje su domaći reditelji snimili na lokacijama u Australiji, ali s inostranim novcem pod okriljem velikih američkih distributera.Ta praksa je podsticajna za radno angažovanje, ali remeti ravnotežu u industriji.

Budžet Lurmanovog „Mulen Ruža” od 60 miliona dolara, na primjer, deset puta je premašio budžet bilo kog drugog australijskog filma snimljenog prije njega, ali nakon isplate zarada cjelokupan profit pripao je Foksu. Isto važi i za Lurmanov ep „Australija” (2008), čiji je vrhunac japansko bombardovanje grada Darvina 1942, nekoliko mjeseci poslije napada na Perl Harbor.

(NASTAVIĆE SE)

---