Ovaj naziv Marfijevog filma „Uta” (1983), na maorskom znači „odmazda“. Radnja filma se odvija 1870. za vrijeme poslednjeg Zemljišnog rata i prikazuje izmišljeni ustanak protiv kolonijalne britanske vlasti. U scenariju se namjerno ne navode precizne lokacije i plemena da se ne bi izazvao revolt savremenih Maora.

Vinsent Vord (rođen u Grejtaunu 1956), čija je hijeratična drama o odrastanju „Vigil” (1984) bila prvi novozelandski film prikazan u takmičarskom programu Kana, režirao je i australijsko-novozelandsku koprodukciju „Navigator” („The Navigator: A Medieval Odyssey”, 1988), fantastičnu avanturu o engleskim seljacima iz XIV vijeka koji bježeći od „crne smrti“ kroz napušteno rudarsko okno prokopavaju tunel do suprotne strane Zemlje da bi se zatekli u Oklandu XX vijeka.

Godina 1994. bila je najuspješnija u istoriji nove industrije. Te godine pojavila su se „Nebeska stvorenja” („Heavenly Creatures”) Pitera Džeksona i „Bili smo ponosni ratnici” („Once Were Warriors”) Lija Tamahorija. „Nebeska stvorenja” nadahnuta su istinitim događajem. Radnja filma odigrava se pedesetih godina u Oklandu: dvije djevojčice su se zaljubile jedna u drugu, izmislile delikatan fantastičan svijet, a onda izvršile ubistvo kad im je idilu poremetila stvarnost. Film se ističe po izvanrednoj glumi, raskošnoj kinematografiji (Aluna Bolindžera i Alena Gilforda), inventivnoj produkciji i specijalnim efektima, što naglašava istinsku zrelost vizije novozelandske kinematografije.

Surovo realističan, isto koliko su „Nebeska stvorenja” romantična, film „Bili smo ponosni ratnici” govori o nasilnom, tegobnom životu Maora, korisnika socijalne pomoći, u „zaboravljenim“ kvartovima Oklanda i bez imalo uljepšavanja predstavlja scene brutalnog zlostavljanja u braku. Ostvario je najveću zaradu u istoriji novozelandskog filma do tada. Njegov nastavak „What Becomes of the Broken Hearted”, Ijana Mjuna iz 1999. zauzeo je drugo mjesto po komercijalnom uspjehu na Novom Zelandu. Liju Tamahoriju, koji je dijelom takođe maorskog porijekla, taj film, inače njegov prvjenac, donio je međunarodnu slavu, te se i on ubrzo obreo u Holivudu.

Prije „Nebeskih stvorenja”, Piter Džekson (rođen 1961. u Velingtonu) režirao je tri raskalašno neukusna, buntovna splatera: „Loš ukus” („Bad Taste”, 1987), u kojem vanzemaljci ljudožderi dolaze na Zemlju da bi nabavili zalihe namirnica za restoran brze hrane na drugoj planeti; „Meet the Feebles” (1989), kombinaciju igranih scena i lutkarske animacije u grotesknoj parodiji Mapet šoua, i „Moždana smrt” („Braindead”, 1992), maštovito dizajniranu i snimljenu „slepstik“ komediju koja je postavila novi standard krvavih scena, te ju je jedan kritičar opisao kao „erotski san nekrofila“. Producent sva tri niskobudžetna filma bila je Džeksonova kompanija WingNut Films Ltd., u saradnji s novozelandskom Komisijom za film. Specijalni efekti u njima bili su kompleksni, ali ekonomični. Poslije „Moždane smrti”, Džekson je u jednoj staroj fabrici u Velingtonu s partnerima otvorio Weta Digital Ltd., studio za računarsku animaciju, koji je izradio i vizuelne efekte za „Nebeska stvorenja”. Tim efektima privukao je pažnju holivudskog producenta i reditelja Roberta Zemekisa, koji ga je pozvao da režira film „Ko se boji duha još?”(„The Frighteners”, 1996), horor komediju koju je finansirao i distribuirao Universal Pictures, dok su snimanje i postprodukcija realizovani na Novom Zelandu. Digitalne efekte dizajnirala je Weta. Zemekis je tu kompaniju angažovao i za proizvodnju digitalnih efekata naučnofantastičnog filma „Kontakt” (1997). Glavni junak je privatni detektiv s natprirodnim moćima koji uz pomoć odabrane grupe duhova i poltergajstova rješava slučaj ubistva izvršenog dvadeset godina ranije.

Piše:

Dr Radoslav T. Stanišić

Filmski i TV reditelj

(NASTAVIĆE SE)

---