Ernest Hemingvej je, uz Skota Ficdžeralda, pisac o kome se sigurno najviše govorilo i pisalo u 20. vijeku.

U priči „Kratki srećni život Fransosa Makombera“ jedan od glavnih likova, lovac Vilson, izgovara Šekspirove riječi „Mi Bogu dugujemo smrt... i onaj koji umre ove godine, slobodan je od nje iduće“. Drugi njegov junak Santjago u noveli „Starac i more“ za koju je Hemingvej i dobio Nobelovu nagradu za književnost 1954, na pitanje: „Šta ga je to potuklo?“, odgovara: „Nisam smio da se otisnem toliko daleko“. Hemingvej je svojim bogatim životom isplovio suviše daleko, prešavši opasnu granicu ljudskih moći. Takođe, brojna umiranja i patnje u njegovim djelima veoma su bliski kastiljskom stavu prema smrti, kao prema „vječitoj, stalno prisutnoj i neizbježnoj realnosti“.

Nekoliko poslednjih godina svog života Ernest Hemingvej trudio se da svoj životni dug što prije oduži.

Kad je u julu 1961. godine u svojoj kući u Kečamu u državi Ajdaho Ernest Hemingvej pucnjem iz lovačke puške oduzeo sebi život u trenutku kada se nalazio na vrhuncu slave, bilo je mnogo pretpostavki o uzrocima koji su ga naveli na ovaj korak.

Hemingvej je volio život sve dok ga nije obuzela depresija, izgleda nasledna jer je i njegov otac, ugledni ljekar, život okončao samoubistvom. Nažalost, lista samoubistava u njegovoj porodici nastavila se i samoubistvom brata Letera, 1982; sestre Ursule, 1996, i unuke Mjuriel, čuvene manekenke, 2013. godine.

Pisanje je za Hemingveja bila radna terapija u kasnijim godinama života. Samo jedan dan bez rada za pisaćim stolom za njega je značio pakao; obuzimao bi ga strah i unutrašnji razdori. Iz takvog stava izgleda da je potekla i toliko naglašavana i toliko kritikovana stalna težnja Hemingvejeva za savršenstvom onoga što radi. Stvaralački akt je akt borbe i ponekad pobjede nad haosom, muško je i muževno suočavanje pisca sa smrću i razaranjem, a muževna je ovdje i vjera u nadživljavanje kroz umjetnost.

Ernest Hemingvej se rodio 21. jula 1899. godine u čikaškom predgrađu Ouk park u porodici ljekara i muzičarke. Kao učenik gimnazije uređuje školski list, piše priče, svira u školskom orkestru, ističe se u sportu. Dva puta bježi iz škole. Prijavljuje se kao dobrovoljac za ratišta Evrope, ali je odbijen zbog lošeg vida. Već 1918. godine kao vozač ambulantnih kola Crvenog krsta stiže na italijanski front, gdje biva teško ranjen. U bolnici dobija italijansko ratno odlikovanje. Godine 1922. nastanjuje se u Parizu, jednoj od prestonica umjetnosti svijeta. Ljeti odlazi na koride u Španiju, zimi na skijanje u Tirol.

Kao reporter izvještavao je o španskom građanskom ratu, piše scenarija za filmove, učestvuje i u snimanjima na ratištima. Roman o španskom građanskom ratu počinje da piše 1939. godine, već sledeće godine roman je objavljen. Odlučuje da se nastani na Kubi, razvodi se i ubrzo ponovo ženi.

U završnim ratnim operacijama sudjeluje u iskrcavanju saveznika u Normandiji, kao i u borbama za oslobođenje Pariza, sve do Njemačke. Kao novinaru koji je, noseći oružje, prekršio Ženevsku konvenciju, sude mu i oslobađaju ga. Dopisnik je iz Njemačke; još jednom se razvodi i nanovo ženi.

Godine 1953. dobija Pulicerovu nagradu. Putuje po Africi gdje mu se dešavaju dvije avionske nesreće 1954.

Ponovo odlazi u Španiju 1959. godine. Obožavao je lov i ribolov, sve ono što je volio i njegov otac. U zadnjim godinama života muče ga finansijski problemi, o čemu otvoreno piše prijateljima, o problemima koji su nastali nakon tri razvoda. Sa bivšim ženama nikada nije potpuno raskidao.

Njegovi prijatelji su govorili da svaki novi roman počinje istovremeno kada započinje i novu ljubavnu vezu.

Privatni život Hemingveja bio je čvrsto isprepleten sa onim o čemu je pisao. Neki njegovi junaci imaju identične osobine. Njegovo učešće u Španskom građanskom ratu, kao i u oba svjetska rata, opisao je u romanima koji su istovremeno i hronika „izgubljene generacije“, generacije onih koji su ostali bez vjere u tradicionalne vrijednosti, ranjeni i razočarani.

Užas, nesanica, beznađe, čist hedonizam, preobuzetost pojmom kukavičluka, prožimaju njegovu poslijeratnu prozu. On je bio kadar da prenese raskol između onoga što su njegovi likovi projektovali i onoga što su doživljavali, između dana hrabrosti i noći strave: „Grozno uplašen da ne umrem, često sam tako ležao noću ispružen, na smrt uplašen, pitajući kako će povratak na ratište izgledati?“

Piše: Milica Kralj

(Nastaviće se)

---