-PIŠE: VESELIN DRAŠKOVIĆ

Klokotrizam se pojavio u socijalizmu kao sporadična, intelektualna i avangardna „duhovna radionica“ (uglavnom umjetnička). Nastao je kao anagram od stiha pjesnika Aca Sekulića: „Klovnovi koji traju jer je beda večna“. „Izam“ je dodat da označi da se radi o dominaciji negativnih društvenih pojava. Klokotristi su kritikovali sistem, vlast, elitizam, ukidanja sloboda, dirižističko nasilje i društvene nepravde, tj. prodavanje magle narodu. U tom smislu, klokotrizam sam metaforično povezao sa globalizacijom i tranzicijom i njihovim specifičnim politikama i ideologijama, kao što su neoimperijalizam, neoboljševizam (u smislu: jedno pričati, drugo misliti, treće raditi) i neoliberalizam. Njihova dominacija je dovela do ozbiljnih društvenih i ekonomskih poremećaja, destrukcija, manipulacija i kriza. Univerzalni i dugotrajni proces „prodavanja magle“ narodu u većini država tranzicije hipotetički sam nazvao klokotrizacija. Novi klokotristi su, u stvari, prodavci magle.

Obećane reforme su se pretvorile u svoju suprotnost (kvazi). Promjene su bile nekonzistentne, nehumane, antirazvojne, anticivilizacijske i demotivacione. One su protivurječile progresu. Širilo se oportunističko i sociopatološko ponašanje, koje je proizilazilo iz neodgovornih, haotičnih, pohlepnih, samovoljnih, nekompetentnih, autoritarnih i hegemonističkih načina vladanja izborima ljudi i nacionalnim resursima. Po uzoru na naslijeđene dirižističke navike, načini vladanja su paradoksalno pretvoreni u elitističke zloupotrebe javnih politika, manipulacije i afirmacije nametnutih i dirigovanih privilegija.

Privilegovani manjinski hedonizam i bogaćenje po svaku cijenu su se zakonito pretvorili u moć, institucionalne i druge oblike nasilja i afirmaciju lobističkih i pokroviteljskih interesa. Na taj način, eliminisana je mogućnost civilizacijskog prilagođavanja, jačanja i usavršavanja realnih institucionalnih promjena i stvarnih reformi. Redukovani su svi oblici izbora, koji su vječita metafora za slobode. Preko raznih meta-fora stvoren je antirazvojni krug, koji je sadržao previše kočionih sistemskih elemenata i alternativnih institucionalnih mehanizama.

Klokotrizacija kao skup raznih prevara naroda je onemogućavala realne institucionalne promjene, koje su jedini mehanizam za ograničavanje kvaziinstitucionalnog i drugog nasilja. Ona je dio kvazineoliberalne ideologije antirazvojnog, nehumanog, elitističkog, totalitarističkog i rušilačkog poretka, koji sadrži netržišno ekonomsko ponašanje i kvaziinstitucionalnu prisilu.

Propaganda „apsolutne istine“ uvijek je praćena otvorenom ili prikrivenom apologetikom, ideologizacijom, dogmatizacijom i totalitarizacijom. Ona ima cilj da eliminiše djelovanje realnih institucija i stvori mitove, koji podržavaju i produžavaju pohotno, netržišno, privilegovano, rentijersko i bezgranično bogaćenje manjine na račun siromašenja većine. To je istorijski ponavljajuća i demagoška priča o interesnoj prevari naroda, krađi i uništavanju nacionalnih resursa. Ona objašnjava sva kvazi-neoliberalna, cinična, metafizička i interesna pojednostavljivanja navodne ideološke borbe između „liberalizma“ i protekcionizma, „liberala“ i dirižista, kojima se ignoriše civilizacijska potreba institucionalnog pluralizma i masovnosti efikasnih vlasnika, sloboda, motivacije, preduzetništva, zaposlenosti itd. Primitivna i grabeška (klokotristička) misija mogla se reprodukovati samo u uslovima deficita institucija, demokratije, vladavine prava i tradicija građanskog društva.

Kakve li ironije: nekadašnja klokotristička alternativa i kritika supstituisane su bukvalnim klokotrističkim apsolutizmom! Istorijske analogije nas uče da su ljudske težnje za pokoravanjem naroda (i svijeta) uvijek neslavno gubile bitku od konačnosti svih imperija. Zato se ne piše dobro primitivnoj pohlepi kao „svetom“ metafizičko-ekonomističkom (neoliberalnom) gralu savremene civilizacije. Nova božanstva (tehnološka, ekonomska, politička i dr.) nijesu oslobodila svijet od gladi, siromaštva, nejednakosti, nezaposlenosti, eksploatacije, otuđenosti, zaostalosti, neznanja, fanatizma, terorizma, ekoloških i epidemioloških katastrofa i kriza. Razumna alternativa se još ne nudi. Ona je kao ona Andrićeva knjiga – otvorena zagonetka.


NASTAVIĆE SE

---