Prelomi lobanja, kostiju lica, oderotine, krvni podlivi nastali od čizama i pendreka samo su neke od povreda koje su žrtve policijske torture dobijale godinama unazad, a većina ovih slučajeva ostala je nerasvijetljena. Nekažnjivost torture od strane uniformisanih lica, posebno poslednjih godina, česta su tema kako nevladinog sektora, tako i dijela poslanika koji ukazuju na obavezu nadležnih da prebijanje građana moraju rasvijetliti jednako brzo i efikasno kao u slučajevima kada se službenici policije nađu u položaju „oštećenog lica”.

Pojedini slučajevi brutalnog prebijanja nerasvijetljeni su i po duže od deceniju. Takav slučaj je i sa predmetom zlostavljanja sada pokojnog Aleksandra Saše Pejanovića koji je brutalno pretučen u policijskim prostorijama za zadržavanje, takozvanoj „betonjerci”. On je pretučen u novembru 2008. godine, kada je priveden zbog sumnje da je učestvovao u neredima ispred zgrade Skupštine 13. oktobra zbog odluke Vlade da prizna nezavisnost Kosova. Naneseno mu je oko 20 teških i lakih tjelesnih povreda, a istraga, koja traje već 11 godina, nije rezultirala otkrivanjem i kažnjavanjem policajaca koji su ga pretukli u službenim prostorijama.

Poslije punih pet godina i 11 mjeseci suđenja, 9. oktobra 2014. godine, tri nedjelje prije nastupanja apsolutne zastarjelosti krivičnog gonjenja, Viši sud u Podgorici pravosnažno je osudio trojicu policajaca da su izvršili krivično djelo zlostavljanja putem pomaganja i osudio ih na po tri mjeseca zatvora. Oni su se teretili da su otvorili vrata specijalcima koji su došli da pretuku Pejanovića, a da nijesu prijavili šta se dogodilo. Ipak, ko je zadao na desetine udaraca sada pokojnom bokserskom šampionu, državnom reprezentativcu, ostalo je nepoznato. Istragu je obilježilo postupanje Uprave policije koja je u više navrata odbijala da tužilaštvu dostavi imena službenika koji su te noći ulazili u „betonjerku”.

Stravične povrede, takođe od neidentifikovanih uniformisanih lica, zadobio je i Milorad Mijo Martinović nakon protesta DF-a u oktobru 2015. godine. Istraga, uprkos brojnim upozorenjima državnih organa, nije rezultirala otkrivanjem imena policajaca koji su nanijeli višestruke prelome i druge povrede Martinoviću i koju su mu demolirali automobil. Na snimku prebijanja vidi se da je Martinovića tuklo 20-ak policajaca, a u Osnovnom sudu u Podgorici na optuženičkoj klupi našla su se dvojica pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice Goran Zejak i Boro Grgurović. Ukinutom presudom oni su bili osuđeni na po godinu i pet mjeseci zatvora zbog zlostavljanja i mučenja Martinovića. Ipak, Viši sud je ukinuo tu presudu. U obrazloženju te odluke, između ostalog, navedeno je da iskaz Martinovića nije dovoljan dokaz da bi se „sajovci” kaznili, te da se zbog brojnih udaraca i težine povreda koje je zadobio njegovom iskazu ne može vjerovati. Ukidajući presudu za prebijanje, Viši sud potvrdio je odluku kojom su dvojica „sajovaca” oslobođeni krivice da su demolirali njegovo vozilo. Zbog zvjerskog prebijanja, Vlada Crne Gore postigla je vansudsko poravnanje sa Martinovićem. Tom odlukom, njemu je iz budžeta države, odnosno od para građana, zbog prebijanja od strane policajaca isplaćeno 130.000 eura na ime naknade štete.

Više povreda nakon protesta u oktobru 2015. od policijskih službenika zadobili su i Momčilo Baranin i Branimir Vukčević. Njih su policajci zaustavili i pretukli u takozvanoj Zlatarskoj ulici, gdje su ih nakon zlostavljanja ostavili. I ovaj slučaj prijavljen je tužilaštvu koje nije otkrilo izvršioce krivičnog djela. Vukčević i Baranin tužili su državu zbog prebijanja tražeći naknadu štete u iznosu od 25.000 eura.

Žrtva policajaca u oktobru 2015. bio je i Nikola Bajčetić koji je prilikom uklanjanja šatora ispred Skupštine prebijen, kada je demolirano njegovo vozilo. Bajčetić je događaj prijavio tužilaštvu, a kamere su zabilježile njegovo prebijanje i demoliranje vozila. Ipak, to nije bilo dovoljno za otkrivanje imena batinaša. Međutim, zbog incidenta koji se dogodio istog dana, kada je autom probio policijski kordon, Bajčetić je ekspresno osuđen na tri mjeseca zatvora. Kako tužilaštvo godinama nije otkrilo ko je njemu nanio povrede i demolirao mu vozilo, Bajčetić je tužio državu tražeći naknadu od 10.000 eura. I taj postupak je u toku pred Osnovnim sudom u Podgorici. U podgoričkom Osnovnom državnom tužilaštvu vode se i drugi postupci u kojima tužioci nastoje identifikovati policijske službenike koji su građanima nanijeli povrede.

Poslednji slučajevi prebijanja od strane policajaca dogodili su se početkom prošlog mjeseca nakon fudbalske utakmice Sutjeska–Budućnost u Nikšiću. Nekoliko navijača zadobilo je više udaraca pendrecima na stadionu, a najozbiljnije povrede zadobio je vođa „varvara” Aleksandar Čaka Ivanović. Od udarca pendrekom u glavu zadobio je potres mozga, ali i druge povrede. On je odmah nakon toga uhapšen i pritvoren zbog napada na policajca. U tom predmetu zakazan je i početak suđenja u Osnovnom sudu u Nikšiću. Ipak, uprkos dostupnim snimcima, nije utvrđeno ko je Ivanoviću nanio teške povrede. Osim na terenu, on je prebijen i van njega, kada je izašao iz autobusa. Na snimku objavljenom u medijima vidi se kako više policajca tada prilazi Ivanoviću koji je već imao povredu na glavi, i nastavljaju da ga batinaju.

Sličan scenario dogodio se i drugom navijaču, Marku Vukadinoviću iz Podgorice. Međutim, policajci njega nijesu tukli u Nikšiću gdje je došlo do sukoba, već u Podgorici. Kada je izašao iz autobusa u službeno vozilo uvela su ga trojica policajaca, pošto je snimljen kako na stadionu psuje njihove kolege. Tada su počeli da ga zlostavljaju, nanoseći mu više povreda, između ostalog prelom nosa, a od silnih udaraca slomili su mu i zube. Njega su prebijala petorica policajaca, koji su ga, kako je naveo u prijavi, vrijeđala i prijetila mu da će ga skinuti golog, te da će snimati kako uriniraju po njemu. On je podnio prijavu zbog ovog slučaja, navodeći imena nekih od policajaca koji su se iživljavali nad njim.

M.V.P.

---

Policija stidljivo upozorava batinaše
Milan Radović iz nevladine organizacija Građanska alijansa ukazao je da je nekažnjivost policije visoko rasprostranjena. Upozorio je da je neophodno da se ta praksa promijeni.

– Dodatno, neophodno je stalno ponavljati sa najviših adresa u policiji da takvo postupanje nije dozvoljeno i da će biti sankcionisano, što se do sada stidljivo i rijetko govorilo. Takođe, potrebne su obuke za službenike. Važno je da shvate da policijski službenik uvijek mora voditi računa o bezbjednosti građana i da kada primjenjuju ovlašćenja to moraju raditi sa što manje posledica. Naravno, to nije jednostavno, ali baš zato policijski posao zahtijeva posebne obuke i način rada – kazao je Radović.


Za tri godine zlostavljano najmanje 25 građana
Zaštitnik ljudskih prava i sloboda ocijenio je ranije da je tokom poslednje tri godine u Crnoj Gori najmanje 25 građana bilo žrtve torture, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja, a da su u svakom slučaju počinioci tog krivičnog djela bili predstavnici državnih institucija, odnosno Uprave policije, Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS) i Specijalne psihijatrijske bolnice u Kotoru. Državna tužilaštva u radu su imala 79 prijava građana koji su se žalili na prekomjernu upotrebu sile službenika policije i ZIKS-a. Među građanima koji su tražili pravdu zbog zlostavljanja je i šest maloljetnika i pet žena.

Zlostavljani građani na sudovima nijesu našli pravdu, jer su malobrojni osuđeni počinioci tog krivičnog djela uglavnom dobijali uslovne i kazne rada u javnom interesu, a u poslednje tri godine dvije najveće zatvorske kazne za torturu su bile od po godinu i pet mjeseci.