Izložbu „Stefan Prvovenčani u književnosti i istoriografiji” Narodne biblioteke Stefan Prvovenčani iz Kraljeva zahvaljujući Matici srpskoj -Društvu članova u Crnoj Gori imala je priliku da pogleda i publika u Nikšiću. Na 16 panoa predstavljen je cjelokupan život Stefana Prvovjenčanog prvog krunisanog kralja među Nemanjićima u srednjovjekovnoj srpskoj državi koja je utemeljena prije 800 godina. Stefan Prvovjenčani bio je drugi sin rodonačelnika Nemanjića, velikog župana Stefana Nemanje, odnosno Sv. Simeona.
Njegova braća bili su Vukan Nemanjić koji je bio knez i upravnik Zete, i Rastko - Sv. Sava osnivač autonomne Srpske arhiepiskopije. Od svoga oca presto je nasledio na državnom saboru kod Petrove crkve u Rasu 1196. godine, a umro je 1227. godine, i pred njegovu smrt bolesnog ga je brat arhipeiskop Sava zamonašio davši mu ime Simon. Kult Nemanjića, rekao je u Nikšiću dr Vasilj Jovović, oduvijek je bio duboko ukorijenjen na prostoru Crne Gore. Tokom svoje vladavine vladari iz porodice Petrović Njegoš, koji su inače vladali od 1697-1918. godine, baštinili su srpsku državnu ideju utemeljenu na srpskoj srednjovjekovnoj državi Nemanjića,kao i Cetinjska mitropolija, tako da je ta tradicija bila utkana u narodnu svijest stanovništva koje je živjelo na teritoriji kojom su Petrovići Njegoši vladali, ali i u krajevima u njenom okruženje.
– Posebno je to književno, kulturno i opšteduhovno stavaralaštvo srpskog naroda na ovim prostorima, odnosno konkretno na prostoru tadašnje Crne Gore bilo nadahnuto srpskom srednjovjekovnom državom. Ta svetorodnost, prema istoričarima, bila je jedan moćan faktor jer je članove dinastije visoko uzdizala iznad drugih ljudi pa su svi kasniji vladari osjećali potrebu da se baš i geneološki vežu za Nemanjiće da bi na taj način istakli u punoj mjeri svoju vladalačku osobinu. Pomenuću samo jedan slučaj za Balšiće koji se u poveljama pozivaju na svoje djedove, Sv. Simeona i Sv.Savu, kazao je dr Jovović.
Petrovići Njegoši su utemeljenje svojih državotvornih ideja tražili u srpskoj srednjevjekovoj državi. To je bilo njegovanje prvestveno kulta članova dinastije Nemanjića, u prvom redu Sv.Save, kao i Stefana Dečanskog kojem je veliki broj crkava posvećen, ali i Stefana Prvovjenčanog, kralja Milutina, cara Dušana i drugih iz loze Nemanjića, a onda i Kosovskog zavjeta.
– To se ogledalo i u heraldičnim simbolima. Dvoglavi orao Nemanjića i Crnojevića su preuzeli Petrovići,koji su takođe i težili oslobođenju teritorije koje su nekad ulazile u sastav srpske srednjovjekovne države. Tokom vjekova nosilac tradicije srpske srednjovjekovne države, ideje državnosti Nemanjića na tlu Crne Gore, Brda i Primorja bila je Cetinjska mitropolija. Tradicija i kult Nemanjića u narodu tadašnje Crne Gore i krajeva u njenom okruženju ogledala se u velikom broju crkava, krsnim slavama čiji su patroni bili iz svetorodne dinastije Nemanjića, zatim slavljenju Sv Save kao školskog zaštitnika,velikom broju toponima, narodnih pjesma i predanja posvećenih Nemanjićima, naveo je dr Jovović neke od primjera.
Marija Jelić iz Matice srpske-društva članova u Crnoj Gori istkla je da su autori Danka Spasojević i Ivana Hrenko, a postavka je predstavljena u Nikšću zahvaljujući i pomoći Ambasade Srbije i Narodne biblioteke „Stefan Prvovenčani” iz Kraljeva.
B.B.