Ekipa zaposlenih u OJU „Muzeji” Kotor radi reviziju eksponata iz nekoliko zbirki Istorijskog muzeja Kotora u osnivanju, kome pripadaju Crkva Svetog Pavla i Crkva Sv. Mihaila – Lapidarijum. U uskom prolazu uz južni zid Crkve Sv. Mihaila nedavno su, dok se tlo još smirivalo od nedavnog zemljotresa, obavljali popis, mjerenje, fotografisanje kamenih grbova i ulomaka, provjeravali u kojoj su mjeri očuvani, uz podatke o porijeklu, i kom periodu pripadaju. Svaki predmet ima svoju fasciklu, a podatke obrađuju konzervator i dokumentarista. Komisija za reviziju u sastavu: arheolog Gojko Andrijašević, konzervatorka-restauratorka mr Maja Uskoković, dokumentaristkinja mr Jelena Čečur, istoričarka mr Jelena Radonjić, tehnička lica: Andrija Ramadanović i Dejan Kašćelan, te mr Mirjana Vukasović, predsjednica Komisije, u saradnji sa arhitektom Zoricom Čubrović iz kotorskog odjeljenja Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore, do sada je obradila oko 300 komada kamene plastike.
– U zbirci je oko 750 komada ulomaka, ali se stalno otkrivaju novi. Lapidi su u fragmentima, treba ih spojiti, zaštititi, a to ćemo obaviti u konzervatorsko-restauratorskoj radionici, iza Katedrale. To je neophodno, a kada bude oformljen Istorijski muzej, tu ćemo smjestiti sve eksponate. Do tada oni se čuvaju ovdje, u prolazu pored zida Crkve Sv. Mihaila. Revizija koju sada radimo je veoma važna, a rok za obradu je godinu. Radi se punom parom, kaže Andrijašević, rukovodilac Istorijskog muzeja u osnivanju.
– Dvije arheološke zbirke su izložene u Crkvi Sv. Pavla, a dio Lapidarijuma je u Crkvi Sv. Mihaila. U ovoj zbirci lapida (kamena) sa po jednim najznačajnijim predmetom zastupljeni su antika, kasna antika, preromanika, romanika, gotika, renesansa i barok. Najznačajniji eksponat s kraja 1. vijeka je glava rimskog imperatora Domicijana, dok iz kasne antike imamo interesantan reljef „Agneca božijeg” iz 6. vijeka, to je prikaz Hrista koji preuzima sve grijehe ovog svijeta, onda imamo jako puno predmeta iz preromanike. Crkva Sv. Mihajla, datirana u kraj 13, početak 14. vijeka, prelaz između romanike i baroka, podignuta je na temeljima starije crkve iz 9. vijeka (preromanika), i tu se nalazi mnogo ostataka crkvenog kamenog namještaja. Čitava crkva, pogotovo dio apside u kojoj se vršila služba, bio je u kamenim namještaju, a najreprezentativniji dijelovi su parapetne ploče. Interesantan je period romanike, koja je jako zastupljena u Kotoru, renesansa i barok, čiji su najreprezentativniji primjerci grbovi plemićkih porodica Manjo, Vrakjen, Bizanti, Buća, Feri, objašnjava Andrijašević. Tokom ove revizije po prvi put su spojeni neki dijelovi grbova, kamenih nadgrobnih ploča, a rezultati će na kraju biti predočeni javnosti.
M.D.Popović

---

Bokeljsko starinarsko društvo
– Prvi lapidarijum osnovalo je Bokeljsko starinarsko društvo 1906. godine, u Crkvi Gospe od Rozarija (u blizini današnje crkve Sv.Nikole). Kad su obavljani sanacioni radovi Katedrale Sv.Tripuna od 1896. do 1908. godine, pronađen je veliki broj ulomaka i onda je Frano Bulić, arheolog –konzervator iz Splita, predložio osnivanje lapidarijuma. Tako je 1906. godine osnovano Bokeljsko starinarsko društvo, koje je imalo Statut, a članovi su bili ugledni građani Kotora. Društvo je ugašeno 1914, a lapidarijum je bio otvoren za javnost do 1945. Potom je izmješten, preseljavan, da bi ponovo bio predstavljen 2004. u Crkvi Sv. Mihaila, objasnio je Andrijašević.