Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), u Crnoj Gori u poslednjih deset godina prosječno 110 građana izvrši suicid tokom jedne godine, što je za 35 odsto uvećanje u odnosu na početak ovog vijeka jer raste broj oboljelih od depresije i zavisnika od alkohola i droga. U Crnoj Gori je samo lani samoubistvo izvršilo 99 građana, po čemu smo među deset država sa najviše suicida u Evropi. Zaštitnik ljudskih prava i sloboda saopštio je povodom Svjetskog dana mentalnog zdravlja, da Nacionalni mehanizam za prevenciju torture (NPM) podsjeća na važnost poštovanja ljudskih prava psihijatrijskih pacijenata.

– Suština mentalnog zdravlja data je u definiciji Svjetske zdravstvene oragnizacije: „Zdravljje predstavlja kompletno fizičko, mentalno i socijalno blagostanje, a ne samo odsustvo bolesti i nemoć”. Dakle, mentalno zdravlje predstvlja integralni dio ove definicije. Liječenje psihijatrijskih pacijenata u crnogorskim ustanovama je neadekvatno jer se, uglavnom, sastoji od farmakoterapije, na šta je NPM ukazivao kroz svoje nalaze i izvještaje. Takođe, materijalni uslovi – arhitektonsko-tehnički, kao i opremljenost mobilijarom u prostorijama gdje su smješteni psihijatrijski pacijenti na niskom su nivou (Klinika za psihijatriju Klinički centar Crne Gore, pojedina odjeljenja u Specijalnoj psihijatrijskoj bolnici Dobrota). NPM podsjeća da se životni uslovi mogu definisati kao nečovječno ili ponižavajuće postupanje. Osoblje u bolnicama (nemedicinsko, kao i srednji medicinski kadar i više medicinske sestre) mora imati adekvatnu obuku za rad u psihijatrijskim bolnicama i tretman psihijatrijskih pacijenata. Stoga je važno da se ovoj temi posveti dužna pažnja i da svi odgovorni pojedinci i nadležni organi kontinuirano rade na unapređenju statusa pshijatrijskih pacijenata – ističe Zaštitnik.

Iz akcije za ljudska prava (HRA) „Danu” je saopšteno da apeluju na nadležne institucije (Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, Ministarstvo pravde da hitno, u okviru svojih nadležnosti, preduzmu mjere i aktivnosti predviđene Strategijom zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja u Crnoj Gori u periodu od 2019. do 2023. godine.

– Konkretno, da uspostave telefonsku liniju za pomoć u krizi za djecu i mlade; formiraju radnu grupu za izradu analize uslova i potreba za početak realizacije socijalnog stanovanja uz podršku u zajednici; unaprijede funkcionisanje asertivnih timova koji su oformljeni pri centrima za mentalno zdravlje i sprovedu analizu usklađenosti legislative u oblasti mentalnog zdravlja sa relevantnim međunarodnim preporukama na području poštovanja i zaštite ljudskih prava osoba sa mentalnim oboljenjima. Prema našim saznanjima, sa realizacijom svih ovih aktivnosti se kasni jer je trebalo da budu sprovedene od početka 2019. godine. U Crnoj Gori ne postoje adekvatni uslovi za liječenje osoba sa mentalnim oboljenjima. Uprkos mnogim obećanjima, do danas nije započeta izgradnja nove psihijatrijske klinike u Podgorici, a tzv. socijalni pacijenti za čijim je liječenjem prestala potreba i dalje žive u Specijalnoj bolnici za psihijatriju u Kotoru jer država za njihovo zbrinjavanje nema rješenje – navode iz HRA.

D.B.

---

Fali kreveta i dušeka za oboljele
Iz Socijalističke narodne partije saopšteno je da se u svijetu godišnje počini oko 800.000 samoubistava, a Crna Gora po stopi suicida već godinama nadilazi evropski prosjek.

– Neadekvatan i neodgovoran odnos države prema ovim ljudima vidljiv je na svakom koraku. Tako, na primjer, Klinika za psihijatriju Kliničkog centra Crne Gore u Glavnom gradu izgleda kao da će se srušiti svakog trenutka i postala je simbol nebrige nadležnih prema građanima kojima je pažnja najpotrebnija. Specijalna bolnica za psihijatriju u Dobroti nadaleko je poznata po prevelikom broju pacijenata, od kojih mnogi tu ostaju decenijama, čak i nakon izlječenja jer nemaju gdje da odu; neadekvatnim uslovima smještaja (nedostatak kreveta, dušeka, posteljine i garderobe za pacijente); nedostatku medicinskog osoblja; lošoj higijeni, pa čak i neprimjerenom odnosu pojedinih zaposlenih prema hospitalizovanima, o čemu su mediji ranije izvještavali – navode iz SNP-a.