BAR – Predsjednik Skupštine Opštine Bar Mićo Orlandić dostavio je Ministarstvu održivog razvoja i turizma predloge i sugestije na Nacrt plana područja posebne namjene za Nacionalni park „Skadarsko jezero”.
Prema riječima Orlandića, Opština Bar podržava plan u smislu izabranog scenarija održivog razvoja zaštićene zone Nacionalnog parka „Skadarsko jezero”, s ciljem zaštite prirodne i kulturne baštine, biodiverziteta, istorijskog nasleđa i predjela prirode. Scenario održivog razvoja Nacionalnog parka Skadarsko jezero je uspješan ukoliko plan jasno definiše održivost na svim teritorijalnim cjelinama koje pripadaju kako Opštini Bar, tako i opštinama Cetinje i Podgorica, uz uvažavanje svih prirodnih specifičnosti prostora opština.
– Plan potencira razvojnu komponentu u oblasti turizma, stoga planom treba omogućiti jednake planske uslove za ravnomjeran razvoj naselja, i u tom smislu potrebno je jasno definisati građevinske zone naselja i precizirati mogućnosti izgradnje novih objekata namijenjenih turizmu u okviru pojedinih opštinskih zona. Zahvatu NP „Skadarsko jezero” pripada nešto manje od polovine teritorijalne površine opštine Bar, stoga je interes naše opštine da na ovom prostoru imamo i razvojnu komponentu u oblasti turizma, a posebno kod činjenice da imamo 71 km obale jezera, kao i dvije pješčane plaže Donje Muriće i Pješačac–Seoca, Godinje. U obalnom dijelu od Ckla do Virpazara imamo 11 pristaništa, kao i autentična ribarska naselja, što iziskuje realnu potrebu da se planira kolska-biciklistička saobraćajnica duž obale jezera, na koti iznad najvećeg vodostaja, od graničnog prelaza Ckla do naselja Godinje dužine 35 km.
U trupu saobraćajnice treba planirati i vodosnabdijevanje, kao i primarne i sekundarne objekte elektroenergetske infrastrukture, koje su neophodne za održiv razvoj prostora i planom utvrđenu adaptaciju pristaništa i ribarskih kućica – navodi Orlandić.
Podsjeća da su Vlada Crne Gore i Vlada Albanije potpisale sporazum o otvaranju kopnenog graničnog prelaza u Ckla, te je stoga potrebno planirati objekat graničnog prelaza i saobraćajnicu koja obodom jezera povezuje Ckla sa Zoganjem i Skadrom na albanskoj strani.
Nacrtom plana trebalo je detaljnije razraditi mogućnost sniženja nivoa jezera i njegovog vraćanja u prirodni nivo, prokopavanjem korita rijeke Bojane, čime se za razvoj poljoprivrede i drugih aktivnosti oslobađa preko 40.000 hektara zemljišta.
– Predlažemo da se prihvate inicijative lokalnog stanovništva sa prostora mjesnih zajednica Krajina, Šestani i Crmnica, s ciljem razvoja poljoprivrede, zaštite ljekovitog bilja i pčelarskih prinosa, kao i sadržaja iz oblasti ornitologije, što ima direktan uticaj na smanjenje negativnih demografskih kretanja i depopulacije područja. Iako je obala Skadarskog jezera najčešće strma i kamenita, na obali se mjestimično javljaju plaže. Nacrtom plana nije na odgovarajući način predviđena valorizacija plaže Pješačac, koja je s manjim prekidima duga oko 700 metara, i proteže se sve do lokaliteta Rajačko oko. Takođe, obrađivač plana nije evidentirao i plažu koja se proteže od poluostrva Obida pa skoro sve do Virpazara – ističe Orlandić.
Nacrt plana takođe ne tretira na odgovarajući način javne sportsko-rekreativne sadržaje, jer bi trebalo da ti sadržaji budu mogući u okviru plaže u Donjim Murićima, plaže Pješačac i plaže kod poluostrva Obida. Takođe, nisu razrađeni takvi sadržaji na području Bobovišta i Blaca, kao ni u selu Ckla.
Postojeće stanje elektroenergetike na potezu Komarno–Virpazar–Ostros takođe nije na odgovarajući način tretirano planom.
– Cjelokupni priobalni prostor Skadarskog jezera, od Virpazara do Ostrosa, praktično nema izvorišta pitke vode. Na ovom prostoru nalaze se naselja koja nemaju trajnog i kvalitetnog izvora vodosnabdijevanja. Zato smatramo da je planom trebalo razraditi problem vodosnabdijevanja i odvoda voda, imajući u vidu sledeće mogućnosti: snabdijevanje iz vodovodnog sistema Virpazara, uz uključenje viška vode iz podgorskih vrela, snabdijevanje iz izvorišta Raduš, koje je nekada bilo opcija za snabdijevanje vodom regionalnog vodovodnog sistema i snabdijevanje iz regionalnog vodovoda. Zato smatramo da opciju vodosnabdijevanja i rješavanja pitanja otpadnih voda treba sagledavati u okviru sveukupne zaštite bazena Skadarsko jezero i temeljno planski razraditi – istakao je Orlandić.D.S.

Obnoviti kulturno-istorijske spomenike

– S obzirom na to da se u bazenu Skadarskog jezera nalaze brojni kulturno-istorijski spomenici, smatramo da je trebalo sadržajnije tretirati prestonicu kralja (kneza) Vladimira Vojislavljevića, koja se nalazila u Manastiru Prečista Krajinska, u kojem je takođe bilo sjedište Zetske mitropolije. Prestonicu Crnojevića Žabljak i njihov mauzolej i njihove grobnice koje se nalaze u okviru Manastira Kom takođe je trebalo tretirati u funkciji zaštite i potpune obnove istorijskog i državotvornog pamćenja Crne Gore. Smatramo da je u okviru kulturnih sadržaja trebalo razmišljati i o Obodskoj štampariji, što sa ostalim manastirima i crkvama na području bazena Skadarskog jezera čini osnovu državotvornog i kulturnog identiteta Crne Gore – navodi Orlandić.

Omogućiti jednake uslove razvoja za svako naselje

Orlandić smatra da planom treba propisati detaljne smjernice za uređenje svakog ribarskog naselja, seoskih naselja i područja koja gravitiraju naseljima, s uslovima za rekonstrukciju postojećih objekata namijenjenih seoskom stanovanju i turizmu... Predlaže i davanje smejrnica za promociju tradicionalnih poljoprivrednih proizvoda, kulturnih i prirodnih dobara na ovom području, uz detaljne smjernice za oblikovanje i materijalizaciju objekata u smislu poštovanja tradicionalne arhitekture, sa detaljnim razradama i stvaranjem mogućnosti za izgradnju novih objekata.
– Planom bi trebalo omogućiti jednake uslove razvoja za svako naselje u zoni nacionalnog parka i u zaštitnoj zoni. U tom smislu je potrebno jasno definisati građevinske zone naselja i precizirati mogućnost izgradnje novih objekata namijenjenih turizmu i sadržajima, koji će na održiv način valorizovati prostor obuhvaćen planom – smatra on.