Javna rasprava u Prištini i djelovima regiona nastanjenim Albancima, o dijalogu sa Beogradom i eventualnim rješenjima, poput „korekcije granica”, prešla je okvire same debate, stvarajući podjele unutar šireg albanskog političkog prostora, unoseći atmosferu straha i nesigurnosti među Albancima.
To su ocjene albanskih analitičara i političara, nakon što je kosovski predsjednik Hašim Tači otvoreno javnosti više puta saopštio da u konačnom raspletu dijaloga sa Beogradom neće biti razmjene teritorije, podjele, ali da je moguća promjena granice, kroz njenu korekciju.
– Korekcija granica nije izraz koji sam izmislio, ali mnoge države u svijetu ga koriste kao instrument za prevazilaženje neprijateljstava, rješavanje problema i stvaranje dugoročnog mira. Ponavljam često u poslednje vrijeme: korekcija granica ne podrazumijeva podjelu ili razmjenu teritorija. Korekcija granica neće dovesti do podjele Kosova i to bi svakome bilo jasno – rekao je Tači u jednom od poslednjih intervjua.
Analitičari su korekciju odmah povezali sa razmjenom teritorija – prostor nastanjen Albancima u opštinama Preševo i Bujanovac, za sjever Kosova – nastanjen isključivo Srbima. Takav ishod Albancima se ne dopada jer bi, kažu, Kosovo bilo okrnjeno, a definitivno bi ostalo bez strateški važnog vještačkog jezera Gazivode, istoimene hidroelektrane, sjevernih djelova kombinata „Trepča” sa dva rudnika.
Od ove opcije ograđuju se predstavnici Albanaca iz opština juga centralne Srbije, koji su Hašimu Tačiju nedavno u Prištini prenijeli da njihov položaj i rezultate referenduma iz 1992. godine o pripajanju Albancima na Kosovu, stavi na dnevni red dijaloga sa Beogradom.
– Niko u Preševskoj dolini ne može imati ambicije koje ugrožavaju državnost Kosova – rekao je predsjednik opštine Bujanovac Šaip Kamberi.
Nakon sastanka sa Tačijem, politički predstavnici sa juga Srbije otišli su kod Saljija Beriše, bivšeg albanskog premijera. Njemu su, takođe, prenijeli da su protiv namjere da se njihova pozicija koristi za razmjenu teritorija sa Beogradom na Kosovu.
Beriša je potom upozorio Tačija da je „razmjena teritorija dugogodišnji cilj vlasti u Beogradu, i pre proglašenja nezavisnosti Kosova i sada”.
Tači mu je odgovorio da nema namjeru da uvažava stavove i protivljenje nekoga ko je odavno otišao sa vlasti i ko je „pružao utočište Bin Ladenu, Arkanu – ubici kosovskih Albanaca”.
– Ne treba mi savjet onih koji su zatvarali legendarnog komandanta Adema Jašarija, kao i druge istaknute komandante poput Fehmija i Dževe Ladrovci, Zahira Pajazitija, a OVK obilježavali kao terorističku organizaciju – napisao je Tači.
U analitičkim krugovima u Albaniji kažu da verbalni rat Tačija i Beriše odslikava „zajedničko albansko licemerje” ističući, međutim, da je Kosovo čisto američka investicija i produkt, te da stavovi Tačija i Beriše neće imati veliki uticaj na budućnost Kosova.
Na Tačija su se verbalno obrušili i albanski analitičari iz Makedonije, ukazujući da je korekcija granica proces koji bi mogao da otvori druge probleme u regionu. Podstakla bi, prema njima, Albance u Makedoniji da teritorijalno odvoje prostor na kome žive, a šire, omogućila bi formiranje „Velike Albanije”.
Tači se sa napadima suočava i u „svom dvorištu”. Od opozicije stalno dobija pozive da treba da se povuče, a pogotovo nakon stava o korekciji granice. Opozicija neće zajedničku platformu sa vlastima o završnoj fazi dijaloga, sve dok Tači predvodi prištinsku delegaciju.
Tači ima podršku institucionalnih lidera – premijera i predsjednika Skupštine. I oni, u njegovom maniru poručuju – podjela Kosova neće biti dio dijaloga, pod bilo kojim okolnostima.
– Kosovo ide na dijalog kako bi u finalu ovog procesa postiglo međunarodno obavezujući sporazum, koji će donijeti priznanje Kosova, stolicu u UN i ubrzanje evroatlantskih integracija. Ovo je naš zajednički program sa SAD i EU. Kosovo neće biti podijeljeno i ovo pitanje se neće razmatrati – napisao je Kadri Veselji, Tačijev naslednik na mjestu predsjednika Demokratske partije i aktuelni predsjednik kosovskog parlamenta.
RTS-M.Nj.