-Piše: Dragoljub Pavićević

Regionalni izbori u Bavarskoj oslabili su centralnu vladu u Berlinu. Iako na izborima u najvećoj i najbogatijoj njemačkoj pokrajini nije učestvovala, Angela Merkel je dobila po zubima”. Koalicioni partneri Angele Merkel- Hrišćansko- socijalna unija i socijaldemokrate ostvarili su najslabiji rezultat u Bavarskoj u poslednjih 60 godina. Istaknuti član socijaldemokrata je doskorašnji predsjednik Evropskog parlamenta Šulc, koji je volio da dijeli lekcije zemljama bivše SFRJ o tome šta da rade. Kad se uporede rezultati iz 2013. vidi se da je desetak procenata birača okrenulo leđa Hrišćansko demokratskoj uniji i glasali su, po svemu sudeći, za Alternativu za Njemačku. Socijaldemokrate su izgubile polovinu svojih glasača sa izbora iz 2013. godine. Ti glasači okrenuli su se Partiji zelenih koja je dobila podršku od skoro 18 odsto izašlih birača u Bavarskoj.
Alternativa za Njemačku, partija krajnje desnice, osvojila je u Bavarskoj 11 odsto glasova. Time je ušla u 15. parlament od 16 državnih regija. I izlaznost je u Bavarskoj povećana za skoro desetak procenata u odnosu na 2013. Želja da se smijeni Angela Merkel motivisala je građane Bavarske da izađu na izbore. Izlaznost 72 odsto.
Ovdje je nešto drugo bitno. Na Balkanu se velike zapadnoevropske zemlje doživljavaju kao „šampioni demokratije” ili bakljonoše demokratije. U Bavarskoj je na vlasti jedna partija punih 60 godina. To je opasnost za demokratiju. To je problem za demokratiju. Dugo ostajanje na vlasti dovodi do autoritarnog režima. Zato je ishod izbora u Bavarskoj ljekovit za demokratiju i u Njemačkoj i u Evropi. A Angela Merkel uživa svoj četvrti mandat.
Nastavlja se trend već viđen u drugim zemljama Evrope. Nove političke snage krajnje desnice krune, dan po dan od izbora do izbora, biračko tijelo izvornih, klasičnih, konzervativnih, tradicionalnih, starih partija. Neki to zovu ekstremizam, neki populizam, no bilo kako bilo, krajnja desnica pušta korijene u najvećoj zemlji Evrope.
Kako je moguće da u zemlji u kojoj je ekonomska situacija dobra, zemlji u kojoj je nezaposlenost skoro iskorijenjena partije koje dijele vlast dobijaju sve manju podršku birača na lokalnim izborima?
Partije su zapostavile mnoge stvari zbog kojih obično ljudi žive sve teže čak i u bogatim i razvijenim zemljama Evrope. Bezbjednost građana i kulturni identitet su ugroženi iako je na drugoj strani nezaposlenost iskorijenjena.
Zalazak karijere Angele Merkel počinje 2015. godine, kada je dozvolila da više od milion emigranata iz Afrike i Azije uđe u Njemačku. Birači koji su je podržavali u prethodna tri mandata, ovo joj je četvrti, uskraćuju joj podršku.
Sada Hrišćansko demokratska unija optužuje svog koalicionog partnera Hrišćansko socijalnu uniju da podstiče desničarsku priču kako bi spriječili odliv svojih birača u Alternativu za Njemačku. Nakon poslednjih parlamentarnih izbora za Bundestag, Njemačka je imala najduži period (ukupno 6 mjeseci) bez Vlade u svojoj poslijeratnoj istoriji. Toliko su trajali pregovori o formiranju sad već veoma krhke koalicione vlade.
Politika otvorenih granica doživjela je krah. Brodovi, što izbjeglica- što emigranata, koji pristižu na evropsku obalu izazvali su brodolom lijevih liberalnih partija. Građani zapadnoevropskih zemalja sada se bune protiv toga, a bune se tako što na izborima glasaju za desno orjentisane političke partije i pokrete.
Razara se kulturni identitet zapadnih zemalja u Evropi. Građani-glasači to vide. Nije Merkel jedina tako griješila.Tome su doprinijeli Bler, Merkel i Oland.
Za vrijeme mandata iskomplikovala je odnose sa Amerikom, Njemačka ne uplaćuje NATO- u dva odsto GDP- a. Samo Britanija, Grčka koja je bankrotirala i jedna mala baltička zemlja uplaćuju u NATO po propisina. Ne uplaćuje ni Francuska.
Iskomplikovala je odnose sa Rusijom, i što je najgore za EU, a i za Njemačku, za vrijeme njene vladavine Britanija izlazi iz Evropske unije. Nema sumnje da Merkel snosi najveću odgovornost za oživljavanje nacionalizma u Evropi i za jačanje krajnje desnih partija i pokreta. Neslavan saldo za četvorostruku kancelarku, neslavno i za najveću zemlju Evrope.
Možda je sve ovo dobro što se dešava u Njemačkoj, i sada i ranije oko izbora krhke koalicione vlade. Možda će Njemačka sada morati da brine više o sebi, a manje će koristiti EU da se miješa u politiku drugih zemalja.
U svakom slučaju, politička nestabilnost i krhka koaliciona vlada u Njemačkoj ostaviće poslediće i na Evropsku uniju koja takođe puca po svim šavovima. Prvi put poslije Drugog svjetskog rata, Evropa se suočava sa političkom neizvjesnošću u Njemačkoj. Najveća i najmoćnija zemlja EU nije nikad dosad iskusila sličnu krizu. Time se oblak političke neizvjesnosti nadvija nad cijelom EU. Komešanje i nezadovoljstvo u pojedinim zemljama je očito. Zemlje Evrope pretvaraju se u magacine izvezenih njemačkih proizvoda. Banke su poslužile kao instrument da se urnišu Italija i Grčka. Zlostavljanje Mađarske i Poljske je u toku zbog njihove želje da neke zakone donose suvereno, dok zapadnom Balkanu, umjesto članstva u EU, prijeti opasnost da se pretvori u kamp za izbjeglice iz Azije i Afrike.
Na kraju, šta se može očekivati?
Za dvije nedjelje biće održani izbori u pokrajini Hese. Tamo su na vlasti Hrišćansko demokratska Unija i Zeleni. Desi li se tamo isto što i u Bavarskoj, Merkel će morati da ide iako nijedan njemački kancelar dosad nije podnio ostavku.
Ili ga je smijenila vlastita partija ili je narod tako htio na izborima.
U decembru je zakazan i kongres Hrišćansko demokratske unije na kome se Angela Merkel boriti da bude ponovo izabrana na čelo partije.
Ona ima koju nedjelju ili mjesec na raspolaganju da „uzme malo vazduha” ne bi li održala glavu iznad vode prije nego što je kovitlac zauvijek potopi na dno.