-Piše: Milan Mišić

Poslednji dan oktobra trebalo je da bude „Dan D” za izlazak Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske iz Evropske unije, ali se zbio još jedan preokret koji je to odložio za 31. januar. Boris Džonson nije, međutim, tog dana osvanuo mrtav u nekom jendeku kako je prijetio. Kontroverznom britanskom premijeru sada slijedi suočavanje sa biračima (12. decembra). Nek je sa srećom, njemu, Britaniji i Evropi.

To što je umjesto Bregzita 31. oktobar donio samo „Noć vještica”, američki praznik koji je u međuvremenu globalizovan (i u našim krajevima postepeno istiskuje Svetog Luku) još jedan je dokaz da je izlazak iz EU podjednako težak kao i ulazak, s tim što smo u ovom drugom upravo svjedoci novih komplikacija.

One su u činjenici da su, vetom francuskog predsjednika Emanuela Makrona, zalupljena vrata za početak pristupnih pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, uprkos odluci Evropske komisije i saglasnosti Evropskog parlamenta da se to učini.

Makron, nekadašnji „proevropski mesija”, za ovo je imao više razloga – smatra se da razlog blokade nije Skoplje, nego Tirana (Albanci iz Albanije su najbrojniji tražioci francuskog azila poslije Sirijaca) – ali je ključan njegov stari stav da će proširenje EU biti moguće samo „kad obje strane budu za to spremne”.

Makronovo uvjerenje je da EU treba da se sama reformiše prije nego što počne da prima nove članice. Dio te reforme je i reforma procesa proširenja koja bi za rezultat imala veći uticaj na to zemalja članica nego Evropske komisije. Koje su „zemlje članice” nije teško pogoditi, s obzirom na to da, kako se približava datum silaska sa scene Angele Merkel, opada moć dosad najuticajnije zemlje EU, Njemačke, a na ulogu predvodnika pretenduje Makron, odnosno Francuska.

Da li će on ovu ambiciju uspjeti da realizuje ostaje da se vidi, a njegova blokada već ima višestruko dejstvo, prije svega u balkanskoj čekaonici za ulazak u EU, gdje je donedavno kao rok za pristupanje Srbije i Crne Gore, dvije zemlje koje su u ovom momentu najviše odmakle na putu ka Briselu, u opticaju bila 2025. To se više ne pominje – rok je sada „jednog dana, a možda i prije”.

Istini za volju, nismo se ni mi pretrgli u reformama, iako ih sprovodimo već sedam godina. Crna Gora je otvorila 32 od 33 pregovaračka poglavlja, a Srbija 17 od 35, s tim što Beograd ima mnogo teže „domaće zadatke” nego Podgorica. Najtvrđi orah je svakako Kosovo, gdje nema napretka, ali stagnira i obuzdavanje korupcije, ne jenjava uticaj politike na pravosuđe, mediji su sve neslobodniji, a prava mjera jadnog stanja srpske demokratije je nivo rasprava u njenom parlamentu.

Nije tajna da se vlastodršcima naših zemalja baš ne žuri, ovako kako je sasvim im odgovara (u centrima svjetske moći gleda im se, uostalom, kroz prste, zarad „viših ciljeva”), ali sužavanje evropske perspektive i sve češće pominjanje „priključenja bez priključenja”) ima svoje posledice.

Ako je državni put za Evropu zatvoren, otvoren je onaj pojedinačni: sve više mladog, ali i starijeg sposobnog svijeta se iseljava u potrazi ne samo za boljim životom, nego i za ljudskim dostojanstvom, koje je u domaćim partokratijama sve deficitarnije.

(Autor je bivši glavni i odgovorn i urednik „Politike”)

---