-Piše: Vojislav Bulatović

Miholjsko ljeto je tu i neće dugo trajati, ali dovoljno da se malo zaboravi kišna dekada s kojom je počeo oktobar. Iako je kiša svemu dobro došla, mi ipak više volimo ovu blagu svjetlost i plavi svod. Oni isti političari koji su dugo vapili „da se razvedri iznad Crne Gore“ dobili su šansu da „vedre i oblače“. Dako im ovaj miholjski serotonin pomogne da svoj duh otvore za izvjesno „okeansko osjećanje“ koje nas povezuje sa cjelinom našeg bića.

Mandatar je 8. oktobra imenovan. Penjući se uz široke stepenice zgrade Predsjedništva, podastrte crvenim tepihom, tri lidera, jedan pored drugog, kao da su se držali stare crnogorske: „prvi, ja do njega!” Narodu bi se, vjerovatno, više dopalo da su dali malu prednost (bar za jednu stepenicu) mnogo starijem i od njih imenovanom kandidatu za premijera. Protokol kod predsjednika je stvari postavio na pravo mjesto.

Završni posao konstituisanja nove vlasti slijedeći onu latinsku: voks populi, voks dei, (glas naroda, glas Boga) može da počne. Prva stepenica, parlament, osvojena je direktnom odlukom naroda. Druga stepenca je ona koju neki autori nazivaju i „demokratija bez naroda”, kada stupaju na scenu politički realizatori narodne volje – političke stranke koje je narod podržao i dao im povjerenje da uobliče vlast, da se kvantitet (poslanička većina) transformiše u potrebni odgovarajući upravljački kvalitet – vladu! Vlada je tim pod dirigentskom palicom premijera. Taj tim nije menadžerska (ekspertska) mašinerija koja zna (!) svoj posao. To znanje mora da služi političkom cilju koji osmišljavaju i definišu političari, kontrolišu i vrednuju proces realizacije. To znaju, i rezultat očekuju birači. Oni takođe znaju da njihova očekivanja mogu da se polome na preprekama koje oni kao birači nisu mogli ili nijesu htjeli da zaobiđu dajući svoje glasove mnoštvu političkih opozicionih subjekata, smatrajući tako da je dovoljno jedinstvo u jednoj tački: glasati protiv vlasti! Birači su tako ostavili postizanje daljeg (programskog i akcionog) jedinstva vrhovima političkih stranaka.

Zauzimanje stolica u parlamentu već je obavljeno onako kako je narod odlučio uz manje korekcije među izabranima: ko će s kim i protiv koga. Poneki se još nisu svrstali, ali hoće uskoro. Homogeni DPS sa svojim saveznicima zauzeo je prvi put stranu rezervisanu za opoziciju. Lider „crno-bijelih” Abazović „čestitao” im je vrlo iskreno novo mjesto: „Drago mi je što vas tu vidim!” Nisu mu se zahvalili, ali je sigurno da mu to neće zaboraviti kada se budu donosile odluke! U dosadašnjim sazivima Narodna skupština je često djelovala kao skupština „ujedinjenih nacija” jer je duh „multinacionalizma” i „multinacionalne demokratije” zbog nacionalnih, vjerskih, identitetskih i sličnih problema, više zaokupljao pažnju poslanika nego duh građanske demokratije. Shodno tome i političari su u javnosti davali podsticaje da taj moćni „upijač” pažnje i nezadovoljstva građana ne slabi.

S njim se, na kraju, izašlo i na izbore. Ozbiljno se postavlja pitanje hoće li se nova koaliciona (multipartijska) vlast moći oduprijeti takvoj političkoj kulturi? Dva stuba njena Demokratska CG i „Crno na bijelo” (URA) zakleli su se u kampanji da neće poći tim putem. Čekamo ih!

Koalicije plus koalicija pa savez koalicija. Jedna duga grupa „razlomačka crta” povezuje ih u jedan skup. U najmanjem zajedničkom imeniocu treba da se nađu svi iz dugog niza. U startu je sporazumno stavljeno u „zagradu” ono što se neće „tumbati” što će biti i dalje dio državnog ustrojstva: međunarodne obaveze. To je „pasivni” dio zajedničkog. Međutim, ovo „nasleđe” ipak tangira i madantara i političare kad se razmišlja o novoj vladi. Treba li spoljna verifikacija za neke ministre (sektor bezbjednosti), jer to moraju biti ljudi „zapadnih vrijednosti”? Ne provlači li se kroz ovaj filter ona referendumska podjela na „evroatlantske” i „proistočne”? Da li i na ovo smjera Bečić kad proklamuje: „Nećemo podjele, već pobjede!?“ Ponadajmo se da ono naporedno penjanje uz stepenice nije znak da će se do pobjeda, ipak, stizati preko podjela!

Koalicija koja oko sebe gleda kao muva svojim složenim očima dolazi u iskušenje da upadne u zamku partitokratije koju su žestoko osuđivali dok su imali status opozicije. U uslovima ekonomske nesigurnosti vlast je privlačna za mnoge, jer se pomoću nje može pribaviti moć, ugled i materijalna korist (mnoge oči uprte su u budžet). Što je koalicija složenija (u brojčanom i programskom smislu) to su pritisci iz „baze” veći. Očekuje se da kadrovi budu postavljeni uz poštovanje načela reprezentativnosti, a ne po kriterijumu kvaliteta i kompetentnosti. Postići optimalni ekvilibrijum neće biti lako. Stari parlamentarac Miodrag Lekić upozorio je na opasnost da se na koalicione poslove gleda kao na poslove akcionarskog društva (veći ulog, ucjenjivački kapacitet, „žuta minuta” i slično).

DPS je homogeni politički subjekt, ali je morao da pravi slične kompromise sa svojim partnerima. Rezultati su poznati. Novi vlastodršci (zasad u „pokušaju”) moraće da naprave formulu koja zadovoljava opšte (građanske) interese, a ne primarno partijske. Da bi vlada vladala mora imati jedinstveni politički okvir koji obavezuje po liniji odgovornosti čitav tim. Još jednom, vlada vlada a ne gubi vrijeme u permanentnom usaglašavanju stavova po raznim pitanjima. Vlada vlada ili pada!

---