-Piše: Magda Peternek

Pljevaljska Gimnazija „Tanasije Pejatović”, kojom se rođeni u tom gradu, među kojima sam i ja, ponose, najstarija je gimnazija u istorijsko- geografskoj oblasti Stare Hercegovine i Stare Srbije. Osnivanje gimnazije u Pljevljima 1901. godine predstavlja istorijski podatak prosvjetnog i kulturnog života ne samo u Pljevljima i pljevaljskom kraju, nego i u čitavom Potarju i Polimlju.
E, upravo u toj ustanovi, koja predstavlja simbol i temelj i istorije i tradicije i obrazovanja, prije nekoliko dana, tačnije na slavu Svetog Luke, održana je, vjerovali ili ne, Noć vještica! Kada sam saznala za ovaj gnusni čin, pored nevjerice i zaprepašćenja, osjetila sam ogromnu ljutnju i bijes. Da se Tanasije Pejatović, prvi direktor ove gimnazije, inače prvi saradnik Jovana Cvijića i ugledni profesor i naučnik, može dići iz groba, zastidio bi se od ovoga sramotnog događaja. Jer kako objasniti ovo skrnavljenje svega što se institucijom može zvati nego, najblaže rečeno, kao zločin. Učestvovala sam u polemikama na društvenim mrežama o ovoj temi, i uvjerila se da postoje oni koji su, nažalost, i to u nemalom broju, na strani „vještica’’. Pomiješali su „babe i žabe’’ kao u mnogo čemu, pa i u ovoj ludoriji. Između ostalog, svoj „stav’’ pravdali su ovim riječima- „Nemojte sve da gledate negativno”, ili ovim- „Nemojte sve da povezujete sa vjerom, pustite nas da se zabavimo’’!
Koliko samo prizemnosti, površnosti i neznanja leži u ovim licemjernim izjavama. Problem je, dragi zabavljači besmisla, mnogo dublji, jer zgrada gimnazije, njena prošlost, sadašnjost, njena snaga i budućnost ne bi smjela apsolutno da se povezuje sa ovim ponižavajućim činom. Doći uopšte na takvu ideju, pomisliti na to, predložiti, a tek realizovati, smatram potpunim odsustvom morala. Jasno mi je da su odavno izgubljene granice i mjere u mnogim životnim i društvenim sferama, jasno mi je, nažalost, da se sve ono najgore, najprljavije i najnegativnije predstavlja kao najbolje, ali da će se ovaj krah ljudske svijesti dogoditi, ipak, sam mislila da je nemoguće. Šta možemo očekivati sledeće? Ne mogu da predvidim šta su „umne glave’’ spremne da „izdumaju’’, ali me ne bi začudilo da se u crkvi ili u džamiji organizuje neki „Egzit’’ ili možda „parti’’. Ne bi me iznenadilo da isti oni koji opravdavaju gimnazijsku noć vještica opet kažu da je sve to normalno, i da oni žele samo da se zabave! Pozabavite se vi, gospodo, prvo sobom, zapitajte se gdje su vam rezoni, gdje vam je zdrav razum, gdje su granice, gdje su mjere ukusa, gdje su poštovanje, poštenje, gdje su vam roditelji, gdje su vam preci? Zapitajte se gdje vam je utekla tradicija, gdje su vam korijeni? Nažalost, taj vas suštinski dio bića i života uopšte i ne interesuje. Vama je sve to vid zabave, kao što je i poigravanje moralnim načelima način vašeg siromašnog duhovnog života. Zbog svih vas koji ste svoje običaje, svoj jezik i svoju tradiciju zamijenili tuđom i što se kukavički kitite tuđim perjem, zbog vas takvih urušava se ono što nas jedino može činiti čovjekom, a to je dostojanstvo. Ali, šta vi znate o tome? Nemate pojma, jer vi hoćete „samo da se zabavite’’. I nisu krive tamo neke vještice, ili njihova noć, krivi ste vi koji ste svojom zabavom pod maskama (a to su vam prava lica) ponizili i srozali ugled i svom gradu i gromadi gimnaziji, u koju mnogi od vas prije te noći nisu ni privirili. Srozali ste i ponizili mnoge generacije uglednih profesora i njihovih učenika, koji svoje znanje nesebično i ponosno prenose na svoja pokoljenja. Ponizili ste našu velelepnu, dostojanstvenu gimnaziju koja je čitav vijek stameno utemeljena u tradiciji. Ono što najviše ljuti i izaziva bijes jeste vaše potpuno odsustvo stida.
Prošla je „noć vještica’’, ali su nažalost ostale mnoge maske koje su osvanule i koje će i dalje da se „zabavljaju’’ bez granica. Takvima se mora stati na put i jasno im dati do znanja da nisu dobrodošli na mjesto gdje istorija i tradicija caruju. Za cirkuzante tu nema „karata”. Ja sam na onoj „blagajni’’ na kojoj se cijeni tradicija. I ja i moj bič, jer oni koji nisu su kič.
(Autorka je pjesnikinja)