Učenici područnog odjeljenja u selu Duži nakon 15 godina dobili učionicu

Savjet Mjesne zajednice sela Duži predao je Obrazovnom centru u Šavniku na upotrebu novu adaptiranu i rekonstruisanu učionicu za područno odjeljenje ovog šavničkog sela.

Time je nakon petnaest godina ovo područno odjeljenje konačno uselilo u prostorije koje su mnogo uslovnije od mnogih školskih objekata u Crnoj Gori.

Tim povodom u Dužima je organizovana mala svečanost na kojoj su prisustvovali Vladimir Joković, ministar poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, Svetlana Drobnjak, direktorica Direktorata za predškolsko i osnovno obrazovanje, Gavrilo Cerović, darodavac, Bajo Zorić, direktor JU Obrazovni centar Šavnik, sa saradnikom Vladetom Petrušićem, predsjednik MZ Duži Miloš Ćeranić, te predstavnici mještana Milorad Vilotijević, Milisav Lazović i Milija Ćeranić. Svečanosti je prisustvovala i Lenka Ćeranić, učiteljica koja u ovom područnom odjeljenju radi preko četiri decenije i sada ima dva đaka – Veljka Pavićevića, učenika drugog razreda, i Teodoru Ćeranić, učenicu trećeg razreda.

– Zahvalni smo svim donatorima, a najviše Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede na čelu sa ministrom Jokovićem, Opštini Plužine, Elektroprivredi Crne Gore, Gavrilu Ceroviću, Obrazovnom centru Šavnik i mještanima sela Duži. Možemo zaključiti da je škola u Dužima jedna uspješna priča iz koje su uglavnom izlazili dobri đaci, pa je stoga ovu zgradu trebalo obnoviti. Ako ništa, neka posluži kao uzor drugima – kaže predstavnik mještana sela Duži Milija Ćeranić i ističe da se radi o obrazovnoj ustanovi duge i bogate tradicije, a prema dostupnoj dokumentaciji, škola u Dužima zvanično je počela sa radom školske 1913/1914. godine.

– Nadzorništvo sjeverne školske oblasti u Nikšiću izvijestilo je 15. septembra 1911. godine Ministarstvo prosvjete i crkvenih poslova na Cetinju o pripremama za otvaranje škole u Dužima. U izvještaju se navodi da su sela Duži i Dubrovsko uputila molbu da se izdvoje iz šavničke školske opštine u zasebnu školsku opštinu. Ova dva sela su tada brojila 146 kuća: Duži 62, Kutnja Njiva 17, Rudo Polje 24 i Dubrovsko 43 kuće. Ova sela su 1910. godine platila 4.027 perpera poreza. Nadzorništvo obrazlaže da su Duži od Šavnika udaljene dva i po sata puta, te da nema mosta preko rijeke Komarnice. Škola je podignuta na državnom zemljištu, podjednako udaljenom od pomenutih sela, iznad plemenskog puta, kilometar udaljena od crkve u Dužima. Zgradu su podigli opštinari novoformirane školske opštine iz Duži sa zaseocima i Dubrovska. Imala je jednu veliku učionicu, kancelariju i stan za učitelja – kaže Ćeranić i dodaje da je za prvog učitelja postavljen Ilija Batrićević.

Selo sa najviše pomoraca i nastavnika

Za Duži se, kažu, čulo da su kontinentalno selo u kom živi najviše pomoraca. Stvari, tvrde mještani, stoje malo drugačije.

– Duži su selo sa najviše nastavnika. Petar Ćeranić, Milka Vilotijević i Ilija Lazović su predratni učitelji. Poslije rata niz su nastavili: Bojana Mašić Ćeranić, Jevrosima Vilotijević, Rajka Malović i Milija Ćeranić, Vojislav Lazović je bio profesor srpsko-hrvatskog jezika. Svi su školovanje počeli u Dužima. Tu su i duške snahe: Milena Vilotijević, Dara Vilotijević i Lenka Ćeranić. Jasno je zašto je u Dužima kult obrazovanja uzdignut na najviši nivo i da su Dužani veliku pažnju posvećivali obrazovanju potomstva. U vremenima kad i u "elitnim" gradskim školama đaci kubure sa elementarnom pismenošću, iz ovog odjeljenja nije izašao učenik koji ne zna da čita i piše – ističe Ćeranić.

Prvi poratni učitelj 1918. godine bio je Arsenije Dubljević. U međuratnom periodu najduže su radili učitelji Taško Milošević (sedam godina), Simo Velimirović (šest) i Dragutin Stanišić (više od četiri godine). Škola je izgorela u Drugom svjetskom ratu, tokom Pete ofanzive 1943. godine. Tokom Drugog svjetskog rata, kaže Ćeranić, Dužani su se školovali u kući Nikole Malovića, a učitelj je bio Ilija Lazović.

Mnoga poznata imena školovanje počela u klupama ove škole

Mještani sa sjetom pričaju o najboljim učenicima koji su svoje školovanje počeli u klupama ove škole, a koji su na svoj način obilježili vrijeme u kojem su živjeli, kao što su: dr Radoš Vilotijević, prvi crnogorski primarijus, Josif Malović, dipl. pravnik, sudija Vrhovnog suda SFRJ, Slavko Ćeranić, dipl. inženjer mašinstva, privrednik, predstavnik SFRJ u SEV, dr Marica Malović, naučnik, sekretar Istorijskog instituta SANU, Milija Ćeranić, dipl. učitelj koji je bio najmlađi nastavnik na Nastavničkom fakultetu u Nikšiću i prvi visokoobrazovani učitelj u Crnoj Gori, i mnogi drugi.

– Ostaje žal što neki dobri učenici, osvajači značajnih mjesta na regionalnom i republičkom takmičenju nijesu kapitalizovali svoje mogućnosti, a takvih je iz Duži bilo dosta – ističu Dužani.

– Od 1944. do 1947. godine nastava je izvođena u kući dr Radoša Vilotijevića. 1947. godine Dužani su obnovili rekvidiranu kuću kapetana Jovana Memedovića u kojoj su, pored učionice, bili smješteni kancelarija, učiteljski stan i biblioteka. U prizemlju je bio Dom omladine. Škola je tu radila do kraja školske 1978/1979. godine. Naredne školske godine škola je radila u kuli Đoka Malovića, dijelu koji je pripadao Josifu Maloviću. Naredne školske 1980/1981. useljena je u zgradu u kojoj se i danas nalazi – navodi Ćeranić.