Konferenciju je svečano otvorila pomoćnica direktorice Zavoda za školstvo Crne Gore Nataša Gazivoda.
„Zavod za školstvo kontinuirano radi na unapređenju obrazovanja za održivi razvoj, prepoznajući njegovu ključnu ulogu u oblikovanju odgovornih i svjesnih građana budućnosti. Zavod je razvio brojne programe i vodiče za nastavnike i nastavnice, organizovao obuke, okrugle stolove, kao i brojne druge oblike stručnog usavršavanja. Radi dodatnog unapređenja prakse realizujemo i međunarodne programe, poput međunarodnog programa Eko škole, a u saradnji sa Ministarstvom prosvjete, nauke i inovacija implementiramo Globe program i Program za globalno obrazovanje,” navela je Gazivoda.
Napomenula je da Zavod ima kvalitetnu saradnju i sa brojnim institucijama i nevladinim organizacijama sa kojima realizuju veliki broj značajnih inicijativa.
“Današnja konferencija upravo je prilika da podijelimo iskustva i primjere dobre prakse sa predstavnicima institucija, školama, nastavnicima i sa našim dragim učenicama i učenicima. Vaše prisustvo danas potvrđuje ozbiljnost i posvećenost kojom se pristupa obrazovanju za održivi razvoj u našim školama. Istovremeno, ono za nas predstavlja jednu veliku obavezu da istrajemo na ovom putu razvijajući generacije koje će biti svjesne izazova savremenog društva i spremne da odgovorno djeluju,” istakla je Gazivoda.
Marko Vukašinović, generalni direktor za međunarodnu saradnju, evropske integracije i EU fondove u Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija istakao je da je obrazovanje za održivi razvoj jedan od ključnih stubova budućnosti Crne Gore, ali i evropske zajednice.
“U vremenu kada se suočavamo sa izazovima kao što su klimatske promjene, ekološka degradacija i društveno-ekonomska transformacija, obrazovanje mora biti pokretač promjena i garant održivog razvoja. Strategija reforme obrazovanja 2025-2035. koju je Vlada usvojila prošle nedjelje kao jedan od ciljeva definiše osiguravanje kvalitetnog, dostupnog i pravednog obrazovanja koje podstiče integralni razvoj djece i mladih, obrazovanja koje je otporno na izazove i rizike. Smatram da je na ovaj način postavljeno snažno uporište u obrazovanju za bavljenje izazovima koji su povezani sa životnom sredinom i održivim razvojem, te da ćemo doprinijeti ne samo unapređenju kvaliteta obrazovanja, već i osnaživanju mladih u Crno Gori da aktivno učestvuju u ublažavanju klimatskih promjena i društvo učine otpornijim na eksterne klimatske rizike,” poručio je Vukašinović.
Mnogobrojne aktivnosti Zavoda za školstvo u sferi obrazovanja za održivi razvoj prezentovala je Nevena Čabrilo, predstavnica Zavoda za školstvo.
„Obrazovanje za održivi razvoj integrisali smo kroz obavezne predmetne programe, izborne programe i kroz slobodne i izborne sadržaje na nivou škole. Glavnu prekretnicu u sprovođenja obrazovanja za održivi razvoj predstavlja 2012. jer su tad ispoštovani svi principi i sva strateška dokumenta koja Evropska komisija danas donosi. Već 2012. smo imali međupredmetne teme u svim nivoima obrazovanja, od predškolskog do univerzitetskog obrazovanja. Međupredmetne teme koje smo tada definisali i dalje su relevantne. To su sve oblasti i pitanja sa kojima se svaki pojedinac danas suočava, te su veći izazovi danas nego što su bili 2012. godine. Program obuke je prošlo više od 40 posto ukupnog broja nastavnika i nastavnica tokom prethodnih 20 godina, a razvijen je veliki broj nastavnih materijala kako za djecu tako i za nastavnike i nastavnice,” navela je Čabrilo.
Zavod za školstvo posebnu zahvalnost uputio je Fondaciji „Čini dobro”, CEDIS-u, kao i Njemačkom društvu za međunarodnu saradnju (GIZ) koji su prepoznali značaj obrazovanja za održivi razvoj i pružili snažnu podršku Zavodu za školstvo i obrazovno-vaspitnim ustanovama u sprovođenju programa.
U ime Fondacije „Čini dobro” prisutnima se obratila direktorica Marija Manja Jovović koja je predstavila brojne projekte koje su sproveli na ovu temu.
„Tokom prethodne tri godine, koliko Fondacija “Čini dobro” postoji, organizovali smo osam projekata koje smo osmislili u našoj Fondaciji vezano za obrazovno-vaspitne ustanove i podržali sedam projekata vezanih za obrazovanje za održivi razvoj. Projekti koje smo osmislili su: takmičenja Čini dobro – sačuvaj energiju, Čini dobro – budi heroj za planetu i projekti Eko avantura, Čini dobro – recikliraj I i II, Čini dobro – zasadi drvo, Eko Art Lab, Budi dobro – čini dobro i Čini dobro – recikliraj i kompostiraj. U našem planu za ovu godinu smo zacrtali i projekte Zeleni otisak, Eko bonton, Eko avantura Junior, Lov na blago i takmičenje Budi heroj za planetu,” navela je Jovović.
Zatim je uslijedila panel diskusija „Realizovane aktivnosti i programerski izazovi“, gdje su predstavnici obrazovno-vaspitnih ustanova prezentovali svoje projekte.
Način na koji su program Eko škole prilagodili svom sistemu rada prezentovala je Nataša Jovićević, koordinatorka programa Eko škole iz JPU „Đina Vrbica“.
„Kad se ima volja i želja i kad se ima ideja koja je potpuno jasna svima, još kad potekne od djece, moguće je sve realizovati. Najveću izazov nam je predstavljao manjak finansijskih sredstava. Ipak, saradnja sa svim institucijama sa kojima smo uspostavili kontakt je bila izvrsna. Sve edukacije koje smo sproveli bile su veoma uspješne. U svim vaspitnim jedinicama je prošao veliki broj edukatora. Djeca su to prihvatila fenomenalno, a stečeno znanje su primjenjivali i kasnije. Sa njihovim prelaskom u školu, oni su sa sobom ponijeli ekološku svijest koju su stekli,“ navela je Jovićević.
Direktorica JU OŠ „Mirko Srzentić“ Petrovac Ivana Kurtović, istakla je da je cijela njihova škola odlučila da zauzme stav da je EKO škola.
„Odlučili smo da to ne bude usmjereno samo na nastavnike biologije, hemije i učitelje i učeiteljice kojima po prirodi stvari to pripada, već da se cijela škola opredijeli za jednu takvu aktivnost,“ navela je Kurtović.
Direktorica Srednje ekonomske škole „Mirko Vešović“ Dijana Vujačić, ukazala je da su prošle godine dobili projekat Regionalnog Challenge Fonda (RCF) vrijedan pola miliona eura.
“Upravo ovaj projekat se zasnivao na obrazovanju za održivi razvoj. Jedna od smjernica koja je bila dio ovog projekta je da mi kao škola nudimo da edukujemo zanimanje održivog razvoja u oblasti bankarstva, računovodstva, osiguranja, gdje se koriste ogromni resursi i gdje se baca ogroman novac. Dobili smo značajna finansijska sredstva koja su za nas toliko bitna. Svima preporučujem da kroz projekat Eko škole učestvujete i aplicirate, te da sigurno postoji prostor za unapređenje,” ispričala je Vujačić.
U posljednjem segmentu konferencije uručeni su posebni sertifikati školama, nastavnicima i učenicima koji su postigli izuzetne rezultate u okviru konkursa „Mladi eko-reporteri”, kao i tokom Nedjelje globalnog obrazovanja.
Saša Karajović, nacionalni operater Fondacije za ekološku edukaciju (FEE) istakao je zadovoljstvo što se održala tradicija da oko datuma kada se obilježava Dan planete Zemlje održe svečano proglašenje najboljih mladih eko reportera za tekuću godinu.
„Program Mladi eko reporteri pokrenut je u Luksemburgu davne 1994. godine pod pokroviteljstvom Fondacije za ekološku edukaciju. Danas angažuje oko pola miliona mladih eko reportera u preko 40 zemalja svijeta. Zaista smo i mi značajan dio tog broja,” podsjetio je Karajović.
Na 18. izdanju konkursa „Mladi eko reporter” do 1. marta 2025. godine stiglo je 290 radova, 316 učenika i učenica iz 14 srednjih i 30 osnovnih škola, a u pripremi je pomagalo 58 profesora mentora. Nagrade su danas u više kategorija dodijeljene onima koje je stručni žiri odabrao kao najbolje.
Sertifikati su dodijeljeni i za ustanove i organizacije učesnice kampanje Nedjelja globalnog obrazovanja za 2024. godinu koja je prošle godine održana u sedmici od 18. do 24. novembra.
„Ovo je prilika da iskažemo zahvalnost i priznanje koordinatorima i učesnicima za sav uloženi trud i posvećenost tokom sprovođenja ove inicijative značajne zbog toga što ima za cilj da podstakne razmišljanje o globalnoj međuzavisnosti i kolektivnoj odgovornosti, prepozna vrijednosti različitih kulturnih perspektiva i komplementarnosti lokalnog i globalnog konteksta, kao i da pozove kreatore politika, edukatore, učenike i učenice, mlade i omladinske organizacije i udruženja da promovišu globalno obrazovanje kao način umrežavanja ljudi i njegovanja inkluzivnosti,“ saopštila je koordinatorka programa Nedjelja globalnog obrazovanja Milena Roganović.
Za Nedjelju globalnog obrazovanja u Crnoj Gori je bilo 43 prijavljenih ustanova koje su bile nosioci aktivnosti. Realizovano je oko 91 pojedinačnih aktivnosti na nivou škole i lokalne zajednice sa ukupno preko 2.500 učesnika i učesnica i ciljnih grupa.
