Stopa fertiliteta, odnosno prosječan broj djece koju u reproduktivnom dobu rodi jedna žena, u Crnoj Gori nije dovoljna ni da se osigura „prosta reprodukcija”, upozoreno je iz Instituta za javno zdravlje (IJZ) povodom Međunarodnog dana porodice. Oni navode da je na osnovu podataka Zavoda za statistiku, stopa ukupnog fertiliteta u 2011. godini iznosila 1,7, a od 1965. do 2016. stopa prirodnog priraštaja se smanjila za 10, odnosno rađa se deset puta manje beba nego ranije. Ukazuju da je za samo pet godina, odnosno od 2012. do kraja 2016. urađeno 6.677 abortusa, od kojih su 4.323 namjerna.
– Stopa ukupnog fertiliteta u 2016. godini se neznatno povećala na 1,8 uz primjetno i sveprisutno odlaganje rađanja, odnosno sve veći udio žena starijih od 35 godina u ukupnom fertilitetu. Istovremeno, stopa prirodnog priraštaja se snizila sa 17,45 odsto u 1965. godini na svega 1,8 procenta u 2016. godini ili posmatrano u promilima smanjila se 10,3 puta – kažu u IJZ.
Prema poslednjim dostupnim podacima Centra za razvoj zdravstvenog sistema IJZ, u 2016. bilo je 7.092 porođaja, od toga 2.044 porođaja carskim rezom. Prema istom izvoru broj legalnih abortusa u 2016. godini iznosio je 763 i ukazuje na trend rasta.
– Na žalost, ovaj broj nije potpun, jer se dio abortusa izvrši u privatnim klinikama i ne prijavljuje se dosledno. Takođe, tokom 2016. zabilježne su 262 maloljetničke trudnoće, što je za 13 odsto manje u odnosu na 2012. kada ih je bilo 300. Broj namjernih abortusa djevojaka mlađih od 20 godina je u 2016. iznosio 26 što je činilo 3,4 posto u odnosu na ukupan broj namjernih abortusa i nešto je manji u odnosu na prethodnu godinu kada je broj namjernih prekida trudnoće djevojaka mlađih od 20 godina bio 35 i činio je 3,6 odsto u odnosu na ukupan broj namjernih abortusa. U petogodišnjem periodu (2012 – 2016) najveći broj namjernih prekida trudnoće djevojaka mlađih od 20 godina zabilježen je 2014. godine kada je kod 44 djevojke izvršen prekid trudnoće – navode u Institutu.
Jako bitan problem, kako kažu, kada se radi o zdravlju porodice je i nasilje.
– Poslednje istraživanje o nasilju u porodici i nasilju nad ženama koje je 2017. godine sproveo UNDP, u saradnji sa Ministarstvom za ljudska i manjinska prava, pokazuje da je nasilje u porodici veliki društveni problem kojem se ne posvećuje dovoljno pažnje. Nasilja ima podjednako u svim slojevima društva i krajevima Crne Gore. Svaka druga žena je tokom života bila žrtva nasilja, a jedna od pet žena je bila izložena nasilju tokom poslednjih godinu dana i to 17 odsto fizičkom, sedam seksualnom, 38 psihičkom i 20 ekonomskom nasilju. Žrtve nasilja su žene bez obzira na obrazovanje, primanja i uzrast. Pod većim rizikom su žene sa manje obrazovanja i ekonomski zavisne. Najčešći uzroci nasilja su finansijska kriza, narkomanija, kockanje, alkoholizam, siromaštvo, koji predstavljaju samo okidače, a stvarni uzroci nasilja su disbalans moći u odnosu na rodnu ulogu žene. Najveći broj slučajeva nasilja ostaje neprijavljen zbog straha od nasilnika i osvete, kao i zbog osude i sramote – kažu u Institutu. M.S.


Ukupno 167.177 familija

Ujedinjene nacije (UN) su 1993. godine 15. maj proglasile Međunarodnim danom porodice kako bi se posebno predstavio njen značaj u društvenom sistemu. Ukupan broj porodica u Crnoj Gori prema popisu iz 2011. godine iznosio je 167.177. Najviše ih je bilo u Podgorici i to 50.024, što čini 30 odsto od ukupnog broja. Slijede Nikšić, Bijelo Polje i Bar. Ukupno 131.218 porodica je formirano vjenčanjem bračnih parova, a 6.430 kroz vanbračne zajednice. Jednoroditeljskih porodica je ukupno 29.529 i to 5.105 porodica u kojima je samo otac sa najmanje jednim djetetom, i 24.424 porodica gdje je jedini roditelj majka sa najmanje jednim djetetom.