Nijedna institucija, služba i organ Glavnog grada Podgorica i 22 lokalne samouprave ne poštuju u potpunosti Zakon o slobodnom pristupu informacijama (SPI), kojim je propisano proaktivno objavljivanje informacija, pokazala je analiza Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS). Iz MANS-a su upozorili da neobjavljivanjem informacija lokalne vlasti šire prostor za korupciju.
Analiza MANS-a, sprovedena u saradnji sa organizacijom „Access Info Europe” iz Madrida, ukazala je na nisku proaktivnost objavljivanja informacija, što, kako su upozorili, onemogućava javnosti da prati i kontroliše rad institucija.
Analizirani su sajtovi 29 gradskih stručnih i posebnih službi, organa uprave i privrednih društava kojima je osnivač Glavni grad, kao i sajtova 22 lokalne samouprave u Crnoj Gori i zaključeno da su sajtovi crnogorskih opština i bez osnovnih informacija, dok organi Glavnog grada ni polovično ne informišu javnost.
– Među crnogorskim opštinama, visok stepen proaktivnosti imaju Andrijevica, Berane, Bar, Tivat i Žabljak, sa više od tri četvrtine objavljenih osnovnih informacija o svom radu. Između jedne i dvije trećine objavljenih informacija imaju Plav, Mojkovac, Pljevlja, Šavnik, Kolašin i Cetinje. Ostale opštine na svojim sajtovima imaju manje od trećine informacija – saopšteno je iz MANS-a.
Nalazi analize su pokazali da više od polovine jedinica u okviru lokalnih samouprava u Crnoj Gori nema objavljen ni vodič za slobodan pristup informacijama, a da je trećina objavljenih vodiča zastarjela.
– Kada su u pitanju podaci o finansijama, koji su posebno važni u pogledu informisanja javnosti i transparentnosti rada institucija, utvrđeno je da svega polovina opština redovno objavljuje planove budžeta. Međutim, procenat objavljenih izvještaja o budžetima gotovo je upola manji u odnosu na planove budžeta – naglasili su iz te NVO.
Ističu da su opštine daleko od standardizovanog plasmana informacija o svom radu, budući da njihove internet prezentacije nijesu ni slične, a svega pet opštinskih sajtova je pregledno.
– Iako na sajtovima uglavnom imaju posebno naznačenu sekciju na kojoj je predviđeno proaktivno objavljivanje informacija, analizom je utvrđeno da među 29 gradskih stručnih i posebnih službi, organa uprave i privrednih društava kojima je osnivač Glavni grad, institucije ne objavljuju ni polovinu informacija u skladu sa Zakonom o SPI. Svega nešto između trećine i polovine informacija predviđenih članom 12 Zakona o SPI evidentirano je na sajtovima Komunalnih usluga, Čistoće, Vodovoda i kanalizacije, Sekretarijata za lokalnu samoupravu, Parking servisa, Agencije za stanovanje i Službe zaštite. Ostali gradski organi objavljuju manje od trećine informacija – naveli su iz MANS-a.
Upozoravaju da je zabrinjavajuća sveukupna niska proaktivnost lokalnih samouprava i gradskih službi u objavljivanju informacija jer, kako ističu, uskraćuje pravo građanima da se pravovremeno informišu o radu ovih institucija, kao što je npr. način na koji troše budžetska sredstva.
– Pored činjenice da krše zakon, lokalni i gradski organi neobjavljivanjem informacija stvaraju potrebu za pokretanjem složenog mehanizma podnošenja zahtjeva za informacijama, a istovremeno šire prostor za korupciju, koja se po pravilu najlakše razvija u tajnosti – upozorili su iz MANS-a.
U analizi je navedeno da se spiskovi državnih službenika Glavnog grada izuzetno rijetko objavljuju, odnosno da čak 17 analiziranih sajtova ne sadrži spiskove državnih službenika.
A.O.

Potrebne kontrole Agencije

U preporukama se navodi da je potrebno da obveznice Zakona o SPI standardizuju proces objavljivanja, kao i obim, sadržaj, format i plasman informacija koje se proaktivno postavljaju na stranice sajtova.
– Potrebno je ojačati obavezu proaktivnog objavljivanja informacija koje se odnose na otkrivanje korupcije, uključujući sva pojedinačna dokumenta (poput npr. imovinskih kartona), koja bi mogla da svjedoče o koruptivnoj praksi. Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama treba da vrši kontrolu sveobuhvatnosti i pravovremenosti proaktivnog informisanja svih obveznica Zakona o SPI. Lica koja su u institucijama zadužena za proaktivno objavljivanje informacija treba da budu obučena kako da na adekvatan način i u skladu sa Zakonom o SPI objavljuju informacije na sajtovima – navodi se u preporukama MANS-a.