Direktorica Monstata Gordana Radojević ocijenila je u razgovoru za „Dan” da se privredni rast o kojem govore predstavnici vlasti zaista osjeća i da u prilog tome svjedoči evropska statistika. Ona navodi da u našoj državi postoji veliki problem neaktivnosti stanovništva, jer svaki drugi nezaposleni ne želi i ne traži posao.

– Što se tiče utiska da se rast ekonomske aktivnosti u Crnoj Gori ne osjeća u praksi, odnosno na dohodak građana, moram naglasiti da ga demantuje evropsko istraživanje o dohotku i uslovima života građana u Crnoj Gori. Prema podacima iz decembra 2018. godine, možemo zaključiti da je trend rasta BDP-a praćen i rastom raspoloživog dohotka građana, i to na način da je u periodu od 2013. do 2017. najznačajniji rast zabilježen kod 20 odsto stanovništva sa najnižim dohotkom (28,3 odsto), dok je najmanji rast zabilježen kod 20 procenata najbogatijeg stanovništva (13,6). Ovo je dovelo do smanjenja jaza, odnosno, nejednakosti između bogatih i siromašnih. Drugim riječima, 2013. godine dohodak 20 procenata stanovništva sa najvećim dohotkom bio je 8,5 puta veći od dohotka 20 procenata stanovništva sa najnižim dohotkom, dok je 2017. godine dohodak 20 odsto stanovništva sa najvećim dohotkom bio 7,6 puta veći od dohotka 20 odsto stanovništva sa najnižim dohotkom – kaže Radojevićeva.

Kada je u pitanju tržište rada, pored stope nezaposleni koja je 14,1 odsto, Radojevićeva navodi da više treba da zabrine podatak da je u prosjeku neaktivno 45 procenata populacije od 15 do 64 godine. Ona ističe da taj dio stanovništva ne radi i ne želi da traži posao, odnosno da im se i ponudi posao ne bi ga prihvatili.

– Svakako da je određeni procenat neaktivnosti neizbježan, posebno za mlađu populaciju koja studira, usavršava se... Međutim, i pored toga, Crna Gora je zemlja sa najvećom stopom neaktivnosti u EU i šire – izjavila je Radojevićeva.

Na pitanje da li će Monstat revidirati istraživanje po kojem je utvrđeno da je građaninu dovoljno 2,09 eura dnevno za hranu, Radojevićeva kaže da to nije njihov proračun, te da je u pitanju pogrešna interpretacija ili kalkulacija.

– Potrebe odraslih i potrebe djece za hranom i pićem, značajno se razlikuju, pa je zanemarivanje te činjenice dovelo do potcjenjivanja vrijednosti minimalne potrošnje hrane dnevno po osobi. Napominjem da se radi o minimalnoj potrošačkoj korpi za domaćinstvo od dvoje odraslih i dvoje djece, koja prema poslednjim podacima vrijedi 640 eura. Da je minimalna potrošačka korpa u Crnoj Gori postavljena u skladu sa konceptom o minimalnoj vrijednosti kalorijskog unosa hrane iznosi 2.211 kcal, dnevno, po osobi, govore i podaci drugih država. Minimalna potrošačka korpa u Srbiji je 309 eura, u Makedoniji 550, dok je Svjetska banka utvrdila globalni standard minimalne potrošnje od 5,5 dolara dnevno po osobi – navodi ona.

Odgovarajući na pitanje da li strukture vlasti utiču na Monstat da sliku nekada predstvi boljom nego što ona realno jeste, Radojevićeva ističe da je Zakonom o zvaničnoj statistici, koji se primjenjuju u svim članicama EU, obezbijeđen mehanizam da zvanična statistika bude nezavisna od Vlade, političkih, regulatornih, upravnih i drugih institucija, kao i medija, subjekata iz privatnog sektora i svih drugih u smislu mogućeg uticaja da se pojave predstave boljim ili lošijim od onogo što realno jesu.

M.S.

---

Nezadovoljstvo dolazi od svih
Komentarošući nezadovoljstvo zbog pojedinih istraživanja, Radojevićeva ističe da je Monstat bio na meti kritika sa raznih strana.

– Bilo je nezadovoljstva, koje je dolazilo od različitih grupa korisnika podataka, prije svega političkih partija, potom kreatora politika, medija, uključujući i građane. Imamo i nezadovoljnih korisnika zakonskim i podzakonskim aktima kojima se regulišu pitanja zvanične statistike, a koja su u potpunosti usklađena sa EU regulativama u oblasti zvanične statistike, smatrajući da su previše stroga i konzervativa i da ih stoga treba prilagođavati pojedinačnim željama. Ipak, to nezadovoljstvo ili neslaganje, bez obzira od kojih korisnika podataka dolazilo, u Monstatu nikada nije rezultiralo odstupanjem od zakonskih i metodoloških rješenja koja koristimo. Pravo korisnika podataka je da iskaže (ne)zadovoljstvo evropskim regulativama odnosno metodologijama, ali obaveza Monstata jeste da poštuje zakonska i podzakonska akta kojima se regulišu pitanja zvanične statistike u Crnoj Gori, da EU metodologije primjenjuje na isti način i pod istim uslovima kao što to rade sve države članice EU, kao i da javno reaguje uvijek kada se ta pravila javno pokušaju zloupotrebljavati i pogrešno interpretirati – zaključuje Radojevićeva.