Blizu 100 vlasnika parcela u Bjelopavlićkoj ravnici tri godine vode sudski spor protiv Elektroprivrede (EPCG), Opštine Danilovgrad i države pokušavajući da dokažu da trpe štetu zbog radnji i propusta ova tri subjekta koja su dovela do toga da im zemlja pored rijeke Zete plavi sedam do devet mjeseci godišnje. Postupci se vode pred Osnovnim sudovima u Danilovgradu i Nikšiću.
Vlasnike parcela u Bjelopavlićkoj ravnici zastupa advokat Milan Vojinović.
– Parcele su svake godine izložene periodičnom plavljenju čiji je uzrok nekontrolisani priliv voda rijeke Zete i nepreduzimanje bilo kakvih mjera za uređenje korita rijeke Zete i zaštite od poplava. Izgradnjom vještačkih jezera u Nikšiću, kao i HE „Perućica“ i HE „Slap Zete“ promijenjen je režim voda. Rijeka Zeta mijenja vodostaj i svoje korito, te plavi i odnosi djelove imovine tužilaca. Usled čestog plavljenja i dužeg zadržavanja voda imovina tužilaca poprima karakteristike močvarnog zemljišta sa svim štetnim posledicama na biljni i životinjski svijet. Obrađivanje zemljišta je otežano i gotovo nemoguće, a to je prisutno i tokom proljeća, i ljeta, i jeseni, pa nije moguće bilo kakvo obrađivanje, a voćni zasadi trpe konstantnu štetu. Pored toga, tužioci su pretrpjeli štetu jer im je jednostavno odnijet dio imovine, nje više nema pa im pripada pravična naknada – piše u tužbi koju je pisao Vojinović.
Dalje se navodi da odgovornost tuženih proističe iz obaveza koje su propisane Zakonom o vodama.
– Vode kao prirodno bogatstvo su u državnoj svojini, a vode se dijele na vode od značaja za Republiku i vode od lokalnog značaja, a propisan je poseban postupak o upravljanju vodama. Vlada je donijela opšti plan zaštite od štetnog dejstva za vode od značaja za Crnu Goru od 2010. do 2016. godine. Tim planom je propisano šta se smatra redovnom zaštitom i koje radove i mjere treba preduzeti radi zaštite od štetnog dejstva voda, organe koji sprovode mjere zaštite, izučavanje režima plavljenja i organizacione i materijalne pripreme svih učesnika – piše u tužbi.
Navedeno je i da se od izgradnje HE „Perućica“ 1960. godine pa do danas konstantno povećava nivo rijeke i njena razorna snaga.
– HE „Perućica“ obuhvata slivno područje od 850 kilometara kvadratnih, koje se uglavnom nalazi u Nikšićkom polju, a proticaj je od početnih 17 metara kubnih u sekundi povećan na 80,7 metara kubnih u sekundi – precizirao je Vojinović.
„Dan“ je u vezi sa njihovim optužbama kontaktirao EPCG iz koje nam je rečeno da brane i akumulacije upravo predstavljaju prevenciju od poplava i sprečavaju nekontrolisano kretanje vode.
– Te činjenice potvrđuju sve ekspertize stučnjaka u oblasti hidrologije i geologije, jer same hidroelektrane, kao što je i HE „Perućica“, sprečavaju nekontrolisane poplave, sa jedne strane, dok imaju pozitivan uticaj na poljoprivredu i formirani biodiverzitet, sa druge stane – naveli su iz energetske kompanije.
Kada je riječ o sudskim procesima, konačnu odluku će donijeti nadležni sudovi.
– U Osnovnim sudovima u Danilovgradu i Nikšiću u toku su sudski procesi radi naknade štete zbog plavljenja imovine u Bjelopavlićima, zbog navodnog uticaja režima rada HE „Perućica“. Na predlog punomoćnika tužilaca, kao i odlukama suda donijetih po službenoj dužnosti, određen je zastoj u svim predmetima, shodno Zakonu o parničnom postupku, do pravosnažnog okončanja postupka. Naglašavamo da je u pogledu utvrđivanja uzroka plavljenja imovine tužioca sud odredio supervještačenje od strane Građevinskog fakulteta u Beogradu. Komisija vještaka iz te institucije je, nakon izlaska na lice mjesta i obilaska svih objekata sistema HE „Perućica“, dostavila sudu eksperizu – nalaz i mišljenje na okolnost uzroka poplava na katastarskim parcelama tužioca. U navedenoj ekspertizi komisija je nedvosmisleno utvrdila da je plavljenje parcela tokom većih poplavnih talasa postojalo i prije izgradnje bilo kojih hidroenergetskih objekata u Nikšićkom polju i u dolini Donje Zete, što je naučno utemeljila na osnovu relevantne dokumentacije. Takođe, navela je i da izgradnjom HE „Perućica“ i objekata u Nikšićkom polju nijesu pogoršani uslovi oticanja u Bjelopavlićkoj ravnici u odnosu na prirodno stanje prije izgradnje hidroenergetskog sistema – zaključili su iz EPCG. D.M.

Opština i država bez odgovora

S obzirom da su opština Danilovgrad i država tužene strane u sporu „Dan” je i njima poslao pitanja. Međutim, iz opštine Danilovgrad i iz Ministarstva poljoprivrede nije nam odgovoreno na upite. Njihova odgovornost je u dijelu sprovođenja Zakona o vodama i opšteg plana zaštite od štetnog dejstva voda.