Ekonomska analitičarka Mila Kasalica kazala je da se u Crnoj Gori bankarska supervizija mora sprovoditi kao sofisticirani, pažljivi, strukovno-precizan posao, koji koristi bankama, a preko njih jačanju povjerenja klijenata, što zajedničkom sinergijom doprinosi ukupnom razvoju sistema. Kasalica je istakla da je njeno povjerenje u nalaze kontrola Centralne banke (CBCG) poljuljano događajima iz prošle godine oko Atlas banke u stečaju.

– Uz punu strukovnu odgovornost, i duboko poštovanje poslova kontrole banaka, povjerenje u nalaze kontrole CBCG je neznatno, što je konkretna sistemska „tekovina“ rada CBCG tokom prethodne godine, koja je postala vidljiva ukupnom tržištu. Posebno kada se u ocjenu uključe posledice sljedećeg fakta: izvještaj kontrole Atlas banke iz 2015. godine (rađen na osnovu podataka trećeg kvartala) navodno se zagubio negdje u fioci viceguvernera, koji zvanično nije vodio kontrolu banaka, pa je navodno „preventivno odlučio“ da se takav važnan dokument nikada ne zavede i pravilno, institucionalno arhivira – kazala je Kasalica.

Dodala je da stoga, za budućnost unapređenja rada kontrole banaka, koje opredjeljuje zdravlje sistemskih ekonomskih postavki, kvalitetni starteški iskorak bi bio da se kontrolori timski vrate posvećenju svojem visoko-odgovornom i zahtjevnom poslu.

– I iznađu cjelishodne modele da interesno-okovane menadžere/ lažne političke moćnike uvedu u vladavinu prava i poštovanje bankarskih subjekata na tržištu. Bankarska supervizija se mora sprovoditi kao sofisticirani, pažljivi, strukovno-precizan posao, koji koristi banakama, a preko njih jačanju povjerenja klijenata, što zajedničkom sinergijom doprinosi ukupnom razvoju sistema – poručila je Kasalica.

Kad su u pitanju slabosti bankarskog sistema u Crnoj Gori i šta su izazovi na tom polju u narednom periodu, Kasalica je istakla da uklonjena kontaminiranost „dvije male nesistemske banke“ (citat guvernera) „ne može da zamaskira realnost da se 2019. godine prikazala sistemska toksičnost na tržištu, identifikovana kroz nekvalitetni rad CBCG“.

– Da li postoji dovoljno odgovornosti da se značajni rizici pravilno ublaže (ili razriješe) od ključnih donosioca odluka u našem sistemu, ostaje i dalje pitanje bez odgovora. Željeno javno umrtvljivanje važnosti praćenja rada CBCG, koje se tekuće dešava, maska je za javnost, koja odgovara CBCG, ali da li je interes i benefit za ekonomski razvoj našeg sistema. Agregatno: resorno ministarstvo je promišljenim potezima sistemskog zaduživanja obezbijedilo određenu stanku za makro-ekonomske indikatore i trendove do kraja prvog kvartala naredne godine. To nije rješenje na dugi rok – rekla je Kasalica.

Dodala je da mikro-ekonomski – najveći izazov na bankarskom tržištu (posredno finansijskom) ostaje da bude ponašanje CBCG, koje se preduzetim potezima i sprovedenim koracima oko Atlas i IBM banke, pokazalo da nije odrađeno u pravovremenoj dinamici, niti sa tržišno-efikasnim rezultatima.

– Zašto je ovo krucijalno potrebno na nivou ukupnog crnogorskog sistema? Nakon sprovođenja AQR-a tokom ove godine (projekat valuacije aktive banaka, kao i vrednovanja kolaterala) sistemski će biti potrebno pripremiti se za značajna uvećanja kapitala banaka. Nekim bankarskim subjektima možda će biti potrebno i do €50 mil (projekcija na osnovu revizorskih izvještaja 2018. godine). Onda je sistemski važno da supervizor banaka odradi pravilnu primjenu aktivnosti eventualnog, krajnjeg zahtjeva, bez bilo kakvog sujetnog targetiranja i/ili ispolitizirane selektivnosti u primjeni propisa – saopštila je Kasalica.

Vl.O.

---

Pravovremenost ključna slabost​
Kasalica je dodala da sprovođenje sistemske i analitičke supervizije tržišnog rada banaka u zemlji je zakonska odgovornost CBCG.

– Kad se podvuče crta na kraju turbulentne 2019. godine, ključna slabost rada kontrole CBCG je bila i ostaje pravovremenost u pristupu odgovornim poslovima kontrole banaka, s ciljem da takve važne sistemske aktivnosti služe svim učesnicima na tržištu bankarske industrije. Slijedeći ovu jasnost, može se istaći da je identifikovana sistemska vulnerabilnost: mali deponenti su sistemski daleki iz razmatranja, a kada treba da se sagledaju konkretni potezi u vezi nesprovođenja adekvatnih mjera bankarske kontrole u Atlas banci od 2015. godine (2011) do kraja 2018. godine. Ili jednostavnije: nisu samo „interne slabosti unutar dvije banke“ (citat bankara) uzrokovale tinjajuću krizu u bankarskom sektoru, već su tome doprinijele i interne slabosti unutar kontrole banaka, pojačane apsolutističkim pristupom u ignorisanju problema od strane ukupnog menadžmenta CBCG tokom više godina – kazala je Kasalica. ​

​



”Izvještaj kontrole Atlas banke iz 2015. godine navodno se zagubio negdje u fioci viceguvernera