-Priredio: MR ALEK­SAN­DAR ĆU­KO­VIĆ

Knji­ga pje­sa­ma „Bos po ri­je­či­ma” No­vi­ce Đu­ri­ća, jed­nog od naj­a­u­ten­tič­ni­jih sa­vre­me­nih pje­sni­ka u Cr­noj Go­ri, ni­je sa­mo na­sta­vak, od­no­sno do­pu­na do­sa­da­šnjeg knji­žev­nog opu­sa ko­ji je ovom auto­ru već odav­no obez­bi­je­dio si­gur­no mje­sto na ov­da­šnjoj li­te­rar­noj ma­pi, ne­go pri­je sve­ga još je­dan uspje­šan po­ku­šaj ot­kri­va­nja, de­ma­ski­ra­nja svi­je­ta kroz po­e­zi­ju, u ko­joj ri­je­či pre­sta­ju da bu­du oka­me­nje­ne stil­ske fi­gu­re.
,,No­vi­ca Đu­rić i u ovoj zbir­ci sli­je­di pre­po­zna­tlji­vu po­e­ti­ku, ko­ja se uoča­va­la i u nje­go­vim ra­ni­jim knji­ga­ma, pa čak i u knji­ga­ma pro­ze. Pi­sac, me­đu­tim, ne od­u­sta­je od tvo­rač­kog i no­vog u iz­ra­zu, od onih obi­ljež­ja ko­je u cje­li­ni tek­sta bi­va­ju ključ­ni po­et­ski ori­jen­ti­ri, či­ji smi­sao u ko­nač­ni­ci po­sta­je i smi­sao knji­ge `Bos po riječima`. U ovoj knji­zi, kao uosta­lom i u ukup­noj po­e­ti­ci No­vi­ce Đu­ri­ća, iz­dva­ja­ju se tri ključ­na seg­men­ta, tri osnov­ne pje­snič­ke pre­o­ku­pa­ci­je – Bog, lju­bav i po­ro­di­ca, od­no­sno tra­di­ci­ja. Otva­ra­njem ove tri ka­te­go­ri­je pje­snik otva­ra i smi­sao cje­lo­vi­to­sti tog troj­stva, od­no­sno hri­šćan­ska pro­stran­stva u ko­ji­ma je i tro­je­di­ni smi­sao čo­vje­ka, kao taj­na nad taj­na­ma. Ako u pret­po­sta­vlje­nom slu­ča­ju po­ku­ša­mo da ana­li­zi­ra­mo fe­no­men sna (pret­po­sta­vlje­no fan­ta­stič­ne ka­te­go­ri­je) i onog ko­ji sa­nja, on­da mo­že­mo re­ći da uko­li­ko iz tog si­ste­ma uklo­ni­mo san iza nje­ge vi­še ne po­sto­ji ni sa­nja­lac, od­no­sno onaj ko­ji sa­nja. Uko­li­ko u an­tro­po­lo­škom smi­slu iz jed­nog ko­mu­ni­ka­cij­skog si­ste­ma uklo­ni­mo je­zik, on­da ne po­sto­ji ni onaj ko se nji­me ko­ri­sti, on po­sta­je ne­mušt. Uko­li­ko na iden­ti­čan na­čin iz čo­vje­ka od­sta­ni­mo mit, on­da, po istom si­ste­mu, ne po­sto­ji ni onaj ko­ji ži­vi taj mit, od­no­sno onaj ko­ji je na nje­mu ba­zi­rao svo­ju ljud­sku – psi­ho­lo­šku, isto­rij­sku, tra­di­cij­sku, si­mo­blič­ku su­šti­nu. Tek ka­da po­sta­ne­mo svje­sni či­stog tek­sta, po­sta­je­mo svje­sni i smi­sla pje­sme”, pi­še knji­žev­nik Đor­đe Bru­jić.
Na­kon pet­na­est knji­ga po­e­zi­je, sma­tra on, či­nje­ni­ca je da će mno­gi dje­lo­vi pje­sni­štva No­vi­ce Đu­ri­ća na na­šim pro­sto­ri­ma po­sta­ti me­ta­fo­ra, obraz, od­no­sno od­raz tran­sce­den­tal­nog, ar­he­tip­skog, onog pra­i­zvor­nog ko­je svo­jim bes­kraj­nim i ne­po­gre­ši­vim zra­ci­ma pre­no­si duh ili du­šu iz jed­nog u dru­go vri­je­me, iz jed­nog u dru­gi pro­stor, ,,iz dru­gih svje­to­va” u čo­vje­ko­vu bez­gra­nič­nost, ili iz čo­vje­ko­ve bez­gra­nič­no­sti u „dru­ge svje­to­ve”.
,,Či­nje­ni­ca je da je ovom knji­gom No­vi­ca Đu­rić po­tvr­dio/učvr­stio svo­je mje­sto u sa­vre­me­noj li­ri­ci ko­ja na­sta­je na srp­skom knji­žev­nom je­zi­ku u Cr­noj Go­ri, jed­na­ko kao što je ne­dvo­smi­sle­na isti­na da je nje­go­va po­e­zi­ja po­sta­la pre­po­zna­tljiv iz­vor­nik u sa­vre­me­noj knji­žev­no­sti. Upra­vo zbog ovih či­nje­ni­ca, ne­sva­ki­da­šnje pje­snič­ke ener­gi­je i po­seb­no­sti, i ova Đu­ri­će­va knji­ga, kao i sva­ki no­vi ru­ko­pis, uvi­jek osta­ju na is­ku­še­nju. A baš to je, ne­ma sum­nje, i naj­te­že. I za­vr­ši­mo ova­ko: `Ponovo se za­tvo­ri­la i vra­ti­la u drev­na vre­me­na de­tinj­stva, u epo­hu ču­da ka­da se mo­gao oži­ve­ti sva­ki mr­tav predmet`, za­klju­ču­je Bru­jić.
,,Ne­dav­no sam ima­la jed­no za­i­sta li­je­po ko­le­gi­jal­no i re­cen­zent­sko is­ku­stvo, pi­sa­la sam i go­vo­ri­la o No­vi­či­noj naj­no­vi­joj knji­zi, po­e­mi `Kosovo, majko`, ri­ječ je o po­e­zi­ji pre­pu­noj lju­ba­vi, ko­ja je po­sve­će­na pje­sni­ko­vim pre­mi­nu­lim ro­di­te­lji­ma, kroz lju­bav pre­ma Ko­so­vu i Me­to­hi­ji. Sva­ka iskre­na pje­snič­ka knji­ga ima svo­je Troj­stvo. Kao što je u pje­sni­kov dom ra­dio pri­jem­nik unio Troj­stvo: Te­slu, Mo­skvu i Gu­sle, u po­e­mi `Kosovo Majko`, No­vi­ca Đu­rić, vje­či­ti sim­bol pra­vo­slav­nih Hri­šća­na smi­je­šta u maj­či­ne ru­ke. To su: Krst De­čan­ski, ta­mjan i ma­lo so­li. Či­ta­va ova po­e­ma obi­lje­že­na je ovim sim­bo­li­ma”, sma­tra pje­sni­ki­nja Mi­li­ca Ba­krač i do­da­je da je pra­vo­slav­na, pje­snič­ka, si­no­vlje­va tu­ga ogrom­na, vječ­na kao Ko­smet – ne­pre­gled­na kao Ru­si­ja. Maj­ka je oti­šla, sa njom i kuć­ne pče­le, hra­ni­li­ce, na­pu­sti­le sa­će, vi­nu­le se niz Ko­so­vo. ,,Zbog te tu­ge na­sta­je i pje­sma. Kao mo­leb. Svi­je­ća. Cvi­jet. Bo­žur. Pje­sma Maj­ci, Ko­sov­ki, Cr­no­gor­ki, Srp­ki­nji, mu­če­ni­ci. Pje­sma kao za­hval­nost. Dug. Po­što­va­nje. I ne­iz­mjer­na lju­bav”, sma­tra pje­sni­ki­nja Ba­krač.
(Na­sta­vi­će se)